قطار هدفمندی یارانه‌ها در كدام ایستگاه می‌ایستد؟

بسیاری از كارشناسان و مسوولان بر این باورند كه اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها در كشور ضرورتی تاریخی بوده است  دستاوردهای آن در شرایطی كه تحریمها را پشت سر می‌گذاریم بر كسی پوشیده نیست اما این روزها صدای متفاوتی درباره ادامه این مسیر شنیده می‌شود.

مجلس بر توقف اجرای فاز دوم قانون هدفمندی یارانه‌ها تاكید دارد ولی دولت اعلام می‌كند با این نظر مخالف است و هنوز مشخص نیست این قطار در كدام ایستگاه خواهد ایستاد و آیا به پایان راه  می‌رسد یا خیر؟

*ماجرا از كجا آغاز شد؟

وقتی نرخ ارز سوار بر آسانسور با شتاب بالا می‌رفت، تاثیرات این شتاب بر كسی پوشیده نبود. این شرعت سبب شد نمایندگان مجلس به تعبیر خودشان سوگمندانه تصمیم به توقف فاز دوم هدفمندی یارانه ها بگیرند موضوعی كه از ابتدای تابستان سال جاری از سوی سخنگوی كارگروه تحول اقتصادی و وزیر اقتصاد بارها اعلام شد كه هنوز تصمیمی برای اجرایش ندارند و دولت در حال بررسی های جدید است. اما پس از اعلام تصمیم مجلس برای توقف اجرای قانون، دولت اعلام كرد که با طرح توقف اجرای هدفمند کردن یارانه‌ها مخالف است.

دولتی‌ها بر این باورند كه با کار کارشناسی و شبانه‌روزی خود و با به سرانجام رساندن طرح هدفمند کردن یارانه‌ها، این طرح را با همیاری و همکاری مردم و ملت در کشور به مرحله اجرا درآورده‌اند و این طرح، طرحی است كه «کار بسیار عظیم و بزرگی» بوده است.

آنها همچنین در واكنش به این تصمیم مجلس عنوان كردند این نظر نمایندگان مجلس باید با لایحه مطرح و به دولت ارائه شود تا دولت در این زمینه با همکاری و هم‌اندیشی نمایندگان مجلس در مورد آن تصمیم‌گیری کند.

*كارشناسان چه می‌گویند؟

کارشناسان اقتصاد عنوان می‌كنند در فضای کنونی اقتصاد کشور، اجرایی نشدن فاز دوم هدفمندی‌ یارانه‌ها منطقی است و باید بر اساس سطح توان مردم تصمیم به ادامه دادن یا ندادن اجرای گام دیگر قانون هدفمندی یارانه‌ها گرفت.

آنها معتقدند به دلیل وجود اشکالات اجرایی در نحوه اجرای فاز اول هدفمندی‌ یارانه‌ها و آثاری که بر اقتصاد کشور گذاشت؛ منطق صحیح آن بود که مسوولان اقدام به توقف مرحله دوم این طرح کنند تا ادامه مسیر با شکست مواجه نشود. اکنون با وقفه‌ای که در روند اجرای هدفمندی‌ یارانه‌ها به وجود آمده بهترین فرصت برای طراحی برنامه‌ای اجرایی به عنوان پشتوانه‌ای محکم برای اجرای کارآمد فاز دوم است تا براساس آن تعیین شود که فاز دوم باید چگونه و درچه شرایط زمانی اجرا شود.

كارشناسان مطرح می‌كنند اجرای با برنامه و قانونمند طرح هدفمندی‌ یارانه‌ها می‌تواند در درازمدت اثر مثبتی بر اقتصاد داشته باشد. به طور کلی هدفمندی‌ یارانه‌ها برای یک اقتصاد آرام، بسیار مفید و کارآمد است و به واقعی شدن قیمت‌ها، تعادل اقتصادی، مصرف صحیح و تحمیل نشدن بیش از حد هزینه‌ها بر دولت منتهی خواهد شد. باید تا متعادل‌تر شدن فضای اقتصادی و فروکشی التهاب آن برای اجرای فاز دوم هدفمندی‌ یارانه‌ها منتظر ماند.

*آماری تامل‌برانگیز!

اما در همین راستا رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس نهم آماری ارائه كرد كه تامل برانگیز است. او گفته است كه دولت در راستای اجرای قانون یارانه‌ها، مبلغ 9 هزار میلیارد تومان از بانک مرکزی استقراض کرد و بیشتر یارانه‌ها توزیع شد و میزان یارانه‌های توزیع شده از درآمد حاصل از اصلاح قیمت‌ها بیشتر بود. هم‌اکنون در شرایطی هستیم که با تلخی تمام ناگزیریم اجرای فاز دوم قانون یارانه‌ها را متوقف کنیم چرا که معلوم نیست چگونه قرار است اجرای این قانون دنبال شود؛ ما نمی‌خواهیم اینطور شود ولی نمی‌توانیم فاز دوم یارانه‌ها را اجرایی کنیم.

*مخالفان توقف چه می‌گویند؟

اما این كش و قوس علاوه بر موافقان، مخالفانی نیز داشته است. انها بر این اعتقادند كه نوسانات بازار ارز و سکه هیچ ربطی به اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها ندارد و اگر خدای ناخواسته این طرح لغو شود، بی‌عدالتی گسترده‌تر می‌شود و مشکلات دیگری را پیدا می‌کنیم.  وقتی دولت می‌گوید که الان توان اجرایی را ندارد، پس دیگر طرح نمی‌خواهد که متوقف شود و بعد آن خطراتی را داشته باشد که نشود دوباره آن را راه‌اندازی کرد، چه تضمینی وجود دارد که همین یارانه فعلی را مجددا بدهند؟

*نگرانی‌ها از توقف فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها

عده‌ای بعد از طرح اینكه گام دوم قانون هدفمندی یارانه‌ها متوقف شود، نگرانی از قطح یارانه فعلی مردم را مطرح كردند. آنها می‌گویند اگر این طرح در مجلس تصویب شود، احتمال قریب به یقین همان پولی را که امروز به ملت می‌دهند دیگر نخواهند داد و این طرح می‌تواند ریشه پولی که به مردم داده می‌شود را بزند اما این در حالی است كه مجلسی‌ها می‌گویند از جمله دلایل مخالفت مجلس با اجرای فاز دوم هدفمندی در سال جاری سخت تر نشدن معیشت مردم با موج گرانی‌ها است.

حال باید دید قانونی كه تبعاتی بسیاری برای معیشت مردم داشته است در جدال میان دو قوه كشور چه سرنوشتی پیدا خواهد كرد و آیا با رایزنی و گفت‌وگوی مجلس و دولت بهترین تصمیم برای مردم گرفته خواهد شد یا خیر؟ و آیا گامهای بعدی این قانون با موفقیت برداشته می‌شود؟