یک گلخانه‌ی تربیتی
تربیت، روندی نسبتا طولانی و مهم است. هرچند مدت زمان اساسی برای طی شدن روند تربیتی صحیح، تا سن 21 سالگی ادامه می یابد اما 7سال اول زندگی هر فردی، نقشی تعیین کننده و منحصر به فرد در شکل گیری شخصیت، ارتباطات، رفتار، اخلاق و تفکر او دارد.
آن دسته از والدین که دغدغه چگونگی تربیت اصولی و صحیح فرزندان خود را دارند، می توانند از مطالب موجود در این نوشتار استفاده کنند.
وقت گذاری ویژه برای بچه ها
در مطالب قبل که پیرامون موضوع تربیت مطرح شده بود، مبحثی به نام صیانت فضا برای فرزندان، مورد تشریح و توضیح قرار گرفت. معنای این عبارت این است که اصولا برای کسب نتایج مثبت در روند تربیت، لازم است که فضایی صیانت شده برای فرزند ایجاد شود و نکات و آموزه های تربیتی در این فضا به او انتقال یابند که در این صورت موثر و کارساز خواهند بود. به طور مثال وقتی والدین می خواهند فرزند خود را از خوردن برخی از خوراکی ها منع کنند، باید سعی داشته باشند تا آن خوراکی در محیط خانه نباشد. نه اینکه آن خوراکی موجود باشد در کنار سایر خوراکیها و سپس به کودک بگویند آنرا نخور. در حالیکه وقتی خوراکی مذکور در فضای زندگی کودک نباشد، بهتر و ساده تر می توان از معایب آن خوراکی برای کودک سخن گفت و او را از خوردن آن، منع کرد. البته انجام این قبیل کارها، برنامه ریزی می خواهد و لازم است تا والدین با صبر و حوصله برای بچه ها وقت گذاری داشته باشند.
علاوه بر این موارد، می توان به این مسئله اشاره کرد که به طور کلی وقت گذاری والدین به عنوان مربیانی برای یک کودک، تاثیری مهم و حساس بر تربیت کودک دارد. البته نقش مربی ممکن است در سالهای اول زندگی، بیشتر توسط والدین ایفا شود و در سالهای نوجوانی به مربیان و معلمان مدرسه منتقل شود. به هر حال آنچه مهم است اینکه متربی این موضوع را احساس کند که مربی اش برای او وقت گذاری می کند و برای او ارزش قائل است. این مسئله موجب برقراری یک رابطه خوب و ویژه میان مربی و متربی می شود، که موجب می شود تا متربی به نظر مربی خود اهمیت دهد و تلاش کند که وقتی در کنار مربی اش قرار دارد برای حفظ وجهه خود تلاش کند. همین امر موجب می شود تا متربی به دنبال یادگیری ارزش های مربی اش باشد تا به آنها عمل کند. البته مربی باید هشیار باشد تا در این رابطه صمیمانه و محبت آمیز، زمینه ای برای رفتارهای نفاق آمیز در متربی ایجاد نشود.
اگر صیانت ورزی و اعطای بینش مربیان برای متربیان، در خانه ومدرسه همگام و همه جانبه باشد، رفتارهای مثبت مربی، زمینه ی رسوخ در جان متربی را می یابند و اینگونه، می توان زمینه شکاف را از میان برد. 1
توجه داشته باشید که این یک رابطه ویژه است که برای متربی از اهمیت زیادی برخوردار است. در برخی از مواقع ممکن است متربی دست به رفتارهای ضدارزشی بزند تا به نحوی بتواند توجه مربی را به سمت خود جلب کند. در چنین شرایطی آنچه مهم است اینکه مربی بتواند به طریقی زیرکانه این موقعیت را از یک تهدید به فرصت، تبدیل کند. در این شرایط می توان با وقت گذاری و دقت بالا، ارتباطی ویژه با متربی برقرار کرد و به طور تدریجی او را به سمت ارزش ها سوق داد. در این شرایط می توان کاری کرد که متربی به گونه ای غیرمستقیم، از کار خود، احساس ندامت و پشیمانی کند.
نکته مهم در این میان این است که وجود رابطه ای ویژه میان مربی و متربی می تواند تاثیرگذاری مربی را صد چندان کند و روند تربیت را در مسیری مطلوب و شایسته، جلو ببرد و نکته مهمتر از این، به این موضوع باز می گردد که مربی برای متربی خود وقت گذاری دقیق و ویژه داشته باشد.
بی تردید بدون صبر، حوصله و وقت گذاری برای متربی نمی توان اقدامات مذکور را به سرانجام رسانید و یک مربی موفق چه در مقام والدین و چه در مقام معلمان و مربیان مدرسه، باید بداند که برای اثرگذار بودن بر بچه ها باید برای انها وقت گذاری کرد و این اقدام وقتی با محبت و علاقه توام باشد، می تواند نتایج درخشانی را به دنبال داشته باشد.
پی نوشت:
به نقل از کتاب تربیت عقلانی به قلم سعید مقدس
فاطمه ناظم زاده بخش خانواده ایرانی تبیان
مطالب مرتبط:
