شوق عهد؛ شرح فرازهایی از دعای عهد

«اللَّهُمَّ إِنِّى اُجَدِّدُ لَهُ فِى صَبِیحَةِ یَوْمِى هَذَا وَ مَا عِشْتُ مِنْ اَیَّامِى عَهْداً وَ عَقْداً وَ بَیْعَةً لَهُ فِى عُنُقِى؛ خدایا! من در صبحگاه امروز و هر روز ـ تا زمانی كه زنده ام ـ تجدید می كنم عهد و عقد و بیعت را برگردنم!»

از جمله معانی «عهد» اقرار و اعتراف است.(1)

« عقد» به معنای پیمان جهت حتمی شدن قرار داد و یا اطاعت است. (2)

« بیعت»  به معنای اطاعت وانقیاد است.

كاربرد این سه كلمه، اشاره به تعهد و قرار همه جانبه با امام زمان(عج) است كه در محضر الهی به آن متعهد می شویم. این پیمان هم قلبی است (عهد) و هم بر آن تأكید می شود (عقد) و هم بر اطاعت و انقیاد از آن حضرت تصریح می شود (بیعت).

«لا اَحُولُ عَنْهَا وَ لا اَزُولُ اَبَداً؛ از آن پیمان بر نمی گردم و هیچگاه از پا نمی نشینم!»

«حول» به معنای گردش و از حالی به حال دیگر شدن است.

«زوال» رو به اضمحلال و سكوت و سكون رفتن است.

من در مسیر این عهد و پیمان، نه دچار دگرگونی می شوم كه از درون تغییر كنم و نه به جهت سختی ها و شرایط بیرونی سست می شوم و از حركت باز می ایستم.

ارزش وفای به عهد

وفای به عهد، از جمله ویژگی های مۆمنان است.(3)

در قرآن مجید بارها از وفا كنندگان به عهد، تمجید و عهدشكنان مورد انتقاد و توبیخ قرار گرفته اند. (4)

پیمان شكنی موجب لعنت الهی دانسته شده است. (5)

پیمان و بیعت با امام زمان(عج) در حقیقت پیمان و بیعت با خداوند است.

در بیعت رضوان، مسلمانان در حدیبیه و در شرایط سخت و خطرناك با پیامبر(صلی الله علیه و آله)  پیمان بستند، پس از آن پیمان ، از جانب خداوند این آیه نازل شد: «كسانی كه با تو بیعت كردند، بدون تردید با خداوند بیعت كردند».(6)

بیعت با ولیّ الهی در روی زمین، بیعت با خداوند است. البته به همان میزان كه بیعت با ولیّ خداوند ارزشمند و وفای به آن ضروری است؛ نقض و تخلّف از عهد و پیمان، پیامدی سخت و فرجامی ناپسند دارد.

هر مقدار كه طرف عهد و پیمان مقتدرتر، نیرومندتر و عظیم تر باشد، گناه نقض پیمان با او نیز بزرگ‌تر است. اگر در این دعای شریف، در محضر الهی با امام زمان(عج)  عهد و پیمان می بندیم و بر آن تأكید می كنیم؛ باید مراقب باشیم تا مبادا مصداق این آیه شویم كه: « ای اهل ایمان! چرا چیزهایی می گویید كه خود عمل نمی كنید؟ نزد خداوند خشم بزرگی است كه بگویید آنچه را عمل نمی كنید». (7)

مفاد عهد و پیمان

«اللَّهُمَّ اجْعَلْنِى مِنْ اَنْصَارِهِ وَ اَعْوَانِهِ؛ خدایا! مرا از یاوران و كمك دهندگان او قرار بده!»

ناصر كسی است كه با تمام وجود، در یاری پیشوای خود بكوشد و همواره در صدد باشد كه از راه های ممكن، امام خود را یاری برساند.

«عوان» كسی كه در كارها به كسی كمك كند. «ناصر» و «عوان» گرچه معنایی نزدیك به هم دارند؛ ولی نصرت معنای وسیع‌تری دارد.

«نصرت» یاری گسترده و همه جانبه است و «عوان» پشتیبانی موردی و مقطعی است.

«وَ الذَّابِّینَ عَنْهُ؛ و از دفع كنندگان از او باشم!»

«وَ الْمُسَارِعِینَ إِلَیْهِ فِى قَضَاءِ حَوَائِجِهِ؛  و از كسانی باشم كه در بر آوردن خواسته‌های او شتاب ورزم!»

در این جمله نه تنها از خدا می‌خواهیم كه ما را از مدافعان حضرت مهدی(عج)  قرار دهد؛ بلكه از او  می‌طلبیم كه ما را از كسانی قرار دهد كه در برآوردن خواسته‌های آن حضرت، بر دیگران پیشی بگیریم.

نصرت خداوند

خداوند حتما دین و ولیّ خود را یاری خواهد كرد:

« لازم كرده است خداوند كه حتماً من و رسولانم غالب خواهیم گشت». (8)

در این مسیر عده ای این توفیق را می‌یابند كه یاور خدا و ولیّ او باشند هر كس در این مسیر باز بماند، دیگری جای او را خواهد گرفت.

« به زودی خداوند مردمی را به صحنه می‌آورد كه آنها را دوست دارد و آنان نیز خدا را دوست دارند». (9)

پس در یاری آن حضرت باید شتاب كرد و بر دیگران سبقت گرفت: مبادا از این فیض بزرگ محروم بمانیم!

«والْمُمْتَثِلِینَ لاَِوَامِرِهِ وَ الُْمحَامِینَ عَنْهُ؛ مرا از كسانی قرارده كه از او اطاعت و از او حمایت و دفاع كنم».

مهم ترین عنصر در یاری و دفاع از امام زمان(عج) ، اطاعت از فرمان های آن حضرت است: چه اینكه اگر اطاعت در كار نباشد، اهداف آن حضرت محقق نشده و ادعاها، گفتاری پوچ خواهد بود.

یاری امام(عج) در ایام غیبت

سۆال: آیا دفاع و اطاعت از حضرت در زمان غیبت كبری ممكن است؟

پاسخ: حضرت مهدی(ع ‍ ج) گرچه در پس پردة غیبت است؛ ولی هم دفاع از آن حضرت میسر است و هم اطاعت كسی كه از عقیده امامت بویژه امامت حضرت بقیت الله(عج) دفاع می‌كند و در راه نشر آن می كوشد، در حقیقت مدافع حضرت و یاری كننده او است.

همچنین كسی كه از فرمان های قرآن و اهل بیت(علیهم السلام) اطاعت می كند. از امام زمان(عج)  اطاعت كرده است.

«السَّابِقِینَ إِلَى إِرَادَتِهِ؛و ما را از پیشی گیرندگان به انجام خواسته او قرار ده!»

پیشی گرفتن بر دیگران در كارهایی ناپسند شمرده شده و در اموری پسندیده دانسته شده است. سبقت برای گناه و به دست آوردن دنیا ناپسند است؛ ولی شتاب برای امور خیر، پسندیده و بر آن تأكید شده است:

« كسانی كه از بیم پروردگارشان ترسانند و كسانی كه به آیات پروردگارشان مۆمن هستند، و كسانی كه به پروردگارشان شرك نمی ورزند و كسانی كه به‌جا می آوردند آنچه را انجام می دهند در حالی كه دل هایشان بیمناك است، چون به جانب پروردگارشان باز می گردند، آنانند كه در امور خیر شتاب می ورزند و در آن بر دیگران پیشی می گیرند». (10)

آری، كسانی در قله ایمان و كمال قرار دارند كه در انجام خواسته ولیّ خود درنگ نمی ورزند؛ بلكه سعی بر آن دارند كه از دیگران در تحقق خواسته مولای خود سبقت بگیرند.

«وَ الْمُسْتَشْهَدِینَ بَیْنَ یَدَیْهِ؛ و مرا از جمله كسانی قرار ده كه در برابر او شهادت را در آغوش كشم!»

شهادت منزلتی است بسیار بزرگ كه معدودی از امت اسلام، به آن راه می یابند. تعدادی از این شهیدان در حضور پیامبر(صلی الله علیه و آله) و ائمه(علیهم السلام) به شهادت رسیده اند.

روشن است كه شهادت در كنار امام(عج) با دیگر صحنه ها تفاوتی آشكار دارد.

بالاترین توفیق، درك فیض شهادت در ركاب حضرت ولیّ عصر(عج) است؛ چرا كه در حضور آن حضرت همه انگاره ها رخت بر بسته و چشمه زلال حقیقت خود را آشكار می سازد.

شهید در چنین صحنه ای با اطمینان و بلكه با یقین، بر گلبرگ شهادت بوسه می زند.

از دیدگاه قرآن، شهیدان حیات حقیقی دارند. (11)

و به آنان نباید مرده گفت. (12)

رسول خدا(صلی الله علیه و آله) فرمود: «برتر از هر نیكی، نیكی دیگری هست تا آنجا كه شخص در راه خدا كشته شود كه بالاتر از آن نیكی نیست». (13)

در زیارت امام حسین(علیه السلام) می خوانیم:

« كاش من با شما بودم و در كنار شما به رستگاری بزرگ می رسیدم!»(14)

پس شهادت فیض بسیار بزرگی است، اما بزرگ تر از آن این كه، این فیض در محضر امام زمان(عج) صورت پذیرد.

پی نوشت:

1. مجمع البحرین، ماده عهد.

2. لسان العرب، ماده بیع.

3. مۆمنون/ 8.

4. رعد/ 25.

5 . مائده / 13.

6. فتح / 10.

7 . صف / 2 و 3.

8 . مجادله / 21.

9 . مائده / 54.

10 . مۆمنون / 57-61.

11 . آل عمران/ 169.

12 . بقره/ 154.

13 . کافی، ج 2، ص 348.

14 . من لایحضره الفقیه، ج 2، ص 594.

منبع: مجله امان شماره 1

نویسنده: مجتبی كلباسی