تبیان، دستیار زندگی
علائم با سوزش، بی حسی و مورمور شدن انگشتان دست شروع می ‌شود. ممكن است فرد نیمه شب بر اثر خواب رفتن دست و بی حسی آن بیدار شود. تكان دادن دست و قرار دادن دست در آب اوضاع را كمی ‌بهتر می‌ كند، اما سیر بیماری هنوز ادامه دارد.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

مچ‌ درد خانم ‌های خانه ‌دار

مچ درد

نشانگان تونل كارپال؛ علل و راه‌ حل

علائم با سوزش، بی حسی و مورمور شدن انگشتان دست شروع می‌ شود. ممكن است فرد نیمه شب بر اثر خواب رفتن دست و بی حسی آن بیدار شود. تكان دادن دست و قرار دادن دست در آب اوضاع را كمی ‌بهتر می ‌كند، اما سیر بیماری هنوز ادامه دارد. بعد از چند ماه یا چند هفته دست دچار ضعف شدید می ‌شود و انگشتان حتی نمی‌ توانند سبکترین اشیا را بگیرند و نگه دارند و دست قدرت خود را از دست می ‌دهد.

این سلسله اتفاقات ناخوشایند ممكن است هر كدام از ما را بترساند و ما را درباره استفاده همیشگی از دستانمان نگران كند. لازم نیست حتماً نوازنده پیانو یا یک تایپیست حرفه ‌ای باشیم تا ابتلا به این بیماری ما را از كار بیكار كند. بر اثر ابتلا به بیماری و از بین رفتن قدرت انعطاف انگشتان، غذا خوردن، مسواک زدن و حتی لباس پوشیدن تقریباً غیر ممكن می‌ شود.

خانم ‌های خانه ‌دار مراقب باشند

هر چند این عارضه بیشتر در شغل‌ های خاصی دیده می‌ شود اما این بیماری فقط مربوط به شاغلان نیست و خانم‌ های خانه ‌دار هم باید مراقب باشند. انجام كارهای خانه می‌ تواند باعث به‌ وجود آمدن نشانگان تونل كارپال شود. طبق نتایج مطالعه ‌ای كه در سی كشور و سه ایالت كانادا طی یک دوره سی ماهه انجام شده، مشخص شده است 15.9 درصد موارد جدید نشانگان تونل كارپال مربوط به خانم‌ های خانه ‌دار بوده است.

تونل کارپال

تونل كارپال چیست؟

تونل كارپال، لوله ای در مچ است كه عصب میانی در آن قرار دارد. این عصب به انگشت شست و قسمتی از كف دست كه منتهی به این انگشت می‌ شود، انگشت اشاره، انگشت میانی و نیمی ‌از انگشت سوم حس می ‌دهد. وقتی مچ دست در حالت بدی قرار بگیرد فضای كافی برای عصب مدیان وجود ندارد و به این عصب فشار وارد می ‌شود. همچنین وقتی این لوله ملتهب شود و آسیب ببیند، به عصب هم صدمه وارد می ‌آید كه باعث سوزش و خارش، كرخ و بی‌حس شدن، ضعف یا درد در انگشت ‌ها می ‌شود.

چه كسانی مبتلا می ‌شوند؟

بیشتر افراد در 30 تا 60 سالگی دچار این عارضه می ‌شوند. همچنین شیوع این بیماری در زنان بیشتر از مردان است، به طوری كه زنان پنج برابر بیشتر از مردان به این بیماری مبتلا می‌ شوند. این حالت ممكن است به دلیل تغییرات هورمونی و به هم خوردن تعادل مایعات بدن اتفاق بیفتد.

برخی شرایط مانند بارداری و برخی بیماری ‌ها مانند پركاری تیروئید، فشار خون بالا، پوكی استخوان، چاقی و دیابت هم با ابتلا به نشانگان تونل كارپال ارتباط دارند.

نكته مهم

نكته بسیار مهم در این عارضه شناخت و تشخیص سریع است. اگر بیماری زود شناخته و تشخیص داده شود، به طور كامل و با موفقیت درمان می ‌شود. راه‌ های مختلفی برای تشخیص این بیماری وجود دارد كه از جمله آنها تست تینل، تست فالن و الكترومیوگرافی است.

تست فالن به این صورت است كه به مدت 60 ثانیه مچ دست را به ‌طور كامل خم می ‌كنند و در صورت ابتلا به این عارضه بی‌حسی، سوزش و ضعف در دست به‌وجود می ‌آید.

علائم

بهتر است علا‌ئم این بیماری را بشناسید تا در صورت وجود آنها سریعاً به پزشک مراجعه كنید تا نسبت به تشخیص و درمان به موقع اقدام كند.‌

- ضعف یا بی حسی در یک یا هر دو دست

- مور مور شدن، سوزش و خواب رفتن انگشتان یک یا هر دو دست

- درد شدید دست به خصوص در ناحیه مچ دست

- پخش شدن درد تا ناحیه آرنج

- اختلال در حركت انگشتان

- كاهش قدرت حمل وسایل و اشیا مانند كیف دستی

- در موارد شدید، تحلیل رفتن و ضعف در بافت ماهیچه ای اطراف شست

درمان
آتل دست

خوشبختانه این بیماری دردناک قابل درمان است. روش ‌های مختلفی برای درمان این بیماری وجود دارد. اولین اقدام درمانی، ممكن است بستن انگشت ‌ها با آتل یا نوارهای مخصوص به مدت چند هفته شب هنگام زمان خواب باشد.

اگر نتیجه موفقیت آمیز نباشد، در طول روز هم بستن این نوارها و آتل توصیه می ‌شود. در مرحله بعد، ممكن است درمان ‌های دارویی آغاز شود. برای این منظور معمولاً مسكن‌ هایی مثل ایبوپروفن و ناپروكسن تجویز می ‌شود. می‌ توان كورتیكو استروئید نیز كنار تونل كارپل تزریق كرد تا از التهاب كاسته شود. علائم معمولاً با درمان‌ های دارویی بهبود پیدا می ‌كند، اما نهایتاً 50 درصد موارد نیاز به جراحی دارد. جراحی تا 85 درصد موفقیت آمیز است اما بهبود كامل چند ماه طول می‌ كشد.

تونل كارپال، لوله ای در مچ است كه عصب میانی در آن قرار دارد. این عصب به انگشت شست و قسمتی از كف دست كه منتهی به این انگشت می‌ شود، انگشت اشاره، انگشت میانی و نیمی ‌از انگشت سوم حس می ‌دهد. وقتی مچ دست در حالت بدی قرار بگیرد فضای كافی برای عصب مدیان وجود ندارد و به این عصب فشار وارد می ‌شود. همچنین وقتی این لوله ملتهب شود و آسیب ببیند، به عصب هم صدمه وارد می ‌آید كه باعث سوزش و خارش، كرخ و بی‌حس شدن، ضعف یا درد در انگشت ‌ها می ‌شود.

چند توصیه

- هنگام انجام كارهای خانه مانند گردگیری، شستن ظرف و جارو كردن ممكن است دست در حالات بد و نامناسبی قرار گیرد و این حالات، باعث ایجاد آسیب‌ های اسكلتی عضلانی شود. به همین دلیل توصیه می‌شود هنگام انجام كارهای خانه به وضعیت و نحوه قرار گرفتن مچ دستتان توجه كنید.

- از انجام حركات تكراری و كارهایی كه نیاز به فشار و نیروی زیاد دارند، تا حد امكان خودداری كنید.

- از وسایل و تجهیزاتی كه برای كاهش آسیب ‌ها و جراحات مچ دست طراحی شده ‌اند، استفاده كنید.

- برای راحت‌ تر كردن كار و نیاز كمتر به نیروی زیاد سعی كنید كارها را به روش آسان ‌تری انجام دهید؛ مثلا برای شستن ظروف از ماشین ظرفشویی استفاده كنید. در صورت شست ‌و شوی ظروف با دست هم بهتر است ظرف ‌ها را چند دقیقه در آب گرم و مایع ظرف شویی قرار دهید تا هنگام شست ‌و شو نیاز به فشار اضافه نباشد و راحت ‌تر تمیز شود.

دستتان را در معرض ارتعاش قرار ندهید. برخی وسایل برقی مانند آبمیوه گیری و چرخ گوشت ممكن است هنگام كار ارتعاش ایجاد كنند. دستتان را روی بدنه آنها قرار ندهید.

- به مدت طولانی و در یک حالت كار نكنید. هنگام كار استراحت ‌های متوالی انجام دهید.

- هر وقت در دستانتان احساس درد و بی حسی كردید، دست از كار بكشید.

- در صورت احساس هر گونه ناراحتی و وجود علائم سریعاً به پزشک مراجعه كنید تا نسبت به تشخیص و درمان به موقع اقدام كند.

مشاوره سلامتی

فرآوری و تنظیم: گل محمدی

منبع: روزنامه سلامت

مرکز مشاوره