نمایش نامه- فیلم نامه

اهداف یادگیری:

آشنایی با نمایش نامه و ویژگی های آن

آشنایی با فیلم نامه و ویژگی های آن

نمایش نامه و فیلم نامه در حوزه ی ادبیات نمایشی مورد بررسی قرار می گیرند اکنون می خواهیم بدانیم هریک از این دو چه ویژگی هایی دارند:

به نوشته ای که نمایش از روی آن اجرا می شود « نمایش نامه » می گویند و به عبارت دیگر نمایش نامه متنی است که برای نمایش زنده و بر روی صفحه تنظیم می گردد که از دو بخش عمده تشکیل می شود: محتوا، فن.

برای نوشتن یک نمایش نامه باید مراحلی را به ترتیب رعایت کرد:

این ایده را می توان از هر چیزی که در اطرافمان اتفاق می افتد دریافت کرد؛ اطرافیان ، زندگی نامه ها، حوادث و ... .

در نوشتن یک نمایش نامه علاوه بر آن که ایده را از محیط اطراف دریافت کردیم، می توانیم با ایجاد حوادث فرعی طرح اصلی را گسترش داده و در واقع به جذابیت ان بیفزاییم.

این مرحله نقطه ی اوج و سرنوشت ساز نمایش نامه است، برای گسترش طرح می توان اطلاعاتی درباره ی شخصیت ها و سرگذشت آنان به تماشاگر داد.

تدارک صداهایی به جز صدای گفت و گوها مثل موسیقی، صدای وسایل و ... به تاثیر نمایش نامه کمک می کند.

از دیگر عوامل نمایش نامه شخصیت ها هستند؛ باید در نمایش نامه شخصیت ها را از نظر ظاهری، خانوادگی، اجتماعی، روحی و اعتقادی به طور مستقیم با حرکات و گفتار خودشان یا به طور غیر مستقیم از طریق واکنش دیگر شخصیت ها معرفی نمود.

گفت و گو نیز یکی دیگر از عوامل نمایش نامه است، کلمات یک گفت و گو می تواند عالی و فاخر و یا پست و سخیف و یا ساده و معمولی باشد.

نمایش نامه می تواند جدی و یا طنز باشد که بر همین اساس نمایش نامه ها یا کمدی اند و یا تراژدی.

حرکت بازیگران عامل مهم دیگر نمایش نامه است زیرا حرکت بازیگران، شخصیت ها و پیام را روشن و واضح می سازد. با حرکت می توان با بیننده ارتباط برقرار کرد.

حرکت در نمایش نامه به دو گونه است:

مربوط به نویسنده است و باید در متن نمایش، داخل کمانک توضیح داده شود و شامل دستور اجرای کلیه ی حرکاتی است که به پیشبرد بهتر نمایش می انجامد.

که در روی صحنه و برای ایجاد تنوع است و دستور اجرای آن به کارگردان مربوط می شود.

برای نوشتن یک نمایش نامه ی خوب باید هفت مرحله را در نظر داشت:

1)    مقدمه چینی: آمادگی برای شروع از طریق معرفی قهرمانان و ترسیم فضای کلی نمایش.

2)    گره افکنی: ایجاد ابهام در روند نمایش نامه.

3)    درگیری و ستیزه: قرار گرفتن شخصیت ها و عناصر متضاد نمایش در مقابل هم.

4)    دلهره: ایجاد حالت انتظار و اضطراب در تماشاگر.

5)    نقطه ی اوج: به اوج رسیدن هیجان و اضطراب تماشاگر به بالاترین حد خود.

6)    گره گشایی: پایان ستیزه ها و درگیری های نمایش.

7)    نتیجه ی نهایی: روشن شدن نتیجه ی تمام درگیری ها.

هریک از قسمت های موجود در نمایش نامه را یک « پرده » می گویند.

هر قسمت با کشیده شدن پرده خاتمه می یابد  و قسمت بعدی با کنار رفتن پرده آغاز می شود.

در هر پرده آرایش صحنه عوض شده که این تغییر در آرایش صحنه می تواند تغییر در قرار گرفتن لوازم و اشیا باشد که این تغییر را می تواند نویسنده در متن نمایشنامه قید کند یا این که کارگردان به سلیقه و ابتکار خود آن ها را تغییر دهد.

اکنون ببینیم فیلم نامه چیست ؟ فیلم نامه نوشته ای است که بر اساس آن فیلم ساخته می شود.

آن چه درباره ی محتوا و فن نمایش نامه خواندیم درباره ی فیلم نامه نیز کاربرد دارد.

تفاوت نمایش نامه با فیلم نامه:

در فیلم نامه تمام حرکات بازیگران و نحوه ی حرکت دوربین فیلم برداری و سایر جزئیات را به طور دقیق در فیلم نامه می نویسند.

به مدت زمان حرکت دوربین از آغاز تا پایان یک « نما» یا « پلان » می گویند.

قسمتی از فیلم که زمان در آن تداوم دارد « سکانس » نام دارد.

به توقف دوربین از یک نما ( پلان ) به نمای دیگر « کات » گفته می شود.

به تداخل تصویری در تصویر دیگر به طوری که تصویر اول کاملا محو گردد و تصویر دوم واضح و نمایان تر شود ، « آنشه » می گویند.

مرکز یادگیری سایت تبیان

تهیه: شیرزاده - تنظیم: داودی