سالی که نکوست...
اولین نشست خبری جشنواره ی سی ویکم فیلم فجر واجد ویژگی های خاصی بود . محمدرضا عباسیان دبیر امسال جشنواره ، در قامت یک مدیر و برنامه ریز با اعتماد به نفس ظاهر شد. عباسیان شرایط اقتصادی حاکم بر سینما را در ادبیاتش طوری بازخوانی کرد،که نمودی از انفعال و عقب نشینی در کلامش مشهود نباشد . اگر بخواهیم منصفانه به اولین نشست خبری جشنواره ی فیلم فجر نگاهی داشته باشیم ، موضوع قابل بحثی به میان نمی آید. بیشترین تمرکز در حرف های دبیر جشنواره در تشریح بخش های مختلف آن بود . و این محل استناد به لایه های عمیق تر بزرگ ترین جشن سینمایی ایران نیست. اما نشانه هایی در سخنان عباسیان دیده می شود ، که با جهت گیری مدیریت سینمایی کشور در تضاد و تقابل است .
طبیعی است ، که در شرایط کنونی کشور که ، چالش های اقتصادی ، مدیریت نهاد های مختلف را در برهه ای حساس قرار داده است و هر فرآیند از پیش آزموده را با همان شیوه ی گذشته نمی شود ، طراحی و هدایت کرد ، سینما هم از این قاعده مستثنی نباشد. کمتر کردن بخش های جشنواره ، به منزله ی صرفه جویی اقتصادی نیست. شاید توجیه بهتری که می توانست از زبان دبیر جشتواره مطرح شود ، گزینش دقیق تر و انتخاب های واقعی تر ذکر شود . البته به طور ضمنی اشاراتی به این نکته شد ولی در اصل کلام از سوی همه این کاهش بخش ها و جوایز به نوعی صرفه جویی اقتصادی تعبیر شد. علاوه بر این جایزه ی جشنواره ی فیلم فجر بیشتر یک جایزه ی نمادین است . جایزه ای نیست که میزان دریافت ریالی آن برای برندگانش مهم باشد .
البته جشنواره ی فیلم فجر ، چند سالی بود که در پی جلب رضایت همه حاضران ، تا جایی که می شد ، به همه جایزه می داد ، سیمرغ نشد، دیپلم افتخار ، در مسابقه ی سینمای ایران نمی شد، در بخش فیلم های اول و دوم. و یا حتی دلجویی ها از دست اندرکاران فیلم ها به بخش بین الملل فیلم های آسیایی می رسید. در برخی سال ها ، شش ، هفت نفر برای گرفتن جایزه ی بهترین بازیگر نقش اول و مکمل به روی صحنه می رفتند و کلا فراموش می کردیم که کدام شخص جایزه ی اصلی بخش سینمای ایران را گرفته است . از این بایت کمتر شدن بخش ها و وجوایز را باید به فال نیک گرفت . اما همان طور که پیشتر ، ذکر آن آمد ، دلیل شرایط اقتصادی ، چندان موجه جلوه نمی کند ، آن هم در شرایطی که در بخش های دیگر مدیریت سینمایی کشور ، هنوز بودجه های کلان برای ساخت برخی فیلم ها در نظر گرفته می شود .
موضوعی دیگری که در صحبت های دبیر جشنواره قابل بررسی است ، شیوه ی اکران فیلم ها در ایام جشنواره است . از نسخه ی جدید مناقشه ی سازمان سینمایی و حوزه هنری در نشست مطبوعاتی عباسیان دوباره رونمایی شد. در شرایطی که همه تصور می کردند که کلام دبیر جشنواره ، نشانه ای برای دعوت به وفاق برای آرامش در هفته های منتهی به برگزاری جشنواره باشد، در جهت گیری خاصی ، پافشاری بر موضع گیری های گذشته بود. قاعدتا پاسخ عباسیان به چگونگی استفاده از سینماهای حوزه در ایام جشنواره باید پاسخی همدلانه و یا دست کم سیاست مدارانه باشد ، اما چنین نبود . بخش اول پاسخ عباسیان ، واجد همان حس وفاق و همدلی بود ، اما در بخش دوم نوعی قدرت نمایی احساس می شود . قدرت نمایی که شاید نوعی هشدار یا تهدید باشد .
جشنواره ی فیلم فجر هر چه باشد ، بزرگترین جشن سینمای ایران است. برپایی اش از نشانه های اصلی حیات سینما محسوب می شود. امیدواری جامعه ی سینما ، به همین دور هم جمع شدن های گاه و بیگاه است که در این دعواهای مهمانان چند وقته ی نباید تلخ شود.
مجتبی شاعری
بخش سینما و تلویزیون تبیان