تبیان، دستیار زندگی
ناسازگاری در نوجوانی تا حدّ زیادی طبیعی است و نیازمند درک والدین و معلمین. اگر ناسازگاری اولیه درک نشده و حل نشود می تواند منجر به خشونت و پرخاشگری های شدید بعدی گردد.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

ناسازگاری در روزهای بعد از کودکی


ناسازگاری در نوجوانی تا حدّ زیادی طبیعی است و نیازمند درک والدین و معلمین. اگر ناسازگاری اولیه درک نشده و حل نشود می تواند منجر به خشونت و پرخاشگری های شدید بعدی گردد.

نوجوان

فرآیند بلوغ یکی از بحرانی ترین مراحل در زندگی فرد است. اریکسون معتقد است اگر هویت نوجوان، طی زمان و براساس باز خورد اجتماعی شکل بگیرد و نوجوان بتواند خود را بشناسد و با محیط سازگار کند تعادل روانی خواهد داشت. ولی چنانچه وی دچار سرخوردگی و عدم اعتماد شود، در نقش خود تردید داشته باشد و هویتش را نتواند برای خودش تعریف کند. هماهنگی و تعادل روانی اش را از دست داده و دچار بحران هویت می شود.

از جمله عوارض بحران هویت در نوجوانان، ناسازگاری است که معمولاً با رفتارهایی مانند پرخاشگری، نافرمانی و... همراه می شود.

علل ناسازگاری

چرا نوجوان شما ناسازگار می شود؟ این مسئله در 2 مقوله قابل بررسی است.

**عاطفی: زمانی که کودک در خانواده برای به کار بستن قوانینی که چگونگی و چرایی آن را نمی فهمد دچار مشکل باشد با تناقضی در رفتار والدین با حرف هایشان مشاهده کند، دچار ناسازگاری خواهد شد.

گاهی نیز تبعیضی که والدین خواسته یا ناخواسته بین فرزندان شان قائل می شوند باعث ایجاد احساس حسادت و رقابت و در نتیجه رقابت در بین آن ها می گردد.

**اجتماعی: گاهی اوقات تعلق داشتن نوجوان به طبقات محروم اجتماعی باعث ایجاد احساس حقارت و در نتیجه ناسازگاری در آنها می شود. این ناسازگاری نوجوان در واقع در اعتراض به این بی عدالتی اجتماعی است و لذا لازم است مورد توجه قرار گیرد و درک شود.

در این بین اسلام سفارش زیادی شده است که به فرزندان تان در حد توان شان مسئولیت بسپارید و چیزی بیشتر از طاقتان از آن ها مطالبه نکنید.

نتایج و پیامدها

ناسازگاری رفتاری در بین نوجوانان می تواند به صورت های مختلفی همچون دروغگویی، تقلب، کم رویی، ترس، تیک عصبی، ناخن جویدن، ترک تحصیلی، پرخاشگری و... بروز کند.

پرخاشگری که متداول ترین شکل بروز ناسازگاری است به رفتاری اخلاق می شود که به قصد آزار کسی یا آسیب رساندن به چیزی بروز می کند. پرخاشگری ممکن است بدنی یا لفظی باشد و شامل تجاوز به حقوق دیگری می گردد.

از جمله دیگر نتایج ناسازگاری می توان به موارد زیر اشاره کرد:

** مشاجره و منازعه کلامی و حرکتی با دیگران

** شکایت و غر زدن های پیوسته

**بروز نشانه های جسمی مثل دردسر و درددل

**انتظارات و توقعات بی حد از دیگران

**بدبینی به رفتار مثبت و خیرخواهانه دیگران به خصوص والدین

** و ...

نوجوانی سن بحران است در این مقطع حساس ارزش، والدین و معلمان باید بسیار توجه داشته باشند که اولاً با نوجوان بحران زده، مهربان باشند و با صبوری و ملایمت او را درک کنند. و ثانیاً تلاش نمایند که در حل مشکلات و موانع سر راه، او را یاری دهند

راهکارهای درمانی

نوجوان ناسازگار، اول از همه با خودش لج کرده است. لذا برای درمان و حل مشکل او باید هم خودمان سعی کنیم او را دوست داشته باشیم و درک کنیم و هم اینکه او را با خودش نیز آشتی دهیم. او باید خودش را دوست داشته باشد و با همه ی نقص ها و بدی ها- که خاصیت بشر است- خودش را بپذیرد و به خود احترام بگذارد.

در راستای تحقق این هدف می توان از راهکارهای متعددی بهره برد که مشارکت خانه و مدرسه را می طلبد از جمله به برخی موارد آن در ذیل اشاره می گردد:

** استفاده از تشویق به جای تنبیه

**دادن مسئولیت به وی در حدّ توانش در منزل

** مشورت والدین با نوجوان در کارهای خانه

** شرکت دادن نوجوان ناسازگار به کارهای گروهی و سر گروه کردن او

** سپردن مسئولیت به وی در اجرای جشن ها و مراسم صبح گاهی مدرسه

**عدم تحقیر او توسط والدین، معلمین و همسالان

** تلاش برای افزایش عزت نفس و احترام به خود دروی

**عدم استفاده از کلمات سرزنش کننده و تحریک کننده ی خشونت دروی

** حل تعارضات بین والدین توسط مشاوره

نوجوان

** شناخت ویژگی های منحصر به فرد او و تلاش در جهت تقویت آن ها به جای تأکید بر نقاط ضعف.

** تشویق او به ابراز احساسات خودش به صورت کلامی و به موقع و توجه مناسب به احساسات او

**عدم مقایسه ی او با دیگران- نه با فرزندان دیگر نه با دانش آموزان دیگر توسط والدین و معلمان

** استفاده از کلمات مناسب و عدم استفاده از القاب ناپسند

** ایجاد آرامش در خانه

** ثبت نام وی در یک کلاس ورزشی برای تخلیه ی انرژی او

نتیجه گیری

نوجوانی سن بحران است و تفاوت های چشم گیر و ناگهانی جسمی، روحی، هویتی و... برای نوجوان سردرگم کننده و آزاردهنده است. در این مقطع حساس ارزش، والدین و معلمان باید بسیار توجه داشته باشند که اولاً با نوجوان بحران زده، مهربان باشند و با صبوری و ملایمت او را درک کنند. و ثانیاً تلاش نمایند که در حل مشکلات و  موانع سر راه، او را یاری دهند و با ایجاد اعتماد به نفس و خود باوری در او، به  او فرصتی بدهند تا در کمال آرامش، مشکل را خودش حل کند و به آنان تکیه داشته و روی کمک شان حساب کند.

فاطمه السادات رادفر

بخش خانواده ایرانی تبیان


منابع:

1- بحارالانوار

2- آسیب شناسی روانی- آزاد

3- انگیزش و شخصیت- مزلو

4- روانشناسی تربیتی- کدیور

مطالب مرتبط:

تخیل های بیش از حد در نوجوانی

با فرزندتان بلوغ را تجربه کنید

عصیانگری های نوجوانانه

مشکلات عبور از بحران

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.