ساعات طلائی برای درس خواندن

زمان مناسب برای مطالعه از جمله موضوعاتی است كه نظریه های گوناگونی درباره آن ارائه شده و بحثهای زیادی صرورت گرفته است.

هر كس بنا بر تجربه یا تحقیق خود زمان یا زمانهای خاصی را برای مطالعه پیشنهاد می كند. به راستی بهترین زمان برای مطالعه چه موقعی است؟ چه زمانی حافظه توانایی بیشتری برای به خاطر سپاری مطالب دارد؟ در چه هنگامی از شبانه روز، مغز كارایی بالاتری دارد؟ و خلاصه اینكه در چه زمانی باید درس خواند تا بتوان حد اكثر استفاده را از درس و یادگیری برد؟

پاسخ به این پرسشها متفاوت است. عده ای معتقدند شب و خصوصا آخر شب، زمانی مناسب برای مطالعه و یادگیری است و برعكس، عده ای دیگر عقیده دارند كه مناسب ترین زمان برای یادگیری اوایل صبح است.

گروهی كه معتقدند مطالعه آخر شب مناسب تر است، میگویند چون خواننده بعد از مطالعه می خوابد ذهن فرصت كافی برای پردازش اطلاعات دارد و مطالب خوانده شده بهتر در حافظه تثبیت می گردد. لذا مطالب برای مدت طولانی تری در حافظه باقی می ماند. در واقع این گروه معتقدند از آنجا كه در هنگام خواب مطلب یا اطلاعات جدید دیگری وارد حافظه نمی شود لذا فرصت كافی برای پردازش اطلاعات وارده است.

آنان معتقدند با این روش مطالب خوانده شده بهتر به خاطر سپرده می شوند و كمتر فراموش می گردند، زیرا خواب فرصتی بسیار مناسب برای ماندگاری آنها در حافظه است.

گروهی كه مطالعه در صبح زود را پیشنهاد می كنند عقیده دارند كه یادگیری نیاز به مغز آماده وسر حال و بدون خستگی دارد . این عده معتقدند با مغز خسته نمی توان چیزی را به درستی آموخت. در واقع اصل را بر آمادگی مغز می دانند. اینان بر این عقیده هستند كه چون در شب مغز استراحت كرده و شخص خستگی ذهنی ندارد لذا هنگام صبح آمادگی بیشتری برای یادگیری دارد و آنچه در صبح خوانده شود بهتر در حافظه باقی می ماند، به همین دلیل مطالعه در اوایل صبح را پیشنهاد می كنند.

تفاوت صبح زود با آخر شب

اخیرا عده ای از محققین نظره ای داده اند مبنی بر این كه ساعات بین 30/8 تا 30/6 بعد از ظهر بهترین زمان برای مطالعه است. این پژوهشگران می گویند: علم جدید می گوید در هر ساعت از شبانه روز انسان استعداد و توانایی خاصی دارد. طبق عقاید قبلی پزشكان انسان طی ساعات مختلف شبانه روز در یك حالت تعادل پایدار به سر می برد

اما یافته های اخیر علم ( كرونوییو لوژی) نشان می دهد، بدن انسان در طی شبانه روز متحمل تغییرات زیادی در این زمینه می شود و در هر ساعت از روز توانایی خاصی دارد.

این محققین معتقدند حافظه كوتاه مدت و سرعت انتقال فكری در بیشتر افراد در ساخت آخر صبح تا اوایل بعد از ظهر به بیشترین حد فعالیت می رسد. بهترین زمان برای فعال شدن حافظه دراز مدت از ساعت30/6تا30/8 بعد از ظهر است بنابراین این اوقات زمانی بسیار مناسب برای مطالعه به شمار می رود. در ساعت آخر شب و اوایل صبح میزان حافظه دراز مدت، درك مطلب و فراگیری دروس در كمترینم حد ممكن است .

از همین نكته باید استفاده كرد و به دانش آموزان توصیه كرد و زمانی كه حافظه دراز مدت فعالیت چندانی ندارد كم تر مطالعه كند. همچنین می گویند: میزان احساسات فرد نسبت به درد به طور كلی در طی روز افزایش می یابد و در هنگام شب به حد اكثر می رسد. طبق بررسی های انجام شده در زنان باردار نیز بیشترین شروع ساعات درد زایمان 12 نیمه شب تا 4 صبح است.

زمان دقیق مطالعه

واقعیت این است كه هیچ زمانی به طور دقیق و انحصاری برای مطالعه وجود ندارد ؛ یعنی دقیقا نمی توان مشخص كرد كه در چه هنگامی باید مطالعه و در چه موقعی از آن پرهیز كرد بلكه هر وقت احساس كردید كه می توانید مطالعه كنید درس خواندن را شروع كنید.

زمان مطالعه بستگی به خود شما دارد كه چه موقعی از نظر جسمی و روانی آمادگی لازم را دارید. اگر نسبت به زمانهای خاص برای مطالعه شرطی شده اید آن اوقات بهترین زمان مطالعه است .

فرضا اگر همیشه عادت دارید صبح ها در مكان مشخص مطالعه كنید آن زمان و آن مكان برای شما بسیار مناسب است زیرا نسبت به زمان و مكان مطالعه شرطی شده اید تا آمادگی بیشتری برای تمركز و یادگیری دارید.

به یاد داشته باشید كه بلافاصله پس از غذا خوردن( خصوصا ناهار یا شام) مطالعه نكنید؛ زیرا با پر بودن معده خون به طرف آن هجوم آورده تا غذا هر چه سریعتر هضم گردد و در نتیجه خون كمتری به مغز می رسد و احساس خواب آلودگی به فرد دست داده و سطح هوشیاری مغز كاهش می یابد . بنابراین پس از صرف غذا كمی استراحت كرده و بعد مطالعه را شروع كنید.

شگفتی های زمان در حیات انسان

« اكثر انسانها از نیمه شب تا شش صبح به دنیا می آیند و بین 4 تا 10 صبح بدرود حیات می گویند.»

و اما توصیه ای برای كسانی كه شدیدا غیر فعال هستند.برنامه روزانه خود را تجدید سازمان كنید كارهای مشكل و فعالیت های خلاقه را صبح هنگامی كه كاملا هوشیار هستید انجام دهید و برنامه خود را طوری ترتیب دهید كه فعالیت های تحریك كننده و همكشی در طول ساعت اولیه بعدازظهر صورت بپذیرد.

در زیر روشهایی را عنوان می كنیم كه طی آنها می توانید با ساعت درونی تان سازگار تر و موافق تر زندگی كنید.

9 صبح: حافظه كوتاه مدت انسان در نیمه های شب در اوج قدرت خود قرار دارد زیرا دمای بدن به پایین ترین مقدار خود می رسد و مغز در این حالت به نحو كار آیندی قادر به ذخیره اطلاعات می باشد . اما خوشبختانه حافظه كوتاه مدت شما در ساعت 9 صبح نیز هنوز خوب كار می كند. احتمالا این درست همان زمانی است كه شما شروع به كار می كنید و اگر چنین است زمان مناسبی است برای ملاقات های كوتاه ولی نه دیدار های طولانی؛ زیرا زمان حافظه كوتاه مدت است.

11 صبح: حل مسائل بین اواسط صبح و اواخر آن از هر زمان دیگری سهل تر انجام می پذیرد پس از آن به علت افزایش خستگی این توانایی سیر نزولی خود را طی می كند . بهترین وقت برای تصمیم گیری دشوار، حول و حوش قبل از نهار است.

2تا 5 بعد ازظهر: حساسیت نسبت به درد در واپسین ساعات بعد از ظهر به حداقل خود رسیده و بالعكس در نیمه های شب به اوج خود می رسد، بنابراین بهتر است از دندانپزشك خود خود برای بعد از ظهر وقت بگیرید و از جلسات معالجاتی در ابتدای صبح پرهیز كنید. با آغاز عصر، حساسیت نسبت به درد افزایش می یابد، بنابراین اگر بایستی با دوچرخه خود به زمین بیفتید یا تزریقی داشته باشید آن را حدود ساعت 8 شب انجام دهید.

3 بعد از ظهر: حافظه بلند مدت آن نوع حافظه ای است كه در موقع به خاطر آوردن وقایع دیروز یا ماه های گذشته از آن استفاده می كنیم و در حدود 3 بعد از ظهر بیش از هر زمانی با كارآیی عمل می كند. اگر بایستی مطلب مهمی را به خاطر بسپارید این ساعت وقت آن است.

4تا 8 بعد از ظهر: سرعت واكنش در ابتدای روز، نسبت به هر وقت دیگری كمتر است. لیكن تدریجا بهبود یافته و بین واپسین ساعات بعد از ظهر و اواسط عصر به بالاترین مقدار خود می رسد . این بهترین موقع برای تایپ كردن یا بازی تنیس است.

7 بعد ازظهر: متابولیسم در اوایل عصر بالاترین حد خود را دارا است و در ساعت اولیه صبح پایین ترین حد را. این حقیقت كه سرعت متابولیسم در نیمه های شب كاهش می یابد، به مبتلایان سرطان امید تازه ای می بخشد.

سلول ها در حالت «كند» خود در مقابل داروهای خاصی كمتر آسیب پذیرند و با زمان بندی صحیح وعده های مصرف مواد ضد سرطان می توان كارایی آنها را افزایش داد. داروهای ضد آسم و مسكن ها نیز در ساعات آخر عصر مۆثر ترند و اثرات جانبی كمتری را بر جای می گذارند. اما مخاطب اصلی ما دانش آموزان ، داوطلبان كنكور و دانشجویان هستند كه باید در ساعت های مختلف با توجه به آمادگی جسمانی و ذهنی مطالعه كنند و لزوما نبایستی در یك زمان بسیار كوتاه كه شاید حافظه بلند مدت با كوتاه مدت قدری بیشتر فعال هستند، مطالعه كنند. بنابراین با یك بر نامه سنجیده و دقیق سعی می كنید در ساعت های مختلف درس بخوانید.

اما نكات اشاره شده در این قسمت را نیز رعایت كنید كه به طور خلاصه عبارتند از:

**صبح ها بیشتر سعی در یادگیری مطالب داشته باشید.

**درس هایی را كه نیاز به مرور دارند ؛ ترجیحا به شب موكول كنید.

**بلافاصله پس از غذا خوردن با شكم پر مطالعه نكنید.

** قبل و بعد از مطالعه، حتما استراحت كنید.

** از روش شرطی سازی نسبت به زمان مطالعه سود جویید.

** هنگام هیجان های عصبی ،ترس ،خشم اضطراب وکینه وناراحتی مطالعه نکنید؛زیرا تمرکزندارید.

**برای مطالعه شوروشوق واشتیاق فراوان داشته باشید . درحالت خستگی وبی خوابی مطالعه نکنید ،چون برای مطالعه تمرکزحواس ندارید .

**انتظاربی جاازخود نداشته باشید .به اندازه هوش ،استعداد،توانایی وتلاشتان بهره خواهید برد.

** پس از یک ورزش سنگین ،با همان خستگی وبدن عرق کرده ،مطالعه نکنید .

** ابتدا وضعیت جسمی وروحی خود رامتعادل کنید وسپس شروع به مطالعه می کنید .

یادآوری مهم: متخصصان مطالعه و یادگیری به شدت اعتماد دارند که مهمترین عامل تخریب حافظه ونداشتن تمرکز عالی "اضطراب "است .برنامه ریزی درسی ،مطالعه درطول سال تحصیلی واستفاده بهتراززمان والبته آسودگی شب امتحان ازهمه اضطراب های کاذب جلوگیری می کنند.

یک هشدارمهم برای شما نوجوان عزیز : تمام تمرین های گفته شده تاالان فقط در صورتی پاسخ مثبت می دهند واز آنها نتیجه مطلوب حاصل می شود که به هیچ عنوان منفی حرف نزنید. وقتی شما درباره خودتان با عبارت منفی حرف می زنید،همه چیزراخراب می کنید هرگز نگویید حافظه ام خراب است واصلا هیچ چیزرانمی فهمم.

منابع: همشهری آنلاین /هفته نامه رضوان خراسان