تبیان، دستیار زندگی
روایت شده است که ((حاجات مهم خود را در نماز صبح از خداوند مسالت نمایید.)) امام حسن مجتبی(علیه السّلام) می فرماید:از رسول خدا شنیدم که فرمود: هرکس نماز صبح بگذارد آن نماز بین او و آتش دوزخ دیواری ایجاد می کند.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

طلب حاجات مهم بعد از نماز صبح !


روایت شده است که "حاجات مهم خود را در نماز صبح از خداوند مسالت نمایید."امام حسن مجتبی(علیه السّلام) می فرماید:از رسول خدا شنیدم که فرمود: هرکس نماز صبح بگذارد آن نماز بین او و آتش دوزخ دیواری ایجاد می کند.


نماز صبح

4 زمان برای استجابت دعا

امام صادق علیه السلام می‌فرمایند: دعا در چهار وقت به اجابت می‌رسد: قبل از اذان صبح، بعد از طلوع فجر، بعد از ظهر و بعد از مغرب. دعا در هر یک از این چهار وقت در امر خاصی تأثیر بیشتری دارد.

چنانكه امام صادق علیه السلام می‌فرمایند: بعد از طلوع فجر تا طلوع خورشید مخصوص تقسیم رزق و روزی است.

بیدار شدن جهت نماز صبح

قبل از هر چیز در خصوص اهمیت نماز صبح باید بگوئیم که رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند : « فَمَنْ صَلَّى الْمَغْرِبَ وَ الْعِشَاءَ الْآخِرَةَ وَ صَلَاةَ الْغَدَاةِ فِی الْمَسْجِدِ فِی جَمَاعَةٍ فَكَأَنَّمَا أَحْیَا اللَّیْلَ كُلَّه‏»( أمالی الصدوق ، ص 329)؛ هر کسی که نماز مغرب و عشا و نماز صبحش را در مسجد به صورت جماعت بخواند مانند آن است که تمام شب را به شب زنده داری و عبادت گذرانده است »

امام صادق علیه السلام می فرماید: «فَإِذَا صَلَّى الْعَبْدُ صَلَاةَ الصُّبْحِ مَعَ طُلُوعِ الْفَجْرِ أُثْبِتَتْ لَهُ مَرَّتَیْنِ تُثْبِتُهَا مَلَائِكَةُ اللَّیْلِ وَ مَلَائِكَةُ النَّهَار»( ثواب الأعمال و عقاب الأعمال‏ ، نویسنده: شیخ صدوق‏ ، ص 36)؛ « پس هرگاه نمازگزار نماز صبح را با طلوع فجر به جای آورد دو مرتبه برای او نوشته می شود، هم فرشته صبح و هم فرشته شب می نویسند .(نماز صبح را فرشته روز و فرشته شب هر دو مشاهده می كنند)»

باید توجه داشت از دست دادن سلب توفیق از نماز صبح معلول علتهای مختلفی می باشد كه پس بررسی اعمال و رفتار خود در طول شبانه روز ، علت اصلی آن را یافته و در رفع آن کوشش نمود .

عوامل سلب توفیق از نماز صبح به دو گروه عمده دسته بندی می شود :

الف : عوامل مادی

فقدان برنامه ریزی و نظم در زندگی

از مهمترین عوامل مادی که مانع از توفیق درک نماز صبح می گردد فقدان برنامه ریزی و نظم در زندگی می باشد مانند فقدان برنامه ای منظم برای خواب و یا ایجاد مشغله های پراكنده و فراتر از توانایی های خود که نتیجه ای جز ایجاد خستگی مفرط ندارد .

در روایات اسلامی آمده که :نماز صبح از میان نمازها این امتیاز دارد که ملائکه شب و ملائکه روز آن را مشاهده می کنند. زیرا نماز صبح اگر در اول وقت خود انجام شود دقیقاً در لحظه ای انجام شده است که ملائکه شب جای خود را به ملائکه روز می دهند. و هر دو گروه از فرشتگان شاهد اقامه آن خواهند بود. بنابراین نماز صبح که در اول وقت خوانده شود در دو پرونده ثبت می شود

پرخوری در شب

علتی دیگر برای خواب طولانی و سنگین پرخوری در شب می باشد. حضرت عیسی (علی نبینا و آله و علیه السلام ) خطاب به بنی اسرائیل فرمود: « ای بنی اسرائیل ! خوردن خود را زیاد نكنید، زیرا هر كس بر خوردن خود بیفزاید، بر خوابیدن خود هم می افزاید و هر كس كه بر خواب خود بیفزاید، از نماز كم می گذارد (و در نتیجه) در زمره غافلان نوشته می شود»( ورام ابن ابى فراس‏ ، مجموعة ورام( تنبیه الخواطر) ، مكتبه فقیه‏ ، قم‏ ، اول‏ ، ج‏1، ص: 47)

كسلی و تنبلی افراد

از دیگر عواملی كه موجب سلب توفیق از نماز صبح می شود کسالت و تنبلی است .

غرق شدن در مسائل مادی و دنیویی

حضرت عیسی (علی نبینا و آله علیه السلام ) نقش دنیا زدگی را در بی حوصلگی افراد نسبت به عبادات اینچنین ترسیم می نماید كه : همچنان كه بیمار بر غذاى لذیذ نگاه می كند و بدلیل شدت درد لذّت آن را نمى‏چشد، همچنان فرد دنیادار نیز همراه با عشق به مال نه لذّتى از عبادت مى‏برد و نه شیرینى و حلاوتش را مى‏چشد(حسن بن شعبه حرّانى‏ ، تحف العقول ، بهراد جعفرى‏ ، ص 483)

خوردن غذاهای نامناسب در شب

برخی از غذاها بگونه ای می باشند كه اعصاب و بدن را سست می نمایند . لذا اگر شب ها از ماست ، دوغ ، كشك و مانند آن استفاده شود خواب بر انسان چیره شود ؛ و یا خوردن غذاهای چرب و سنگین موجب سنگینی خواب می گردد و این امور باعث می شود انسان برای بیدار شدن از خواب دچار مشكل گردد .

گناه

ب : عوامل معنوی

ضعف در خداشناسی

یكی از مهمترین عوامل معنوی كه موجب می شود تا انسان نسبت به نماز صبح به سختی از خواب بیدار گردد ، عدم معرفت و شناخت نسبت به خداوند متعال و الطاف وی می باشد .

گناه

اعمال و رفتاری كه انسان در طی روز انجام می دهد نقش بسیار مهمی در توفیق انسان نسبت به عبادات دارد یعنی هر چه در طی روز كارهای شایسته از انسان سر بزند توفیقات انسان نیز برای اعمال خوب دیگر بیشتر فراهم می شود و هر چه به گناه آلوده شود توفیق اعمال خوب از وی سلب می گردد ؛ لذا باید نسبت به این مساله بسیار حساس بود تا بواسطه گناه درک لذت سحرخیزی را از دست نداد .

ضعف اراده

سحرخیزی اراده و عزم می خواهد. دوست داشتن تنها كافی نیست ، باید با تصمیم جدی خوابید. ضعف اراده از مهم ترین عوامل محروم ماندن از سحرخیزی می باشد. باید با این ضعف و سستی اراده مبارزه كرد. امام علی (ع )می فرمایند: « ضادوا التوانی بالعزم»( عبد الواحد تمیمى آمدى‏ ، تصنیف غرر الحكم و درر الكلم‏ ،ص: 476) ؛ « به وسیله عزم ، با سستی مبارزه كنید».

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله : در خصوص اهمیت نماز جماعت صبح در جای دیگر می فرمایند : یا علی ! کسی که نماز صبح را به جماعت اقامه کند گویا همه شب را به رکوع و سجود گذرانیده است .

نماز صبح مشهود ملائکه است

قرآن مجید:نماز فجر(نماز صبح) مشهود ملائکه است(بنی اسرائیل/آیه77) گر چه تمام نمازها مشهود ملائکه است ولی نماز صبح در این وادی از ویژگی خاصی بهره مند است.

در روایات اسلامی آمده که : «نماز صبح از میان نمازها این امتیاز را دارد که ملائکه شب و ملائکه روز آن را مشاهده می کنند. زیرا نماز صبح اگر در اول وقت خود انجام شود دقیقاً در لحظه ای انجام شده است که ملائکه شب جای خود را به ملائکه روز می دهند. و هر دو گروه از فرشتگان شاهد اقامه آن خواهند بود. بنابراین نماز صبح که در اول وقت خوانده شود در دو پرونده ثبت می شود.» (وسایل شیعه/ج3/ص156/بحار/ج8/ص73)

نماز صبح به جماعت

مسجد به عنوان مکان و جایگاه اعمال و افعال عبادی مسلمانان تقدس خاصی دارد .

این تقدس نه به لحاظ بُعد مکانی آن ، بلکه فضایی معنوی است که پرستش و نیایش در آن انجام می گیرد ، اگر چه مساجد دارای کارکردهای مختلف و خرده نقش های متعددند ولی مهم ترین و اصلی ترین آنها ، بُعد عبادی و معنوی آن است که این مکان را ارزش می بخشد و تاکید بسیاری در مورد انجام اعمال عبادی و فریضه اقامه نماز جماعت شده ، با هدف افزایش تاثیرگذاری و اثر بخشی آن و نیز محوریت بخشیدن به آن در انجام اعمال عبادی است .

نماز جماعت

در بخشی از آیه شریفه 78 سوره مبارکه اسرا ، نماز صبح در قالب عبارت « ان القرآن الفجر کان مشهودا » مورد تاکید فراوان قرار گرفته است .

نماز ، برنامه هر صبح و شام مسلمانان و ذکر و کلامشان در آغاز روز است و برای مسلمان ، لذتی بالاتر از آن نیست که روزش را با نماز ( برترین ذکر خدا ) آغاز و با یاد خدا ( نماز ) به پایان برساند .

یک روز رسول خدا ( صلی الله علیه وآله) نماز صبح را خواندند و بعد از آن روی خود را به طرف جمعیت برگردانید و از وضع یارانی که در نماز ، حضور نیافته اند با بردن نام آنها به پرس و جو پرداخت .

آنگاه که اصحاب ، اعلام کردند این افراد غایب هستند و در نماز حضور ندارند آن حضرت فرمود : این را بدانید که هیچ نمازی به اندازه نماز جماعت صبح و نماز عشا برای منافقین ، سنگین و دردناک نیست . [ من لا یحضره الفقیه ، جلد 1 ، صفحه 246]

آن حضرت در خصوص اهمیت نماز جماعت صبح در جای دیگر می فرمایند :

یا علی ! کسی که نماز صبح را به جماعت اقامه کند گویا همه شب را به رکوع و سجود گذرانیده است .[ دعائم الاسلام ، جلد 1 ، صفحه 153]

مواظب نماز صبح باشید

رسول خدا: کسی که نماز صبح نخواند قرآن از او بیزار است.

هرکه نماز ظهر بجا نیاورد پیامبران الهی از او بیزارند.

هرکه نماز عصر را ترک کند فرشتگان از او بیزار است.

هرکه نماز مغرب نخواند دین از او بیزار است.

هرکه نماز عشارا ترک کند خدای جهان از او بیزار است.(اسرار الصلوه/ص34)

علتی دیگر برای خواب طولانی و سنگین پرخوری در شب می باشد. حضرت عیسی (علی نبینا و آله و علیه السلام ) خطاب به بنی اسرائیل فرمود: ای بنی اسرائیل ! خوردن خود را زیاد نكنید، زیرا هر كس بر خوردن خود بیفزاید، بر خوابیدن خود هم می افزاید و هر كس كه بر خواب خود بیفزاید، از نماز كم می گذارد (و در نتیجه) در زمره غافلان نوشته می شود

حاجات مهم را بعد از نماز صبح از خدا بخواهید

روایت شده است که"حاجات مهم خود را در نماز صبح از خداوند مسالت نمایید."

امام حسن مجتبی(علیه السّلام) می فرماید:از رسول خدا شنیدم که فرمود: هرکس نماز صبح بگذارد آن نماز بین او و آتش دوزخ دیواری ایجاد می کند.

از رحمت خدا دور نشوید

حضرت مهدی(علیه السّلام) به یک از مشتاقان دیدارش که به زیارت آن حضرت موفق شده بود دوباره فرمود: از رحمت خدا دور است کسی که نماز صبح را چندان تاخیر بیندازد تا ستاره ها ناپدید شوند و نماز مغرب را به حدی تاخیر بیندازد تا ستاره ها ظاهر شوند.(حق الیقین/ص302)

حاجات مهم را بعد از نماز صبح از خدا بخواهید

روایت شده است که ((حاجات مهم خود را در نماز صبح از خداوند مسالت نمایید.))

امام حسن مجتبی(علیه السلام) می فرماید:از رسول خدا شنیدم که فرمود: هرکس نماز صبح بگذارد آن نماز بین او و آتش دوزخ دیواری ایجاد می کند.

نماز صبح را با لباس زیر نخوانید

«استادشهید مطهری اهمیت ویژه و فوق العاده ای برای نماز قائل بودند.ایشان هرگز با لباس خانه نماز نمی خواند، مخصوصاً نماز صبح را.»

ما که از رختخواب بیرون می آییم با همان لباس زیر نماز صبح را می خواهیم اما ایشان به هنگام نماز، لباس می پوشیدند عمامه به سر می گذاشتند و خودشان را برای نماز آراسته می کردند.شاید این کار بدین سبب بود که، می خواستند از همان آغاز صبح که لباس می پوشیدند آمادگی روحی پیدا کنند یعنی "من می خواهم کاری انجام دهم که سرسری نیست.این حالت آمادگی قبل از نماز مسلماً تاثیر روحی بسزایی دارد."

                                                                                                                                       فرآوری : زهرا اجلال

بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان


منبع :

پایگاه اطلاع رسانی سبطین

سایت پرسمان قرآنی

سایت صلاة

مقاله محمد علی موظف رستمی

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.