سفرعشق / بركات حضور امام رضا علیه السلام در ایران

بی شك باید حضور امام رضا(ع) را در نیشابور نقطه عطفی در تاریخ تشیّع این منطقه (و به دنبال آن در ایران) بشمار آورد. علی رغم همه ی محدودیت هایی كه مامون برای جلوگیری از فعالیت امام رضا(ع) و ارتباط شیعیان با امام(ع) به وجود آورده بود، بارزترین موضوعی كه در سیره امام رضا(ع) از مدینه تا مرو، به ویژه در نیشابور مشهود است، تلاش حضرت برای معرفی جایگاه معصومین(علیهم السلام) در این فرصت میباشد.

امام رضا(ع) از لحظه حركت از مدینه تا مرو همیشه از روش های گوناگون برای شناساندن شیعه بهره برد.

رجاء بن ابی الضحاك كه مأمور آوردن امام به مرو بود، می گوید: امام در هیچ شهری از شهرها فرود نمی آمد، مگر این كه مردم به سراغ او می آمدند و مسایل دینی و اعتقادی خویش را از او می پرسیدند. امام در طول مسیر، احادیث را از طریق پدرانش به حضرت علی و پیامبر (سلام الله علیهم اجمعین ) می رساند كه این بهترین روش برای معرفی مكتب تشیّع و خنثی كننده ی توطئه هایی بود كه شیعه را خارج از دین می شمرد. نمونه ی برجسته آن، حدیث سلسله الذهب بود...

حضور امام در مناظرات یكی دیگر از كارهایی بود كه در پی آن، مكتب شیعه به درستی معرفی شد و استدلال مخالفان باطل گشت.

مأمون برای محكوم كردن امام در جلسه های مناظره با بزرگان ادیان دیگر به تشكیل چنین جلسه هایی دست یازیده بود. با این حال، امام از همه ی آنها سربلند بیرون آمد. پس از استقبال مردم از این جلسه ها، مأمون دستور داد مردم را از در خانه ی امام دور كنند تا مبادا شیعه ی واقعی به مردم معرفی شود.[1] 

همچنین مجموعه نامه هایی كه امام برای توضیح مبانی تشیع به افراد گوناگون می نوشتند، در این زمینه نقش داشت. نامه های ایشان در تبیین جایگاه اهلبیت در كتاب خدا و سنّت پیامبر(صلی الله علیه وله)، مسایل اختلافی با اهل سنّت مانند: ایمان آوردن ابوطالب، توضیح مصداق شیعه واقعی، مراد از اولوالامر در قرآن، در گسترش فكر شیعی و استحكام پایه های اعتقادی در ایران بسیار اثر داشت.[2]...

ورودامام رضا(ع) به خراسان، حركت گروهی سادات و شیعیان را به ایران درپی داشت. علویان از موقعیت به وجود آمده برای امام رضا(ع) در حكومت مأمون استفاده كردند و به صورت گروهی راهی ایران شدند...

حاكم فارس از سوی مامون دستور یافت كه از ورود آنان جلوگیری كند. رهبری كاروان با احمد بن موسی (علیه السلام) (شاهچراغ) و محمدبن موسی(ع) بود. آنان پس از درگیری با لشكر فارس، به یاران خود دستور دادند لباس مبدل بپوشند و در اطراف پراكنده شوند تا از گزند حكومت مأمون در امان باشند. به همین دلیل گفته می شود بیشتر امامزادگانی كه در شهرهای گوناگون ایران مدفون شده اند، جزء همان قافله هستند.[3]

[1]عیون اخبارالرضا، شیخ صدوق، جهان، 1378ق، ج2، ص170. 

[2]تاریخ تشیع در ایران، رسول جعفریان، صص 158-157 .

[3]شبهای پیشاور، سلطان الواعظین شیرازی، ج1، ص130.

[4]پیروان شیعه سیاسی.

[5]رجال، 366.

[6]م460 ق.

[7]دائرة المعارف تشیع، ج6، ص574.

بخش حریم رضوی