ترکیه،فرصت‌ها و چالش‌ها

اندرو فینکل ژورنالیست آمریکایی برای مدت 20 سال است از ترکیه گزارش می دهد و گزارشات وی در روزنامه های بین المللی و انتشارات سیاست خارجی منتشر می شود. وی به علاوه در جراید ترکیه مطالبی می نویسد. کتاب جدید وی با نام " ترکیه: آنچه لازم است بدانید"، به شرایط گذشته و حال کشوری پرداخته است که میان آسیا و اروپا گسترده شده و با دموکراسی و اسلام همراهی می شود.

بر مبنای درجه بندی های جهانی وضعیت ترکیه کنونی چگونه است؟ (ترکیه کجای درجه بندی جهانی ایستاده است)

مسئله کمی گیج کننده است. ترکیه به طور واضح دهه بسیار خوبی را پشت سر گذاشته است. در حالی که بحران مالی را در ابتدای قرن 21 تجربه کرده است و با به کارگیری سیاست مالی خاص خود، آن هم در شرایطی که بقیه کشورها رکود را تجربه می کردند، بحران را مدیریت کرده است؛ این کشور با نرخ رشدهای قابل توجه در سال های 2010 و 2011 توجه همه را به خود جلب کرده است.

چگونه بحران را مدیریت کردند؟

(در این مدت) سیستم بانکی ثابت باقی ماند و بانک ها هم به طور مستمر وام می دادند. در واقع رشد اقتصادی اقتصادی ترکیه مبتنی بر تقاضای مصرف کننده هاست؛ میانگین سنی در ترکیه 29 سال است و در این بین جهش غیر قابل پیش بینی دیگری هم وجود دارد. زمانی که اوضاع کمی بهتر می شود، مردم تمایل زیادی برای بیرون رفتن و خرج کردن دارند. در واقع مردم تمایل کمی به پس انداز دارند و ما شاهد کسری حساب جاری هستیم، موضوعی که همچون سایه ای بر سر اقتصاد ترکیه افکنده شده است. در واقع می تواند گفت خرج کردن نوعی ویژگی و خصوصیت ملی است.

بله! درست است. نوعی جوهره (اصل) اعتماد به آینده موجود است که باعث می شود هر چند در جاهای دیگر مردم برای سنین پیری پس انداز می کنند، مردم ترکیه پول شان را صرف آموزش، تولیدات مصرفی و سایر چیزها می کنند: در واقع اشتیاق بسیاری برای بیرون رفتن (از خانه) وجود دارد.

به عبارتی از آن جا که جمعیت کشور جوان است، شاید مردم هنوز به اندازه ای پیر نشده اند که بخواهند نگران آینده باشند.

این بخشی از جواب است. ترکیه اکنون در رده اول از مراحل اصلاح قرار دارد. اقتصاد ترکیه اکنون بر پایه های محکم تری بنا شده، اما برای رسیدن به مقصد جهانی راه زیادی در پیش دارد.

به عنوان مثال باید زنان بیشتری را به محیط کار بکشاند. در حال حاضر حضور زنان حدود 24 درصد است. یک اولویت دیگر آموزش جمعیت جوان و ایجاد شغل مناسب و پایدار برای آن هاست تا بتوانند قرن جدیدی بسازند.

این شغل ها کدام ها هستند؟

ترکیه اقتصاد بزرگی در منطقه خود است. اگر نفت و انرژی را حذف کنیم ترکیه از جهت خدمات و تولید از اقتصاد روسیه بزرگ تر است. ترکیه، ماشین و پلاستیک تولید می کند و دارای صنعت گردشگری بزرگ و قدرتمندی است. به علاوه این کشور ساختاری را فراهم کرده که می تواند در شمال عراق، لیبی یا قزاقستان هتل بسازد در حالیکه ممکن است سایر کشورها (ی منطقه) قادر به انجام این کار نباشند.

با کاهش رخ داده در بازارهای اروپایی اقتصاد کار آفرین ترکیه به دنبال متنوع کردن صادرات خود است و این مسئله را به عنوان یکی از رئوس مثلث مهم می داند. از این جهت هر چه که همسایه های ترکیه شکوفاتر و آرامتر باشند برای ترکیه بهتر خواهد بود. به علاوه ترکیه از تحولاتی که در منطقه رخ داده است هم منتفع می شود.

ترکیه هم چنان در حال تلاش است. البته این کشور تلاش برای بهبود شرایط اقتصادی بعد از جنگ سرد را کمی دیرتر از سایر کشورها شروع کرد. در طول جنگ سرد ترکیه به مشابه جزیره ای از سکون در دریایی ازتنش بود. اکنون یکی از اعضای قدرتمند ناتو  رو یک عضو بالقوه اتحادیه اروپا است که به همسایه های شرقی خود به دیده سوء ظن نگاه می کند. به هر حال در ابتدای قرن اخیر با یک حزب سیاسی جدید و یک فلسفه سیاسی متفاوت به طور ناگهانی اعلام کرد: چرا ما این روحیه جنگ سرد را از بین نمی بریم؟ چرا ما در پی یک سیاست جدید با حداقل اختلافات با همسایگان مان نیستیم. بنابراین هر چند به طور کامل از ایران حمایت نمی کنیم آن را یک تهدید هم نمی دانیم.

ما سوریه را در مرزهای خود داریم و لازم است  که آن را به ملحق شدن به دنیای مدرن تشویق کنیم تا با ما تجارت کند. هر چند مسائل به اندازه کافی به خوبی انجام نمی شود.

نه! آن ها نیستند

سیاست های خارجی ترکیه باعث شرمساری ترکیه در عرصه بین الملل شده است. باعث شرمساری است که به یاد بیاوریم رئیس جمهور سوریه بهترین دوست رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه بود و آن ها با هم به تماشای فوتبال می نشستند.

بنابراین این کشور  اکنون یک شر ایط ایدئولوژیکی خاص را پی گرفته است. که آزادی، حمایت از رفع فساد و رژیم ظالمانه را در نظر دارد. دارا بودن رژیم بی ثبات در مرزها ترکیه را با مشکلات کردی روبرو کرده است. که چاه طلبی ترکیه به عنوان پیام آوری صلح در منطقه را زیر سوال می برد. شما نمی توانید با حداقل مشکلات با همسایه های خود زندگی کنید اگر مشکل بزرگ غیر قابل حلی را در داخل تجربه کنید.

پس بعد از بحث درباره رشد اقتصادی و تشویق زنان به فعالیت کاری ما درباره موضوع خطرناک تری صحبت می کنیم.

بله! موضوع صحبت ما استانبول است که کیلومترها از مرزهای سوریه فاصله دارد. بنابراین در صورت جنگ داخلی جدی در این همسایه جنوب شرقی ترکیه – همچنان که پیش از این رخ داده است- می توانید بر آن چشم ببندید و آن را نادیده بگیرید؛ چرا که حدود نیمی از اقتصاد ترکیه در اطراف استانبول متمرکز است. اما با این حال اثرات بروز جنگی تمام عیار را نمی توان نادیده گرفت. مخصوصا اگر تصمیم بر این باشد که نقش رهبری کشورهای مسلمان سنی نشین منطقه را بر عهده بگیرید( سیاست خارجی ترکیه در منطقه). به عبارتی تغییر موقعیت از یک اقتصاد قدیمی به اقتصادی پیشرو و رهبر در منطقه به سادگی آن چه در ابتدا به نظر می رسد نیست.