آیا پول، شادمانی و خوشبختی می آورد؟

برخی اعتقاد دارند كه تنها عامل خوشبختی و سعادت آنها در گرو داشتن سرمایه ای زیاد و ثروت هنگفت است، چرا كه آن وقت است كه می توانند به یقین طعم زیبای خوشبختی و سعادت و شادمانی  را درك كنند و بدون ثروت هرگز نمی توان انسان خوشبختی شد . خلاصه اینكه پول است كه حلاّل تمام مشكلات و باز كننده تمام گره های كور زندگی هر فردی است .

با نگاهی دقیق به آیات الهی به این حقیقت پی می بریم كه پول، هم می‌تواند سبب خوشبختی افراد شود و هم می تواند بزرگترین عامل در رسیدن انسان ها به اوج ذلت و خواری باشد، چرا كه از طرفی انسان های ثروتمندی را مشاهده می كنیم كه سرتاسر زندگی آنها را شادی و نشاط و خوشبختی فرا گرفته و از طرفی دیگر برخی از افراد ثروتمند با وجود سرمایه ای غیر قابل شمارش هنوز منتظر هستند تا روزی نشاط و آرامش و خوشبختی درب منزل آنها را نیز به صدا در بیاورد .

آنچه در این میان از اهمیت ویژه ای برخوردار است نگرش ما به ثروت و پول در زندگی است و اینكه ما برای رسیدن به چه هدفی در تلاش و كوشش هستیم تا ثروتمند شویم.

كسانی كه ثروت برای آنها خوشبختی را به همراه دارد:

این گروه با نگرش كاملا صحیح به مساله پول و ثروت از جمله گروه هایی هستند كه آرامش و نشاط را كاملا درك كرده اند و ثروت یكی از عوامل خوشبختی آنها در زندگی شده است، این افراد چند ویژگی مهم در ارتباط با مساله ثروت و سرمایه خود دارند كه به برخی از آنها اشاره می كنیم.

خداوند متعال در آیه 77 از سوره قصص به چهار ویژگی منحصر به فرد این افراد اشاره می كند، ویژگی هایی كه اگر در زندگی هر فرد ثروتمندی باشد سبب می شود تا از داشتن ثروت خود احساس خوشبختی و سعادت كند:

(وَ ابْتَغِ فیما آتاكَ اللَّهُ الدَّارَ الْآخِرَةَ وَ لا تَنْسَ نَصیبَكَ مِنَ الدُّنْیا وَ أَحْسِنْ كَما أَحْسَنَ اللَّهُ إِلَیْكَ وَ لا تَبْغِ الْفَسادَ فِی الْأَرْضِ إِنَّ اللَّهَ لا یُحِبُّ الْمُفْسِدینَ : و با آنچه خدایت داده سراى آخرت را بجوى و سهم خود را از دنیا فراموش مكن، و همچنانكه خدا به تو نیكى كرده نیكى كن و در زمین فساد مجوى كه خدا فسادگران را دوست نمى‏دارد.)( القصص :  77)

این افراد ثروت خود را در چهار مكان مناسب سرمایه گذاری می كنند :

1)اولین سرمایه گذاری این افراد در امر آخرت است و سعی می كنند كه از ثروت خود بهترین استفاده را برای آبادانی آخرت داشته باشند (وَ ابْتَغِ فیما آتاكَ اللَّهُ الدَّارَ الْآخِرَةَ: و با آنچه خدایت داده سراى آخرت را بجوى)

2)دومین سرمایه گذاری این افراد استفاده از این ثروت برای خود و خانواده خودشان است كه این امر نیز چون با نیت خالصانه انجام می شود در روایات اسلامی به رزمنده ای تعبیر شده است كه در راه خداوند جهاد می كند.( وَ لا تَنْسَ نَصیبَكَ مِنَ الدُّنْیا: و سهم خود را از دنیا فراموش مكن)

3)سومین سرمایه گذاری این افراد استفاده از ثروت در جهت كمك رسانی به مردم و نیكی به خلق خداوند است (وَ أَحْسِنْ كَما أَحْسَنَ اللَّهُ إِلَیْكَ: و همچنانكه خدا به تو نیكى كرده نیكى كن)

4)و آخرین سرمایه گذاری این افراد سرمایه گذاری در اصلاح جامعه است ، در حالی كه برخی از ثروتمندان بی ایمان جامعه را به فقر و محرومیت می كشانند و سعی می كنند با ثروتی كه در اختیار دارند به بدترین شكل ممكن فساد و تباهی را در جامعه گسترش دهند، این افراد از ثروت خود در راستای اصلاح مفاسد فرهنگی و اجتماعی استفاده می كنند و به این توصیه الهی جامه عمل می پوشانند  كه :

(وَ لا تَبْغِ الْفَسادَ فِی الْأَرْضِ إِنَّ اللَّهَ لا یُحِبُّ الْمُفْسِدینَ: و در زمین فساد مجوى كه خدا فسادگران را دوست نمى‏دارد)

یكی دیگر از ویژگی های مهمی كه سبب می شود افراد ثروتمند از سرمایه خود احساس خوشبختی و سعادت كنند پرداخت حقوق واجب ثروتی است كه در اختیار دارند كه این حقوق واجب شامل خمس و زكات می شود، خصوصیتی كه اگر به آن عمل شود یكی از بزرگترین فائده های آن دعای خاص پیامبر اكرم (صلی الله علیه و آله) در حق این افراد است دعایی كه به صراحت قرآن مجید در حق هر فردی انجام شود سبب خوشبختی و سعادت او در دنیا و آخرت خواهد شد و به این حقیقت متعالی خداوند در سوره توبه اشاره می كند و می فرماید:

(خُذْ مِنْ أَمْوالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَ تُزَكِّیهِمْ بِها وَ صَلِّ عَلَیْهِمْ إِنَّ صَلاتَكَ سَكَنٌ لَهُمْ وَ اللَّهُ سَمیعٌ عَلیمٌ : از اموال آنان صدقه‏اى بگیر تا به وسیله آن پاك و پاكیزه‏شان سازى، و برایشان دعا كن، زیرا دعاى تو براى آنان آرامشى است، و خدا شنواى داناست.)( التوبة :  103)

در این آیه شریفه خداوند متعال به فوائد مهم پرداخت حقوق واجب مالی اشاره می كند فوائدی از جمله:

1)پاك شدن از رذائل اخلاقی و بخیل بودن و پرورش نهال زیبای نوع دوستی و سخاوت در وجود این افراد (صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَ تُزَكِّیهِمْ بِها: صدقه‏اى بگیر تا به وسیله آن پاك و پاكیزه‏شان سازى)

2)دعای ویژه پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله در حق این افراد كه به گفته قرآن سبب  می شود تا آرامش تمام وجود این افراد را در بر بگیرد (وَ صَلِّ عَلَیْهِمْ إِنَّ صَلاتَكَ سَكَنٌ لَهُمْ: و برایشان دعا كن، زیرا دعاى تو براى آنان آرامشى است)

و به همین جهت در روایتی در این زمینه می خوانیم كه :

(هنگامى که مردم زکات خود را خدمت پیامبر(صلى الله علیه وآله)مى آوردند، پیامبر(صلى الله علیه وآله)با جمله «أَللّهُمَّ صَلِّ عَلَیْهِم» به آنها دعا مى کرد)( تذکرة الفقهاء ، جلد 1، صفحه 242)

از دیگر مواردی كه ثروت می تواند سبب آرامش افراد در جامعه شود، استفاده از ثروت در راه خداوند متعال و كمك به بینوایان و مستمندان است، ثروتی كه اگر این خصوصیت را به همراه داشته باشد برای صاحبان خود آرامش و نشاط واقعی را به دنبال خواهد داشت، چرا كه این وعده خداوند متعال است در مورد افرادی كه ثروت خود را در این راه مصرف می كنند كه هیچ حزن و اندوهی بر آنها نخواهد بود:

(الَّذینَ یُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ فی‏ سَبیلِ اللَّهِ ثُمَّ لا یُتْبِعُونَ ما أَنْفَقُوا مَنًّا وَ لا أَذىً لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ : كسانى كه اموالِ خود را در راه خدا انفاق مى‏كنند، سپس در پىِ آنچه انفاق كرده‏اند، منّت و آزارى روا نمى‏دارند، پاداش آنان برایشان نزد پروردگارشان [محفوظ] است، و بیمى بر آنان نیست و اندوهگین نمى‏شوند.)( البقرة :  262)

خلاصه كلام اینكه اگر می خواهید از ثروتی كه در اختیار دارید احساس آرامش و امنیت داشته باشید و از زندگی خود به بهترین شكل ممكن لذت ببرید، آیات الهی به شما توصیه می كنند تا ثروت خود را در اموری كه ذكر شد مصرف كنید، با این كار هم سبب آرامش و نشاط دیگران می شوید و هم خود به نشاط واقعی در زندگی كه امروزه گم شده بشریت است دست پیدا می كنید.

                                                                                                                                                            امین ادریسی  

بخش قرآن تبیان