اعتقاد به منجی زنده سرلوحه و عمود اعتقادات تشیّع است

اشتباهی تاریخی در اذهان پدید آمده و شكل گرفته است، مبنی بر اینكه همه اهل سنّت بر این عقیده‌اند كه حضرت مهدی(عج) متولّد نشده است؛ در حالی كه در بین اهل سنّت افراد بسیاری معتقد به حیات و زنده بودن ایشان هستند.

كثرت آیات و روایات در باب مهدویّت در كتب فریقین (شیعه و سنّی)

ما به استناد ادلّه متقن و روایات متعدّد و مشاهدات بزرگان در زمان خود امام حسن عسكری(علیه السلام) و ادلّه دیگر معتقدیم كه امام زمان‌(عج) حیّ و حاضر است و هر چند برخی از اهل سنّت از تعابیری چون «سَیُولَد» به این معنا كه ایشان بعداً متولّد می‌شود، استفاده می‌كنند؛ امّا برخی دیگر نیز گفته‌اند كه ایشان متولّد هم شده است.

آیت ‌الله محمّدرضا طبسی در كتاب «الشیعـه و الرّجعـه» (صفحات 98- 125) فصلی با عنوان «المعترفون بولاده المهدی(عج) من علماء العامّه» آورده‌اند. ایشان در آنجا از «كشف الاستار» مرحوم نوری نام 40 نفر از علمای اهل سنّت را نقل می‌كنند كه معتقد به متولّد شدن امام عصر(عج) هستند و حدود 20 مورد هم خود آیت ‌الله طبسی بر این تعداد افزوده‌اند؛ بنابراین با یك بررسی محدود، نزدیك به 60 نفر از علمای شافعی یا حنبلی یا حنفی یا مالكی در كتاب «الشیعه و الرّجعه» معرفی شده‌اند كه به حی بودن امام زمان(عج)‌ معتقد و معترفند.

باید دانست كه اصل مهدویّت مورد قبول همه مذاهب اسلامی، بلكه همه ادیان است و علاوه بر اختلافاتی كه در فروعات و جزئیّات این بحث مطرح است، نقطه برتری شیعه در این است كه اعتقاد به منجیّ زنده، سرلوحه عقاید شیعه و عمود اعتقادات شیعیان است.

روایات متواتر در این زمینه و از جمله روایت «مَنْ ماتَ وَ لَمْ یَعْرِفْ اِمامَ زَمانَهُ ماتَ مَیْتَةًَ جاهِلِیَّه»(1) كه بیان كننده ضرورت شناخت امام زمان خویش است، گویای این امر است كه همواره امامی وجود دارد و در صورتی كه امامی نباشد، شناخت او و تأكید بر شناخت او نیز معنا نمی‌یابد.

یکی دیگر از پشتوانه روایی اعتقاد به منجی و موعود زنده و امام حی «حدیث ثقلین» است.

قرآن و اهل بیت(علیه السلام) هرگز و به هیچ شكلی تا قیامت از هم جدا نمی‌شوند.

به تواتر نقل شده است كه پیامبر(صلی الله علیه و آله) فرمودند:

«إِنِّی تَارِكٌ فِیكُمُ الثَّقَلَیْنِ مَا إِنْ تَمَسَّكْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا، كِتَابَ اللهِ وَ عِتْرَتِی؛ أَهْلَ بَیْتِی وَ إِنَّهُمَا لَنْ یَفْتَرِقَا حَتَّی یَرِدَا عَلَیَّ الْحَوْضَ»؛(2) در این حدیث تعبیر «لن» به كار رفته است كه افاده نفی ابدی می‌كند و در نتیجه، معنای حدیث منقول از نبیّ اكرم(صلی الله علیه و آله) این خواهد بود كه قرآن و اهل بیت(علیه السلام) هرگز و به هیچ شكلی تا قیامت از هم جدا نمی‌شوند.

بنابراین ممكن نیست كه بر بشریّت زمانی بگذرد كه در آن فردی از اهل بیت(علیهم السلام) زنده نباشد و صدق این روایت در گرو وجود فردی از اهل بیت(علیهم السلام) است و اگر امروز فردی از اهل بیت(علیهم السلام) زنده نباشد، این روایت صدق پیدا نمی‌كند؛ یعنی قرآن از اهل بیت پیامبر(صلی الله علیه و آله) جدا شده است.

این دلیل در كنار سایر دلایل و به عنوان مكمّل آنها، گویای این امر است كه امام زمان(عج) به عنوان آخرین نفر از سلسله معصومان(علیهم السلام) و فرزند امام حسن عسكری(علیه السلام) در سال 256 ه ‍ .ق. متولّد شده‌ و به عنوان خاتم اوصیاء همچنان زنده هستند.

همین امر در مورد سلسله اولیاء، به گونه دیگری صادق است؛ به طور مثال ما می‌دانیم كه، هر چند ائمّه(علیهم السلام) به علم پیامبر(صلی الله علیه و آله) متّصلند و علم پیامبر(صلی الله علیه و آله) نیز متّصل به وحی است و همگی به واسطه این علم نور واحدند و در عین ترك دنیا ناظر بر امور دنیا هستند؛ امّا همچنین بنابر اعتقادات ما شیعیان وجود امام(علیه السلام) و حضور او بر زمین ضروری است تا با بهره‌مندی مردم از نور ایشان و با وساطت ایشان، توازن زمین و جامعه برقرار شود؛ چنان‌كه فرموده‌اند: «لَوْلا الْحُجَّهُ لَسَاخَتِ الارْضُ بِاَهْلِهَا وَ بِیُمْنِهِ رُزِقَ الْوَری وَ بِوُجوُدِهِ ثَبَتَتِ الْأَرْضُ وَ السَّمَاء؛ اگر حجّت بر روی زمین نباشد، زمین مردم را به كام خود فرو می‌كشد و به واسطه اوست كه دیگران روزی داده می‌شوند و به خاطر وجود اوست كه زمین و آسمان برجا ایستاده‌اند».

حال بحث درباره غیبت پیش می‌آید.

عبدالله هاشم از امام صادق(علیه السلام) درباره علّت غیبت سۆال كرد و پس از اینكه امام(علیه السلام) فرمودند: «كسی از علّت غیبت آگاه نیست»، عبدالله هاشم پرسید: حكمت آن چیست؟ و امام(علیه السلام) در پاسخ به او گفتند: «انّ هذا الأمر امر من امر الله سرّ من سرّ الله غیب من غیب الله؛(3) غیبت از‌ اسرار الهی است و از اموراتی است كه به حكمت خداوند عزّوجلّ ارتباط دارد.»

وی با بیان اینكه آشكار شدن سرّ غیبت موكول به ظهور حضرت قائم آل محمّد(عج) است. شاید بخشی از این سرّ به این امر برگردد كه جان آخرین ولیّ خدا از خطرات حكّام جائر در امان باشد؛ زیرا فلسفه وجود امام(علیه السلام) قیام علیه ظلم است و در صورت ظاهر بودن و شناسایی شدن، ایشان از سوی حكومت‌های ظلم، بی‌شك مورد سوء قصد قرار می‌گیرند و همچون سایر ائمه(علیهم السلام) كه توسط چنین حاكمانی به قتل رسیدند، ایشان را نیز به قتل می‌رسانند.

پی‌نوشت‌ها:

1. شیخ صدوق، كمال الدّین و تمام النّعمه، ج 2، ص 409.

2. صحیح ترمذی، ج 5، صص 662 ـ 663؛ مستدرك حاكم، ج  3، ص 109.

3. كمال الدّین و تمام النّعمه، ج 1، ص 287.

نویسنده: نجم‌الدّین مروّجی طبسی مدرّس دروس خارج مهدویّت

منبع: شیعه‌نیوز