تبیان، دستیار زندگی
کشور آفریقایی مالی چندی است در کنار سایر مسایل مبتلابه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، دچار تشنج شدید در اوضاع سیاسی خود شده است و این روند مردم این کشور و نیز کشورهای اطراف را در شرایط نامطلوبی قرار داده و زنگ خطر را برای آنان به صدا در آورده است.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

مالی و مداخله نظامی


کشور آفریقایی مالی چندی است در کنار سایر مسایل مبتلابه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، دچار تشنج شدید در اوضاع سیاسی خود شده است و این روند مردم این کشور و نیز کشورهای اطراف را در شرایط نامطلوبی قرار داده و  زنگ خطر را برای آنان به صدا در آورده است.

کشور مالی

پس از آنکه در ماه مارس گذشته دولت مالی با یک کودتای نظامی سرنگون شد، این کشور آفریقای غربی عملا به دو قسمت تقسیم گردید. بخش جنوبی زیر کنترل ژنرال ترائوره به عنوان رئیس جمهور موقت قرار گرفت و بخش شمالی به اشغال شورشیان به اصطلاح اسلام گرایی درآمد که توسط القاعده حمایت می شوند، در آمد. هم اکنون مناطق شمالی از جمله شهر گائو بدست گروهای اسلامگرای مسلح مانند گروه جهادگر اسلامی آفریقای غربی (موجااو) افتاده است. این گروهای مسلح برخی مکانهای تاریخی مناطق تحت کنترل خود را نیز تخریب کرده اند. هم چنین قوم طوارق و اسلامگرایان تندروی سلفی انصارالدین نیز مناطقی را تحت نفوذ خود دارند و این مساله باعث شده است که طی شش ماه گذشته حدود 174 هزار نفر در داخل این كشور آواره شده و  حدود 250 هزار تن ازکشور مالی گریخته و به بورکینافاسو، نیجریه، موریتانی و تعدادی نیز به سنگال پناهنده شوند. در این میان چریک‌های اسلامگرا از پاکستان، افغانستان و الجزیره به مالی رفته و این منطقه از جهان را که مرزهای ناامن دارد، مورد تهدید قرار داده‌اند. ادعای برقرار حکومت اسلامی از جمله اهداف این گروههای مسلح و شورشیان طوارق و اسلامگرایان جدایی طلب است که عملا توانسته‌اند در پی کودتا حدود دو سوم مساحت این کشور به دست آورند. اسلامگرایان انصارالدین نیز که با القاعده در ارتباط هستند از آن زمان تا کنون توانسته اند نیروهای طوارق را از برخی از شهرها از جمله گائو بیرون برانند و کنترل کامل این شهرها را در دست بگیرند. طوارق نام قومی صحرانشین است که مردم آن در غرب آفریقا و در کشورهای مالی، نیجر، الجزایر و لیبی پراکنده هستند و نسبت به تبعیضهایی که از طرف دولت مرکزی این کشورها علیه آنها اعمال می شود معترضند. اسلامگرایان انصارالدین، وابسته به القاعده، از زمانی که کنترل شمال مالی را در دست گرفتند تخریب مقبره های باستانی تیمبوکتو را آغاز کردند. اعضای انصارالدین مقبره های تیمبوکتو را نمادهای بت پرستی می دانند و به همین دلیل دست به تخریب آنها زده اند. یونسکو، سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد، شهر تیمبوکتو را در فهرست میراث جهانی خود قرار داده است. هدف از این اقدام جلوگیری از تخریب مکانهای باستانی تیمبوکتو در پی قدرت گرفتن شورشیان مسلح در مالی بود. اعضای انصارالدین مقبره های تیمبوکتو را نمادهای بت پرستی می دانند و به همین دلیل دست به تخریب آنها زده اند. شهر تیمبوکتو که جمعیت آن قبل از ناآرامیهای اخیر حدود پنجاه هزار نفر بود، شهرتش را مدیون معماری باستانی ویژه و مقبره ها و آثار خطی باستانی موجود در آن است.

نکته قابل توجه در این میان این مساله است که گروهای مختلف مسلح از جمله شورشیان قبایل جدایی طلب طوارق، انصار دین، اکمی شاخه القاعده در شمال آفریقا و گروه جهادگر اسلامی آفریقای غربی (موجااو) پس از کودتا برای کنترل مناطق مختلف شمال مالی با یکدیگر نیز درگیر هستند. ادامه تنش‌ها سبب شده است  که بحث مداخله نظامی در این کشور مطرح شود و در حالی که فرانسه و بعضی از کشورهای همسایه مالی مدافع مداخله نظامی هستند، آمریکا می گوید قبل از هر اقدامی مالی باید دارای یک دولت منتخب مردمی شود

جامعه بین‌الملل موفق به یافتن راه حلی برای این بحران نمی‌شود. سازمان ملل متحد قطعنامه‌ای را به تصویب رسانده و جامعه کشورهای آفریقای غربی آماده مداخله است.  در حالی که خطر دیگری نیز در این زمینه وجود دارد و آن سرایت افراطگرایی سلفی است. جوانان داوطلب مالیایی نیز که از سلاح و تجهیزات چندانی برخوردار نیستند، خواسته‌ای مشترک را مد نظرر دارند و آن بیرون راندن شورشیان از کشورشان است. تاکنون هشتصد مرد و زن جوان که برخی از خویشاوندانشان نیز در مناطق اشغالی گرفتار شده اند، به امید مداخله اتحادیه آفریقا در گروه های داوطلب ثبت نام کرده اند تا به تمرینات نظامی بپردازند.  صدها تن از جوانان داوطلب در شمال کشور مالی در حال تمرین نظامی اند تا سرزمین خود را از جدایی طلبان تحت رهبری توارد و نیروهای القاعده پاکسازی کنند. مردم مالی نیز در باماکو پایتخت این کشور، بر علیه گروهای شورشی مسلح تظاهرات کردند. آنها خواهان مقابله مسلحانه با شورشیان هستند.

کشور مالی

نکته قابل توجه در این میان این مساله است که گروهای مختلف مسلح از جمله شورشیان قبایل جدایی طلب طوارق، انصار دین، اکمی شاخه القاعده در شمال آفریقا و گروه جهادگر اسلامی آفریقای غربی (موجااو) پس از کودتا برای کنترل مناطق مختلف شمال مالی با یکدیگر نیز درگیر هستند. ادامه تنش‌ها سبب شده است  که بحث مداخله نظامی در این کشور مطرح شود و در حالی که فرانسه و بعضی از کشورهای همسایه مالی مدافع مداخله نظامی هستند، آمریکا می گوید قبل از هر اقدامی مالی باید دارای یک دولت منتخب مردمی شود. فرانسه که به عنوان استعمارگر سابق مالی نفوذ زیادی در این کشور دارد، گفته است که به طور یک جانبه و بدون حمایت سازمان ملل در مالی مداخله نظامی نمی کند. القاعده شمال آفریقا چهار شهروند فرانسوی را در مالی گروگان گرفته است و همین مساله کار دولت فرانسه را برای مداخله یک جانبه نظامی در این کشور دشوار کرده است. شیخ مودیبو دیارا، نخست وزیر مالی که تحصیل کرده فرانسه است در مجمع عمومی سازمان ملل از مداخله نظامی نیروهای خارجی حمایت کرد و آن را برای دفاع از امنیت و تمامیت ارضی این کشور و مردم آن لازم دانسته است. اتحادیه اروپا نیز اعلام کرده است که سربازان سازمان ملل متحد آماده حمایت از نیروهای نظامی مالی در جهت توسعه ثبات و امنیت به این کشور هستند. سران اتحادیه اروپا همچنین اعلام کرده‌اند که بروز هر گونه تهدید علیه روند دموکراسی در مالی سبب خواهد شد که آنها تحریم‌های خود علیه این کشور را افزایش دهند. جان الیسون معاون دبیركل سازمان ملل، با تاكید بر نقش جامعه جهانی برای كمك به رهبران كشور مالی گفت: باید اطمینان پیدا كرد كه اقدام نظامی، تنش های كنونی و وضعیت انسانی ناگوار را در مالی بدتر نمی كند. بحث دخالت نظامی در این کشور نیز در شرایطی مطرح می‌شود که سازمان ملل هرگونه اقدام نسنجیده را باعث بدتر شدن اوضاع ارزیابی کرده است. معاون بان كی مون با تاكید بر احترام به قوانین بین المللی و حقوق بشر در هرگونه اقدام نظامی تصریح كرده است که هر گونه اقدام نظامی باید بر اساس یك راهبرد جامع سیاسی برای یكپارچه سازی كشور مالی صورت گیرد. هشدار این مقام سازمان ملل درباره دخالت نظامی در مالی در حالی صورت گرفت كه شورای امنیت سازمان ملل اخیرا با تصویب قطعنامه پیشنهادی فرانسه برای مداخله نظامی علیه القاعده در مالی را نخستین گام به سوی دخالت نظامی در آن كشور غرب آفریقا برداشته است. بر اساس این قطعنامه یك طرح مشخص در ظرف 40 روز آینده برای مداخله نظامی در مالی به منظور سركوب سازمان القاعده و گروه های شورشی مستقر در شمال آن كشور آماده خواهد شد. این طرح با هماهنگی با نیروهای اتحادیه آفریقا اجرا شده و به ارتش مالی برای سیطره دوباره بر شمال آن كشور كمك خواهد كرد.

هم اکنون جامعه جهانی توجه ویژه‌ای به اوضاع این کشور دارد و تداوم درگیری‌ها را به ضرر مردم این کشور غرب آفریقا می‌داند. به نظر می رسد اوضاع آشفه حاکم بر شمال مالی، ضرورت هرگونه اقدام جدی در این کشور را بیش از پیش جلوه‌گر کرده و باید با هماهنگی سازمان ملل هرچه زودتر اقدامات اساسی صورت پذیرد.

هاتف پوررشیدی

بخش سیاست تبیان