وقتی صدا در گلو خفه میشود
به التهاب حنجره اصطلاحا «لارنژیت» گفته میشود که این التهاب عمدتا داخلی‌ترین لایه حنجره یعنی مخاط را درگیر می‌کند و با تغییر دادن خصوصیات آن، منجر به بروز علائمی میشود که شایع‌ترین آنها خشونت صداست.
کمتر کسی است که به هنگام سرماخوردگی، گرفتگی صدا را تجربه نکرده و دچار خارش و حتی درد گلو نشده باشد، اما میان گرفتگی صدای ناشی از سرماخوردگی با بیماری لارنژیت فرق زیادی وجود دارد.
به التهاب حنجره اصطلاحا «لارنژیت» گفته میشود که این التهاب عمدتا داخلی‌ترین لایه حنجره یعنی مخاط را درگیر می‌کند و با تغییر دادن خصوصیات آن، منجر به بروز علائمی میشود که شایع‌ترین آنها خشونت صداست.
نشانه های لارنژیت
از آنجا که علل ایجادکننده لارنژیت متعدد هستند، علائم و نشانه‌های همراه با این بیماری هم ممکن است با توجه به علت ایجادکننده متفاوت باشند.
گرفتگی یا تغییر ماهیت صدا در اکثریت انواع لارنژیت وجود دارد.
در لارنژیت ویروسی، علائم سرماخوردگی نظیر عطسه و آبریزش بینی هم ممکن است وجود داشته باشد.
تب، گلودرد و مشکل بلع نیز از علائم بیماری لارنژیت است.
همچنین در این بیماری ممکن است غدد لنفاوی گردن متورم و دردناک شوند.
علل ایجادکننده لارنژیت
بسیاری از ویروس‌هایی که عامل سرماخوردگی هستند، می‌توانند حنجره را درگیر کنند.
هنگامی که یک بیمار مبتلا به سرماخوردگی دچار گرفتگی صدا میشود، در واقع ویروس‌ها به حنجره او حمله کرده و با ایجاد التهاب در مخاط تارهای صوتی، موجب تغییر ماهیت آنها شده‌اند و در صورتی که تورم و التهاب پیشرفت کند، حتی ممکن است بیمار توانایی تولید صدا را برای مدتی از دست بدهد.
یک نوع خاص از عفونت حنجره که به طور خاص «اپی‌گلوت» را درگیر می‌کند، در کودکان کم‌سن و سال شایع‌تر است و نام این عفونت «اپی گلوتیت» نام دارد و فوق‌العاده خطرناک است و می‌تواند ظرف مدت کوتاهی با انسداد راه هوایی، منجر به عوارض مصیبت‌باری شود.
التهاب توام حنجره، نای و مجاری کوچک‌تر هوایی توسط انواع خاصی از ویروس‌ها باعث بروز بیماری کروپ یا خروسک در کودکان میشود که در مبتلایان علاوه بر گرفتگی صدا، تنگی نفس و تنفس‌های صدادار هم مشاهده میشود.
همه علل لارنژیت عفونی (میکروب ها) نیستند و عوامل محرک بسیاری وجود دارند که می‌توانند باعث التهاب حنجره و بروز لارنژیت شوند.
مواد سوزاننده نظیر اسیدها و قلیاها، با آسیب‌رساندن به مخاط یا حتی لایه‌های عمقی‌تر حنجره می‌توانند باعث بروز لارنژیتی شوند که در صورت شدید بودن، عوارض دائمی بر جای خواهد گذاشت.
استفاده بیش از اندازه یا نامناسب از صدا، نظیر صحبت کردن طولانی با صدای بلند، آواز خواندن با صدای بلند یا فریاد‌کشیدن، سبب تحریک و التهاب مخاط حنجره میشود. اگر این تحریک خفیف و کوتاه‌مدت باشد، معمولا التهاب به صورت خود به خود و با استراحت صوتی برطرف میشود، ولی در صورت استمرار تحریک، ممکن است اختلالات ساختاری در طناب‌های صوتی ایجاد شود که در این موارد، گرفتگی صدا به سادگی و به صورت خود به خود بهبود پیدا نمی‌کند و بهبود با دوره‌های طولانی گفتار‌درمانی و در موارد پیشرفته‌تر بیماری، با جراحی صورت می‌گیرد و حتی ممکن است با تمام این تمهیدات، بهبودی کامل حاصل نشود.
دود دخانیات یکی دیگر از موارد تحریک‌کننده بروز لارنژیت است. اثرات تحریکی مواد موجود در دخانیات، موجب ایجاد تغییرات وسیعی در مخاط همه قسمت‌های حنجره میشود که در مراحل اولیه با تورم و پرخونی مخاط و تغییر کیفیت صدا مشخص میشود.
استمرار در استعمال دخانیات، احتمال ابتلا به سرطان حنجره را افزایش می‌دهد. در صورتی که تارهای صوتی توسط سرطان درگیرشوند، ممکن است در مراحل اولیه گرفتگی صدا وجود داشته باشد، در غیر این صورت تا مراحل پیشرفته بیماری، ممکن است بیمار از وجود سرطان بی‌اطلاع بماند.
مخاط حنجره به طور خاص، نسبت به اثرات تحریکی اسید معده حساس است و علائم آن شامل گرفتگی صدا و احساس دائمی وجود ترشح در پشت حلق است که درمان این اختلال با تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی همراه با داروهای سرکوب‌کننده اسید معده انجام میشود.
تشخیص لارنژیت
تشخیص لارنژیت در برخی از موارد ساده است، مثلا در بیماری که متعاقب علائم عمومی سرماخوردگی دچار گرفتگی صدا شده است، معمولا نیاز به اقدام دیگری برای تشخیص لارنژیت ویروسی نیست، در عین حال در برخی دیگر از بیماران، تشخیص لارنژیت یا نوع و شدت آن کار ساده‌ای نیست چراکه معاینه و مشاهده حنجره، نسبتا مشکل بوده و نیاز به آینه‌ها یا آندوسکوپ‌ها و ابزار تخصصی دارد. بخصوص در بیمارانی که مبتلا به گرفتگی طولانی‌مدت صدا هستند، نیاز به معاینه دقیق و ارزیابی‌های تکمیلی برای تشخیص نوع و شدت درگیری حنجره دارند.
درمان لارنژیت
درمان به عامل ایجادکننده آن بستگی دارد؛ مثلا در لارنژیت ویروسی، تنها درمان مورد نیاز، استراحت و مصرف مایعات و در صورت نیاز مسکن‌های ساده است که بیمار نیز بایستی حتی‌الامکان از صحبت کردن و سایر عوامل محرک حنجره پرهیز کند.
در عفونت‌های ناشی از باکتری و قارچ‌ها، درمان آنتی‌بیوتیک مناسب است و در مواردی نظیر «اپی گلوتیت» که خطر انسداد مجرای هوایی وجود دارد، معمولا لوله‌گذاری داخل نای برای تامین راه هوایی مطمئن صورت می‌گیرد.
افرادی که دچار اختلالات حنجره ناشی از استفاده نامناسب از صدا شده‌اند، درمان اولیه عبارت است از استراحت صوتی و گفتار درمانی.
در مواردی که عوارض پابرجا، نظیر ندول‌های مقاوم تارهای صوتی یا پولیپ ایجاد شده باشد، انجام جراحی ضروری است و نکته قابل‌توجه این است که این بیماری‌ها در صورت ادامه استفاده نامناسب از صدا، حتی در صورت درمان موفقیت‌آمیز، مستعد عود هستند.
در همه مبتلایان مصرف دخانیات بایستی متوقف شود، چون دود سیگار و دخانیات نه‌تنها باعث تحریک و التهاب حنجره میشود بلکه روند بهبود و ترمیم متعاقب انواع دیگر لارنژیت را نیز مختل می‌کند.
بخش سلامت تبیان
منبع: جام جم - دکتر علی‌اصغر پیوندی، جراح و متخصص گوش و حلق و بینی
مطالب مرتبط:
