آشنایی با علم آمار

آمار (statistics) به مجموعه‌ی داده‌های عددی مربوط به یک موضوع (معمولا مهم)، مانند جمعیت، متوفیات، میزان تجارت داخلی یا خارجی، دما یا بارش ماهیانه و غیره گفته می‌شود.

آمار را باید علم و عمل استخراج، بسط، و توسعهء دانش‌های تجربی انسانی با استفاده از روش‌های گردآوری، تنظیم، پرورش، و تحلیل داده‌های تجربی (حاصل از اندازه گیری و آزمایش) دانست.

زمینه‌های محاسباتی و رایانه‌ای جدیدتری همچون یادگیری ماشینی، و کاوش‌های ماشینی در داده‌ها، در واقع، امتداد و گسترش دانش گسترده و کهن از آمار به عهد محاسبات نو و دوران اعمال شیوه‌های ماشینی در همه‌جا می‌باشد.

علم آمار، علم فراهم کردن داده‌های کمّی و تحلیل آن‌ها به منظور به دست آورن نتایجی است که اگرچه احتمالی است، اما در خور اعتماد است.

آمار به عنوان یک موضوع علمی، امروزه شامل مفاهیم و روش‌هایی است که در تمام پژوهش‌هایی که مستلزم جمع آوری داده‌ها به وسیله یک فرایند آزمایش و مشاهده و انجام استنباط و نتیجه‌گیری به وسیله تجزیه و تحلیل این داده‌ها هستند اهمیت بسیار دارد.

علم آمار، خود مبتنی است بر نظریه ی آمار، که شاخه‌ای از ریاضیات کاربردی به حساب می‌آید.

این علم به دو بخش‌ آمار توصیفی و آمار استنباطی تقسیم می‌شود.

آمار توصیفی (Descriptive statistics):

تنظیم و طبقه‌بندی داده‌ها، نمایش ترسیمی، و محاسبه ی مقادیری از قبیل نما، میانگین، میانه و ... می‌باشد که حاکی از مشخصات یکایک اعضای جامعهء مورد بحث است.

در آمار توصیفی اطلاعات حاصل از یک گروه، همان گروه را توصیف می‌کند و اطلاعات به دست آمده به دسته‌جات مشابه تعمیم داده نمی‌شود.

به طور کلی از سه روش در آمار توصیفی برای خلاصه‌سازی داده‌ها استفاده می‌شود:

استفاده از جداول، استفاده از نمودار، محاسبه مقادیری خاص که نشان‌دهنده خصوصیات مهمی از داده‌ها باشند.

آمار استنباطی (Inferential statistics):

چنان چه به جای مطالعه کل اعضای جامعه، بخشی از آن با استفاده از فنون نمونه‌گیری انتخاب شود و مورد مطالعه قرار گیرد و بخواهیم نتایج حاصل از آن را به کل جامعه تعمیم دهیم از روش‌هایی استفاده می‌شود که موضوع آمار استنباطی است.

آن چه که مهم است این است که در گذر از آمار توصیفی به آمار استنباطی یا به عبارت دیگر از نمونه به جامعه، بحث و نقش احتمال شروع می‌شود. در واقع احتمال، پل رابط بین آمار توصیفی و استنباطی به حساب می‌آید.

کل شاخه‌های آمار با استفاده از محاسبات کامپیوتری انجام‌پذیر شده‌ است.

منبع:  همشهری آنلاین

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان، تنظیم: نسرین صادقی