زخمی بر صورت

" این فیلم هاکس اثری روان، چابک، بسیار طنازانه و به گونه هیجان انگیزی اکسپرسیونیستی است. جسارت فیلم حیرت انگیز است. این فیلم در سال 1930 ساخته شد ولی آنقدر خشونت داشت که توسط اداره سانسور اکرانش به تاخیر افتاد " .

این چند جمله کوتاه را مارتین اسکورسیزی پس از انتخاب صورت زخمی بعنوان یکی از بهترین فیلمهای گانگستری تاریخ سینما بیان کرد . وی اعتقاد دارد که این فیلم یکی از پانزده فیلمی است که او را تکان داده ، برانگیخته و به نوعی برای او بخشی معتبر از حقیقت بوده است .

اگر ما تمام گفته های اسکورسیزی را هم در مورد صورت زخمی قبول نداشته باشیم اما بدون شک باید این فیلم را جزو بهترین فیلمهای تاریخ سینما بدانیم ؛ بازی بسیار زیبای پل میونی ، کارن مورلی و دیگر هنرپیشگان فیلم در کنار فیلمبرداری بسیار خوب لی گارمس و کارگردانی بسیار عالی هاوارد هاکس ، همه باعث شده است که صورت زخمی از تأثیر گذارترین فیلمهای سینمایی بالاخص در ژانر نوآر باشد .

هاکس در چند سکانس آغازین فیلم به معرفی ابعاد شخصیتی صورت زخمی می پردازد و بعد از آنکه بیننده صورت زخمی را شناخت ، ماجراهای پیرامون وی را به تصویر می کشد ؛ { پس از آنکه پلیس برای اولین بار تونی را دستگیر می کند در اداره پلیس بیننده با جسارت و بیباکی تونی ( بخصوص در مقابل پلیس ) آشنا می شود ؛ بعد از آنکه تونی آزاد شده و به منزل لوو می رود ، بیننده با علاقه شدید تونی به تجملات و اشرافی گری آشنا می شود ؛‌ پس از خارج شدن تونی از منزل لوو ، با دیالوگی که بین تونی و گینو در تاکسی رد و بدل می شود ، تماشاگر در می یابد که تونی انسانی است بشدت جاه طلب ؛ در سکانس بعد غیرت و تعصب تونی را بیان می کند ؛ و البته در سراسر این چند سکانس به بیننده نشان داده می شود که تونی الارغم ظاهر بسیار خشنش بشدت شوخ طبع نیز می باشد } . در سراسر فیلم نیز بیننده با خلق و خوی بسیار خشن و بی رحم تونی به خوبی آشنا می شود .

تنها یک بعد شخصیتی تونی ( روحیه وابسته تونی و نیاز او به پشتیبان ) در چند سکانس پایانی فیلم نشان داده می شود ، که می توان گفت این شگرد نیز برای جذاب تر شدن فیلم بکار رفته است . در کنار ابعاد شخصیتی تونی که به خوبی به تصویر کشیده شده است ، شخصیت پردازی دیگر کاراکترهای فیلم نیز به خوبی انجام شده است .

هاکس در لحظات آغازین فیلم با به تصویر کشیدن چراغی در کنار خیابان که چند ثانیه روشن است و زمانیکه دوربین شروع به حرکت می کند ، خاموش می شود ، به زیبایی دو مطلب را که پیامهای اصلی فیلم نیز می باشند را بیان می کند :

مطلب اول صعود و سقوط افراد جاه طلب و بی رحمی همچون تونی که به نوعی نمادی از صورت زخمی معروف یعنی آل کاپون می باشد ؛ و دومین مطلب اینست که ، چراغ خود به تنهایی نمتواند نوردهی کند و فقط با اتصال برق قدرت نوردهی را دارد ؛ واین نکته دقیقاً شخصیت تونی را تداعی می کند که بدون پشتیبان محکوم به مرگ و نابودی می باشد .

نکته مهمی که در فیلم دیده می شود این مطلب است که هاکس به هیچ عنوان قصد ندارد از صورت زخمی یک قهرمان بسازد ، بلکه می خواهد با به تصویر کشیدن ابعاد شخصیتی این گونه افراد و بیان تأثیرات اجتماعی رفتارشان ، آنها را جنایتکارانی بسیار بی رحم و در عین حال ترسو و بزدل ، و مضر برای جامعه معرفی کند ؛ بعنوان مثال در یکی از سکانسها که در اداره پلیس می گذرد ترسو و بزدل بودن گانگستر ها بخوبی بیان می شود ؛ در این سکانس یکی از مأموران پلیس به رئیس پلیس شهر می گوید " مردم به کامونتی علاقه دارند ، شخصیت جالبیه " و رئیس پلیس در جواب به او می گوید " جالب ؟ او چه جذابیتی دارد ؟ ،‌ حالا ( جالب بودن را ) در مورد راهزنهای غرب وحشی شاید بتوان گفت ، آنها (راهزنهای غرب وحشی ) سر ظهر تو کوچه ها می ایستادن و به هم شلیک می کردن ، اما اینها ( گانگسترها ) یواشکی میان به هم شلیک می کنن و بعد هم فرار می کنن " .

SCARFACE

صورت زخمی

محصول سال 1932

آمریکا

هنرپیشگان: پل میونی ، کارن مورلی ، جورج رفت ، آن دووراک

کارگردان: هاوارد هاکس