آیا عمره مفرده برفرض استطاعت واجب است؟
حضرت صادق علیه السلام فرمودند: مثل كسى كه پرده کعبه را مى گیرد، همچون كسى است كه بین او و انسان دیگرى جنایتى واقع شده باشد و از باب فروتنى دامن طرف خود را مى گیرد، به امید آن كه طرف مقابل از جنایتش بگذرد، گرفتن پرده كعبه به این معناست كه:
الهى از معاصى و گناهان من گذشت فرما و مرا مورد مغفرت و رحمت خویش قرار ده.
حج یا ضیافت خاص حق
مجموع نعمت هایی که خداوند متعال به ما عطا فرموده، نعمت مادى و روزى ظاهرى و رزق طبیعى خدا است كه تمام موجودات زنده، به لحاظ داشتن جسم مادى، بطور مشترك بر سر این خوان نعمتِ دوست، مهمانند.
ولى حضرت حق سفره دیگرى دارد به عنوان نعمت باطنى یا معنوى، كه در قرآن مجید بطور مكرّر به این سفره اشاره شده است و این سفره خاصّ انسان است، آنهم انسانى كه از ایمان به خدا و روز قیامت برخوردار است و در حدّ خود، عامل به احكام شریعت و سالك سلك حقیقت است; چرا كه انسان منهاى ایمان به خدا و روز قیامت و عارى از اعمال صالح و اخلاق پسندیده، جزو حیوانات است و نصیبى جز از سفره مادى حضرت محبوب ندارد.
مهمان سفره معنوى مهمان خاص خداست، و از ارزش بالایى برخوردار است.
در این ضیافت از عقل و قلب و روح و باطن انسان با رزق معنوى پذیرایى مى كنند، و حیات عمومى آدمى را تبدیل به حیات طیب مى نمایند و این مزد دنیایى انسان در مقابل فرمانبرى و طاعت او از حضرت حق است. اما در ضیافت آخرت، پذیرایى از مهمان ابدى و همیشگى و جاوید و سرمدى است، لذّات معنوى بر سر سفره قیامت لذّاتى است كه جز حضرت حق كسى از آن خبر ندارد، حتى مهمان تا قبل از بهره بردن از نعمت هاى آن مائده، از درك و فهم آن عاجز است.
به دورنمایى از این ضیافت معنوى در روایت زیر که از بحارالانوار، ج96، ص34 برای شما انتخاب شده توجه نمایید:
محمد بن حسن هَمْدانى مى گوید: «از ذاالنون بصرى پرسیدم: اى ابوفیض چرا موقف زائر را مشعر قرار دادند و این معنا مربوط به حرم نشد؟
در پاسخم گفت: كسى كه این مسأله را از حضرت صادق علیه السلام پرسیده بود به من گفت: براى این كه كعبه خانه خدا و حریم حجاب اوست، و مشعر باب آن حرم است، چون زائران قصد حرم حق كنند، آنان را كنار باب حرم متوقف مى كنند، تا براى آنان اجازه ورود صادر گردد، سپس آنان را در حجاب دوم كه سرزمین منا است وقوف مى دهند، چون به تضرّع و زارى طولانى آنان بنگرد، امر به قربانى مى دهد، وقتى قربانى خود را به محضرش تقدیم كردند و اعمال منا را به پایان بردند و از گناهان خود كه حجاب بین آنان و حضرت محبوب است پاك شدند، به آنان بر اساس آن طهارت معنوى، امر به زیارت مى كند.
به حضرت عرضه داشتم چرا در ایام تشریق روزه گرفتن كراهت دارد، فرمود: براى این كه حاجیان، زائران خدا و در ضیافت و مهمانى حضرت اویند، سزاوار نیست كه مهمان در محضر مهمان دار روزه باشد.
گفتم: حاجى پرده خانه را مى گیرد، منظور از این برنامه چیست؟ حضرت صادق علیه السلام فرمودند: مثل كسى كه پرده را مى گیرد، همچون كسى است كه بین او و انسان دیگرى جنایتى واقع شده باشد از باب فروتنى دامن طرف خود را مى گیرد، به امید آن كه طرف مقابل از جنایتش بگذرد، گرفتن پرده كعبه به این معناست كه: الهى از معاصى و گناهان من گذشت فرما و مرا مورد مغفرت و رحمت خویش قرار ده.
با این مقدمه این نوشتار را با چند پرسش و پاسخ در مورد مسائل مربوط به حج پی می گیریم:
سوال: آیا در حج تمتع كسی كه اولین بارش است می‌تواند بجای حلق، تقصیر نماید؟
جواب: بنابر احتیاط واجب، حلق لازم است.
آیة الله صافی گلپایگانی(دام ظله)
سوال: آیا یک نفر مى‌تواند به نیابت از تعداد زیادى از افراد (مثلاً 100 نفر) عمره بجا آورد؟
جواب: اشكال ندارد.
آیة الله خامنه ای (دام ظله)
سوال: حج نذری چه نوع حجی است لطفا توضیح بدهید ؟
جواب: حج نذرى حجی است که به سبب نذر کردن آن ، واجب شده است و کسى که نذر کرده حج بگزارد، وفاى به نذر و به جا آوردن حج بر او واجب است .
آیة الله مکارم شیرازی(دام ظله)
سۆال: آیا عمره مفرده برفرض استطاعت واجب است؟
جواب: بر کسانی که وظیفه ایشان حج تمتع است عمره مفرده واجب نیست.
آیة الله سیستانی(دام ظله)
سۆال: آیا هزینه ثبت نام حج تمتع که سال از آن گذشته باشد خمس دارد؟
جواب: اگر حج بر او مستقر نبوده خمس دارد .
آیة الله سیستانی(دام ظله)
فرآوری: آمنه اسفندیاری
بخش احکام اسلامی تبیان
منابع:
کتاب چهل حدیث استاد حسین انصاریان
پایگاه اطلاع رسانی مراجع عظام: صافی گلپایگانی، خامنه ای، مکارم شیرازی، سیستانی(دام ظلهم)
