صفای شیعه در بیان امام‌باقر علیه السلام
رهبر معظم انقلاب در بیان شرح روایتی از امام باقر علیه السلام به تبیین صفای میان شیعیان پرداختند. معظم‌له با اشاره به روایت مذکور در کافی ج2 ص174 بیان داشته‌اند: «قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ علیه السلام أَ یَجِیءُ أَحَدُكُمْ إِلَى أَخِیهِ فَیُدْخِلُ یَدَهُ فِی كِیسِهِ فَیَأْخُذُ حَاجَتَهُ فَلَا یَدْفَعُهُ فَقُلْتُ مَا أَعْرِفُ ذَلِكَ فِینَا فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع فَلَا شَیْءَ إِذاً قُلْتُ فَالْهَلَاكُ إِذاً فَقَالَ إِنَّ الْقَوْمَ لَمْ یُعْطَوْا أَحْلَامَهُمْ بَعْد».
فى الكافى، عن الباقر(علیه‌السّلام)؛ «أیجى‌ء احدكم الى اخیه فیدخل یده فى كیسه فیأخذ حاجته فلا یدفعة». حضرت امام محمد باقر(علیه‌السّلام) از یكى از اصحابشان سۆال می‌كنند - «كه این مقدمه دیگر ذكر نشده كه آن صحابى كه بود و چه سۆالی كرده بود و از كجا آمده بود؛ اینها دیگر توى این روایت نیست» - كه آیا در آنجائى كه شما هستید، وضعیت اینجورى است كه یكى از شماها دستش را توى جیب برادر دینى‌اش بكند و هر چه كه لازم دارد، از توى جیب او بردارد، او هم ناراحت نشود؟ به این حد رسیده‌اید كه جیبتان براى همدیگر رایگان باشد؟
حضرت سۆال می‌كنند كه در اموال شخصى، شما اینجور هستید كه مثلاً قبایتان را آنجا آویزان كرده‌اید، رفیقتان مى‌آید دست می‌كند توى جیب قباى شما و یك مقدار پولى كه لازم دارد، برمی‌دارد و بقیه‌اش را آنجا می‌گذارد و بعد راه مى‌افتد می‌رود، به شما هم اصلاً برنخورد و ناراحت نشوید؟ چنین وضعى بین شما هست؟ «فقیل ما اعرف ذلك فینا». آن راوى گفت كه در بین خودمان اینجور، وضعى نیست. «فقال فلا شى‌ء اذاً»؛ فرمود: پس هنوز خبرى نیست، هنوز چیزى نیست.
بعد از حادثه‌ى عاشورا، آن شدت عملى كه به خرج داده شده بود، شیعه را متفرق كرد؛ بعضى‌ها برگشتند، بعضى‌ها منصرف شدند، بعضى‌ها از ولایت اهل بیت پشیمان شدند؛ هر كسى به یك طرفى رفت. در این 34 سال، یواش‌یواش مردم جمع شدند. در زمان امام باقر(علیه الصّلاة و السّلام) مردم بیشتر جمع شدند.
این مربوط به زمان امام باقر(علیه الصّلاة و السّلام) است. در آن زمان، شیعه تدریجاً داشت شكل می‌گرفت. بعد از حادثه‌ى عاشورا، در ظرف این 33 سال، 34 سالى كه دوران امام سجاد(علیه الصّلاة و السّلام) بود، تدریجاً و یواش‌یواش مردم جمع می‌شدند؛ چون بعد از حادثه‌ى عاشورا، آن شدت عملى كه به خرج داده شده بود، شیعه را متفرق كرد؛ بعضى‌ها برگشتند، بعضى‌ها منصرف شدند، بعضى‌ها از ولایت اهل بیت پشیمان شدند؛ هر كسى به یك طرفى رفت. در این 34 سال، یواش‌یواش مردم جمع شدند. در زمان امام باقر(علیه الصّلاة و السّلام) مردم بیشتر جمع شدند. مردم تدریجاً در شهرها، در نقاط مختلف، نزدیك و دور، جمع می‌شدند. این مربوط به آن وقت است كه حضرت می‌خواهند بگویند، این كانونهاى تشیع را باید در سرتاسر دنیاى اسلام اینجورى تشكیل دهید، اینجور با هم باصفا باشید.
حضرت وقتى فرمودند «فلا شى‌ء» - هنوز هیچ خبرى نیست؛ آنى كه باید بشود، نشده است - آن طرف ترسید؛ «قیل فالهلاك اذاً؟». «هلاك» در اینجا و در خیلى جاهاى دیگر به معناى مردن نیست؛ به معناى بدبخت شدن است: یعنى پس دیگر بدبخت شدیم آقا؟ دیگر هیچى نیست؟ «فقال انّ القوم لم‌یعطوا احلامهم بعد».
«احلام» در اینجا جمع «حلم» است. ماده‌ى «حَلُمَ یَحلُمُ» به معناى حلم ورزیدن است؛ با «حَلَمَ یَحلُمُ» كه به معناى رۆیا و اضغاث احلامى كه در قرآن هست، تفاوت دارد؛ آن از باب نَصَرَ یَنصُرُ است، حَلَمَ یَحلُمُ است؛ این از باب شَرُفَ یَشرُفُ است؛ حَلُمَ یَحلُمُ. اینجا احلام جمع حلم است. پس هنوز به آن بردبارى و آن ظرفیت لازم نرسیده‌اید. بنابراین به معناى هلاك نیست كه بگوئیم نابود شدید، عذاب خدا گریبان شما را گرفت؛ نه، به معناى این است كه هنوز آن ظرفیت لازم را پیدا نكرده‌اید.
نتیجه این سخن آنکه: با توجه به حدیثی که بیان شد خیلی جای کار وجود دارد تا انشاالله این ظرفیت در وجود همه ی ما ایجاد شود تا همه بتوانیم از این فضا استفاده کامل را ببریم تا جزء این حدیث وهلاک شدگان واقع نشویم.
فرآوری : زهرا اجلال
بخش تاریخ و سیره معصومین تبیان
منبع :
بیانات آیت الله خامنه ای
بیانات حجت الاسلام قرائتی
