من نی نی رو دوست ندارم

آماده کردن فرزند اول برای ورود نوزاد دوم (3)

بعضی از کودکان در اثر پس روی ، کارها و مهارتهایی را که به تازگی آموخته اند ،فراموش می کنند . کودکی که برای چندین ماه پوشیدن پوشک را ترک کرده است ، ممکن است چندین بار در روز خود را خیس و کثیف کند و کودکی که می توانست بدون کمک دیگران لباس خود را بپوشد ، این توانایی را از دست می دهد ؛ یا اگر می توانست خود به آسانی به خواب رود ، به واسطه پس روی برای خوابیدن ، به قصه گفتن و لالایی پدر یا مادر نیاز پیدا می کند . مادر با مشاهده رفتار کودک ممکن است دچار حالتی متضاد شود ، یعنی از یک سو با مشاهده ناتوانی او احساس دلسوزی کند و از سوی دیگر از پس روی او عصبانی شود . به خصوص اگر این پس روی برای مادر زحمت زیادی درست کند ، عصبانیت او زیادتر خواهد بود.

بعضی کودکان با قدمهای بلندتری به عقب بر می گردند و با سرعت بیشتری رفتار بچگانه را از سر می گیرند . گاهی کودک شیوه حرف زدن خود را نیز تغییر می دهد و مثل بچه ای که تازه زبان باز کرده است حرف می زند . و گاهی هوس شیشه پستانک می کند و برای آرامش خود مکیدن پستانک را از سر می گیرد . این پس روی سریع و رفتار بچگانه برای پدر و مادر ناراحت کننده است و هنگامی که خود را با دو نوزاد روبه رو می بینند ، گیج و عصبانی می شوند . در این شرایط ، متاسفانه عادی ترین واکنش آنها ، سرزنش کردن کودک و بازداشتن او از این رفتار است .

در این مورد بهتر است والدین با پس روی کودک ، بعد از شناسایی عوامل آن ، به طور مثبت برخورد کنند . اول باید دانست که پس روی یک واکنش عادی و رایج بین کودکانی است که با تنش روبه رو می شوند . افراد بالغ نیز گاهی در اثر تنش و هنگام عصبانیت ، رفتار مشابهی ازخود نشان می دهند . مثلا وقتی یک فرد بالغ دچار افسردگی می شود ، یک لیوان شیر گرم یا غذایی را که در کودکی می خورده هوس می کند ، یا به رختخواب می خزد و لحاف را برسر خود می کشد . بنابراین ، وقتی افراد بالغ در مقابله با ناگواریها این رفتار را از خود نشان می دهند ؛ مشاهده آن از کودک ، زیر فشار عصبی ، چیز عجیبی نمی باشد .

دوم این کهوقتی کودک ، نوزاد را مرکز توجه همه افراد خانواده می بیند ، تصور می کند که رفتار بچگانه برای والدین جالب و دوست داشتنی است و آن گاه رفتار بچگانه ای را که مدتها ترک کرده است ، برای جلب توجه دیگران از سر می گیرد . کودک از مشاهده آنچه در اطراف او می گذرد ، به رابطه بین علت و معلول پی می برد . وقتی می بیند که نوزاد پوشک می پوشد ، گریه می کند ، پستانک می مکد و در عین حال نسبت به او رسیدگی زیاد می شود ، رابطه ای بین رفتار بچه گانه و جلب توجه پیدا می کند و خود نیز رفتار بچه گانه را پیش می گیرد .

 بهترین راه جلوگیری از پس روی احساساتی است که به صورت رفتار بچگانه جلوه می کند . والدین باید به کودک یاد دهند که او می تواند با رفتار بجا که نشانه رشد اوست ،بهتر توجه دیگران را به خود جلب نماید . هرگز نباید کودکی را که طرز استفاده از توالت را آموخته است ، ولی در اثر پس روی خود را خیس و کثیف می کند و نیاز به پوشک دارد ، سرزنش نمود . باید با مهربانی به او یادآوری کنید که « پوشک نپوشیده است » و در صورتی که این اتفاق تکرار شود ، باید با آن به طور معقول برخورد کرد و ضمن نشان دادن اخم و ناراحتی خود به او بفهمانید که کار خوبی نکرده است . اگر کودک به تازگی پوشک را ترک کرده است ، باید دوباره به او پوشک بپوشانید ؛ ولی اگرمدت زیادی است که شلوار می پوشد و فقط یک یا دو بار خود را خیس کرده است ، بهتر است با او مدارا نمایید تا دوباره کنترل و توانایی قبلی خود را به دست آورد . در مورد رفتارهای مشابه نیز همین توصیه را به کار بندید و تا جایی که می توانید آن را تحمل کنید . باید بدانید که این مرحله ، نشان دهنده نیازهای کودک برای سازش با نوزاد است .

شیوه دیگر در برخورد با پس روی کودک ، یادآوری کارهایی است که نشانه رشد و توانایی و بزرگی اوست . وقتی نوزاد گریه می کند ، به کودک بگویید « از این که تو بزرگ شده ای و می توانی به جای گریه کردن حرف بزنی و هر چه را که می خواهی بگویی ، خوشحال هستم .»

همچنین باید به خاطر رفتار و بهانه گیری نوزاد ، خود را شریک احساسات کودک نشان دهید و به او بگویید « از این که نوزاد به توجه و رسیدگی زیادی نیاز دارد ، خسته می شوم .» به کودک بگویید که امیدوار هستید تا روزی نوزاد هم بزرگ شود و مثل برادر بزرگش به پوشک نیازی نداشته باشد و بتواند بدون کمک مادر لباسش را بپوشد و بدون این که گریه کند ، به خواب برود . با این شیوه به تدریج کودک یاد می گیرد که گرچه به نوزاد به خاطر رفتار بچگانه توجه می شود ، او نیز می تواند برای رفتار خوبی که نشانه رشد و بزرگی اوست ، مورد توجه قرار گیرد .

به یاد داشته باشید که از دیدگاه یک کودک ، والدین باید وقت زیادی را با او بگذرانند و هر چه به او توجه شود ، باز هم می خواهد مورد محبت و رسیدگی بیشتر قرار گیرد.

حضور برادران و خواهران هنگام تولد نوزاد

هنگام برنامه ریزی برای تولد نوزاد ، می توانید موضوع حضور برادر و خواهر بزرگتر را هنگام زایمان در نظر بگیرید . بیشتر والدین حضور کودکان خود را در تولد نوزاد اجازه نمی دهند و برخی نیز برای این که آنها به راحتی بتوانند حضور داشته باشند ، بیمارستانی را انتخاب می کنند که به بچه های بزرگتر اجازه حضور می دهد . این امر باعث می شود که بین خواهران و برادران محبت و علایق بیشتری به وجود آید . این حضور را نباید تنها عامل دوستی و صمیمیت بچه های خانواده به حساب آورد ، بلکه شرکت دادن اطفال در تصمیم گیریها و مشورتهای خانوادگی و توجه به نظرهای آنها نیز در این دوستی نقش مهمی دارد . بعضی از متخصصین اطفال عقیده دارند که شرکت خواهران و برادران در جریان تولد نوزاد ممکن است به آنها از نظر روانی صدمه بزند و به صلاح آنها نباشد . برادر یا خواهر نوزاد ، به ویژه اگر سن او کمتر از 5 سال باشد ، در این واقعه با امری روبه رو می شود که برای او قابل درک نیست و ممکن  است عوارض عاطفی غیر قابل پیش بینی به وجود آورد .اگر می خواهید بچه شما هنگام تولد در بیمارستان یا زایشگاه حضور یابد ، بهتر است قبل از تصمیم گیری ، این موضوع را از جنبه های مختلف بررسی کنید و بدانید که این حضور علاوه بر مزایا ، اشکالاتی هم دارد.

این مقاله  با ارائه نکته هایی ، شما را در این تصمیم گیری یاری می کند:

**برادر یا خواهر بزرگتر را برای حضور در هنگام تولد نوزاد آزاد بگذارید . البته کودک هنوز از چگونگی زایمان و مسایل مربوط به آن تصویر درستی ندارد و ممکن است در این باره تردید یا اکراه داشته باشد . در این صورت نباید او را مجبور به این کار کرد . با کودک نباید طوری رفتار کنید که احساس کند عدم حضورش در هنگام تولد نوزاد ، باعث ناراحتی شما خواهد شد .

** اگر بچه بزرگ هنگام تولد نوزاد در بیمارستان حضور دارد ، باید یکی از آشنایان در تمام مدت از او مراقبت کند . دردهای زایمان ممکن است مدت زیادی طول بکشد ، به طوری که کودک قدرت مشاهده آن را نداشته باشد . کودک با دیدن وضع مادر و از این که هیچ کس نمی تواند به او کمک نماید متأثر می شود.حضور کودک مضطرب ، مادر را نیز ناراحت می کند . در این شرایط کودک باید بخش زایمان و بیمارستان را ترک نماید . اضطراب و هیجانی که کودک در این شرایط پیدا می کند ، برایش قابل تحمل نیست و عوارض نامطلوبی به دنبال دارد .

پرستار یا شخصی با تجربه ، می تواند کودک را برای شرکت در زایشگاه آماده سازد . در بسیاری از کشورها ، پرستار یا ماما پرستار با صحبتهای خود کودک را برای این امر از نظر روانی آماده می کند . آنها با والدین و کودک ملاقات می نمایند و به والدین اطمینان می دهند که با دادن اطلاعاتی درباره زایمان ، کودک بهتر آماده می شود . والدین باید از میزان رشد و سطح آگاهی کودک خود با اطلاع باشند و به اندازه فهم او درباره زایمان صحبت کنند . کودکی که خوب حرف می زند ، می تواند چیزهایی را که نمی داند ، از والدین خود بپرسد و ابهامات خود را برطرف نماید ؛ ولی کودکی که شرایط جدید و غیر منتظره برایش قابل تحمل نیست ، دربرخورد با مشکلات ، دچار اضطراب و نگرانی می شود . والدین هنگام تصمیم گیری باید به شخصیت و تواناییهای کودک در برخورد با مسایل توجه نمایید . و بالاخره ، با در نظر گرفتن نیازها و قابلیت های کودک و مزایا و نارساییهای حضور وی هنگام تولد نوزاد ، لزوما این امر را ارزیابی کنند .