چرا امر به معروف بر نهى از منكر مقدّم است؟ وجوب امر به معروف ونهی از منکر در اسلام ، مانند وجوب نماز و روزه و زکوه از ضروریّات دین است و کسی که از روی توجّه به لوازم آن وجوب آن را انکار کند ، جزء کفّار محسوب می گردد .
امر به معروف و نهی از منکر در میان فرائض اسلام، از جهت موقعیّت و اهمیّت دارای امتیاز مخصوصی می باشد.
در این مقاله که مباحث امر به معروف و نهی از منکر در آن مطرح شده قصد داریم بطور خلاصه به یک سوال مهم در این مورد پاسخ گوییم و آن اینکه:
چرا همیشه امر به معروف بر نهى از منكر مقدّم است؟
پاسخ:
زیرا اگر ظرفها را از معروف و نیكىها پر كنیم، جایى براى منكر وزشتىها باقى نمىماند به چند نمونه توجه كنید:
1. خداوند در آغاز كار، دستور بهرهگیرى همه چیز را به آدم و حوا مىدهد. و مىفرماید: «كلا منها رغداً حیث شئتما» (بقره، 35) سپس مىفرماید: از درخت خاصى نخور، یعنى اول نیاز او را با خوردنىهاى بجا تأمین مىكند و سپس او را نهى مىكند.
2. حضرت لوط دختران خودش را براى ازدواج عرضه مىكند و مىفرماید: «هۆلاء بناتى» (هود، 78) سپس آنان را از عمل زشت لواط نهى مىكند.
3. نماز معروفى است كه اقامهى آن جلوى منكرات را مىگیرد: «انّ الصّلاة تنهى عن الفحشاء والمنكر» (عنكبوت، 45)
آرى؛ اگر بخواهیم آمار فساد و منكرات كم بشود باید شرایط ازدواج را آسان كنیم.
در حدیث مىخوانیم: اگر از ازدواج موقت جلوگیرى نمىشد، هیچ كس جز افراد شقى زنا نمىكرد.
بعد از این مقدمه کوتاه در مورد امر به معروف و نهی از منکر سه مسئله و چند پرسش و پاسخ را در این مورد مطرح می کنیم:
از رساله آیة الله نوری همدانی(دام ظله):
(مسأله2792) اگر احتمال صحیح داده شود که سکوت موجب آن می شود منکری معروف شود یا معروفی منکر شود بر علماء اعلام است اظهار حق و اعلام آن ، وجایز نیست سکوت .
(مسأله2793) اگر سکوت علماء اعلام موجب تقویت ظالم شود یا موجب تأیید او گردد یا موجب جرأت او شود بر سایر محرّمات ، واجب است اظهار حق و انکار با طل ، اگر چه تأثیر فعلی نداشته باشد .
(مسأله2794) اگر سکوت علماء اعلام موجب شود که مردم به آنها بدگمان شوند و آنها را متهم کنند به سازش با دستگاه ظلم ، واجب است اظهار حق وانکار باطل ، اگر چه بدانند جلوگیری از محرّم نمی شود و اظهار آنها اثری برای رفع ظلم ندارد .
آیة الله خامنه ای(دام ظله):
سوال1: در مورد افرادى كه به حجاب بىاعتنایى مىكنند چه وظیفهاى داریم؟
جواب: با وجود شرایط، نهى از منكر زبانى واجب است.
سوال2: اگر فردى بعد از امر به معروف كار ناپسندش را تكرار كند آیا باید مجدداً او را ارشاد كنیم؟
جواب: آرى مجدّداً با وجود شرایط امر به معروف و نهى از منکر لازم است امر به معروف و نهى از منکر کنید.
فرآوری: آمنه اسفندیاری
بخش احکام اسلامی تبیان
منابع:
پایگاه اطلاع رسانی مراجع عظام: نوری همدانی، خامنه ای، سیستانی (دام ظله)
کتاب پرسش و پاسخهای قرآنی ج 2 ـ محسن قرائتی