نمازهایی که در مکه و مدینه خوانده می شود کامل است یا شکسته؟
در سفر حج زائر موفق به وادار كردن نفس به تقواى الهى مى گردد، و زمینه خیر دنیا و آخرت خود را از طریق حفظ نفس از فساد فراهم مى نماید.
حجّ یا منبع عظیم منافع مادى و معنوى
انسان از بركت نیروى با عظمت عقل، و اراده و اختیار و قدرت و طاقت، موجودى است مكلّف و مسۆول. این خلیفه خدا در روى زمین، نسبت به هر واقعیتى كه با آن در ارتباط مى باشد مسۆول است.
در تحقق اهداف حق، و اطاعت از دستورات پروردگار و خوددارى از محرّمات كه محصولى جز زیان و خسارت ابدى ندارد مسۆول است.
حج مسۆولیتى است عظیم كه از جانب حضرت حق، از باب لطف و رحمت به انسان واگذار شده، انجام این عبادت بزرگ همراه با نیت پاك، و قلبى خالص تولید كننده بهره هاى بسیار مهم دنیایى و آخرتى است كه روایت زیر نشانگر گوشه اى از آن منافع سرشار، و محصولات بى شمار است.
در عیون اخبار الرضا، ج2، ص90 و بحارالانوار، ج96، ص32 از حضرت رضا ـ علیه السلام ـ روایت شده :
«آنچه موجب وجوب حج گشته امور زیر است: سفر معنوى وپرواز ملكوتى وحركتى عرشى به سوى خداى ـ عزوجل ـ و درخواست اضافه شدن نعمت هاى مادى و باطنى از جانب حضرت محبوب و پاك شدن از تمام گناهانى كه قبل از حج در تمام دوران عمر دامن پاك حیات را آلوده كرده است، و براى قرار گرفتن در مدار توبه از آنچه كه در گذشته از زمان، بر انسان گذشته و از سر گرفتن اعمال براى آینده بمانند كسى كه تازه قدم در عرصه تكالیف گذاشته و چیزى بر او نیست.
در این مسۆولیت سنگین و با بركت خرج كردن مال و منال در راه خدا و مشقت و رنج بدنى و باز داشتن نفس از شهوات و لذات حرام و افتادن در حوزه عاشقانه قرب بحق از طریق عبادت و بندگى به چشم مى خورد.
حج سیر و سفر و تحرك و حركت در گرما و سرما و بهنگام امنیت و ترس و ثابت قدمى و استقامت دائمى در امور الهى و معنوى است، كه این امور علّت جلب رحمت واسعه حق، و لطف و مرحمت حضرت مولاست.
در این سفر منافع بسیارى براى مردم است و در این عرصه گاه حق و حقیقت شوق به لقاى دوست و ترس از عظمت و جلال او، قلب را تسخیر مى كند.
در برخوردهاى مردم با یكدیگر در این سفر معنوى، و ظهور حال و قال ملكوتى و نشست و برخاست با پاكان، كه معاشرت با آنان از بركات این سفر است، یك سلسله از دردهاى درونى و بیماریهاى باطنى به نقطه شفا مى رسد از جلمه: قساوت قلب، پستى نفس، غفلت از حق، خاموش شدن آتش آمال و آرزوهاى بیجا.
در این سفر زائر موفق به تجدید حقوق، و وادار كردن نفس به تقواى الهى مى گردد، و زمینه خیر دنیا و آخرت خود را از طریق حفظ نفس از فساد و افساد فراهم مى نماید.
این سفر منبع خیر و بركت براى اهل مشرق و مغرب، و اهل آب و خشكى است، و نیز براى آن كه حج بجا مى آورد و آن كه در این مسیر نیست از تاجر فراهم كننده جنس و فروشنده و خریدار و نویسنده و از كار افتاده و خلاصه برنامه اى عجیب، و مسأله اى عظیم و عبادتى بزرگ است كه هر كسى از اهل زمین، بصورتى از منافع آن بهره مند مى شود!
واجبات الهى بر اهل قدرت و استطاعت فرض است. مردمان را گاهى در تمام عمر یك بار براى سفر حج قدرت و قوت حاصل مى شود، به این خاطر در تمام دوره عمر یك بار واجب شده، ولى اهل طاقت و قدرت ترغیب و تشویق شده اند كه نسبت به حج به اندازه توان و قوّت خود اقدام نمایند»
بعد از این مقدمه که البته کوتاه ولی قابل تامل بود، نوشتارمان را با چند پرسش و پاسخ در مورد مسائل حج پی می گیریم:
سوال: نمازهایی كه در هتل یا مساجد دیگر یا مكانهای دیگر مكه و مدینه خوانده میشود كامل است یا شكسته؟
جواب: در تمام شهر مكه و مدینه زائرین مخیر هستند نماز را شكسته یا تمام بخوانند.
آیة الله صافی گلپایگانی(دام ظله)
سوال: در حج نیابتى علاوه بر هزینه سفر، بدهى و مخارج خانواده نایب به عهده چه كسى است؟
جواب: به عهده شخص نایب است.
آیة الله خامنه ای(دام ظله)
سوال: کودک ممیّزى بدون امر ولىّ در میقات محرم شده، و تنها سعى و تقصیر را انجام داده است. تکلیف او یا ولیّش نسبت به بقیّه اعمال چیست؟
جواب: احتیاط آن است که برگردد و تمام اعمال، غیر از احرام، را انجام دهد. و اگر توانایى ندارد از کسانى که به عمره مى روند، خواهش کند که به نیابت از او انجام دهند.
آیة الله مکارم شیرازی(دام ظله)
سۆال: جوان مجردی است كه اخیراً مستطیع شده است ولی به فكر ازدواج می باشد و اگر حج برود ازدواج او عقب می افتد، كدامیك را مقدم بدارد؟
جواب: حج برود و ازدواج را تأخیر بیندازد مگر آنكه تأخیر ازدواج برای او دشوار بوده و زحمت فوق العاده داشته باشد كه عادتاً تحمل ناپذیر است، در این صورت ازدواج را مقدم بدارد.
آیة الله سیستانی(دام ظله)
فرآوری: آمنه اسفندیاری
بخش احکام اسلامی تبیان
منابع:
کتاب چهل حدیث استاد حسین انصاریان
پایگاه اطلاع رسانی مراجع عظام: صافی گلپایگانی، خامنه ای، مکارم شیرازی، سیستانی(دام ظلهم)