زندگی بدون استرس هم می شود؟

استرس؛ فشاری است که بر اثر تغییرات ایجاد شده در محیط به بدن تحمیل می شود. متداولترین شیوه واکنش بدنمان به اضطراب واکنشی به نام ستیز یا گریز است. وقتی با موقعیت های استرس زا یا ناشناخته روبرو می شویم، مغز به جسم فرمان آماده باش می دهد و بدن با مبارزه یا گریز از منبع ایجاد کننده استرس به این فرمان مغز پاسخ می دهد. این واکنش جسمی به اضطراب، ما را آماده می سازد یا با دشمن بجنگیم و یا از او فرار کنیم. عده ای فکر می کنند استرس، تنها ناشی از اتفاقات ناخوشایندی است که در زندگی رخ می دهد. در حالی که رویدادهای مثبت مانند ازدواج، بچه دار شدن و ..هم در زندگی امروز می تواند استرس زا باشد. بنابراین استرس می تواند به دو شکل متفاوت تجربه شود.

دیسترس: تجربه مداوم غرق شدن در مسئولیت هاست. دیسترس حرکت در تونل مشکلات است، بی آنکه انتهای تونل معلوم باشد. مانند مشکلات مالی، تعارض در روابط بین فردی، تعهدات بیش از حد، دست و پنجه نرم کردن با یک بیماری مزمن و...

یوسترس: نوعی استرس مثبت و مفید است. هنگامی که این نوع اضطراب ها را تجربه می کنیم،عملکرد مناسبی داریم، مشروط به اینکه سطح تعادل آن را حفظ کنیم. تحصیل کردن، ازدواج با فردی که دوستش داریم، ترفیع شغلی از جمله یوسترس های فشار زا اما مفید هستند.

اگر اضطراب نداشته باشیم هیچ کاری انجام نمی دهیم و احساس خستگی و کمبود انرژی می کنیم.اضطراب زیاد نیز انرژی مان را می گیرد و سرانجام ما را از پای در می آورد.

محققان بر این باورند که استرس زا بودن یا نبودن یک رویداد به نحوه برداشت ما از آن بستگی دارد.و اگر توانایی ما بیشتر از آن عامل باشد، دیگر آن موقعیت برای ما استرس زا نیست.

پژوهش ها نشان داده اند که موقعیت ها تحت تاثیر دو عامل استرس آفرین ادراک می شوند. این دو عامل یکی میزان کنترل پذیری و دیگری نوع انتظارات هستند. در شرایطی که فرد کنترل خود را کم و انتظارات محیط را زیاد درک کند، استرس را تجربه خواهد کرد. بر عکس فرد در شرایطی که در آن کنترل خویش را زیاد و انتظارات محیطی را کم بر آورد کند، دچار استرس نخواهد شد.

در مواجهه با شرایط استرس زا ما از 3 مرحله می گذریم و در هر مرحله علایمی را تجربه می کنیم. این مراحل عبارتند از:

مرحله آگاهی از خطر(هشدار)

در واقع اولین خط دفاعی بدن در برابر استرس زاهاست. وقتی یک استرس زا ارگانیسمی را تهدید می کند، ارگانیسم ابتدا خود را برای نبرد آماده می سازد. در مرحله هشدار، آدرنالین بیشتری از غده فوق کلیوی ترشح شده، وارد جریان خون می شود و ضربان قلب را افزایش می دهد. در این زمان خون کمتری به دستگاه گوارش و بافت های سطحی بدن می رسد. لذا پوست سرد می شود و دست و پای سرد نشانه شناخته شده استرس است.

مرحله مقاومت

چنانچه استرس زا ادامه یابد، نوبت به مرحله بیدی سندرم انطباق عمومی می رسد. بدن در مرحله مقاومت آماده می شود تا با استرس زا بجنگد و معمولاً با وضعیت مولد استرس مقابله می نماید. در مرحله مقاومت استعداد خاصی برای ابتلا به بیماری های انطباقی یا اختلالات روان تنی پیدا می کنید. اختلالات روان تنی که شامل زخم معده، فشار خون بالا، آسم و مشکلات پوستی و یا مشکلات ظریف تری از قبیل بی خوابی یا مشکلات جنسی می باشد، محصول تلاش افراد برای انطباق با استرس زا هاست.

فرسودگی

بدن در شرایط فشار مزمن یا حاد قادر به مقابله موثر با فشار و مطالباتی که با آن روبرو شده نمی باشد و دیر یا زود از پا در می آید و اعضای بدن دچار اختلال و مشکلات گوارشی، پوستی، قلبی- عروقی و نظایر آن می شود.

ذکر این نکته ضروری است که استرس باعث ایجاد مشکلات روان شناختی نیز می شود. مشکلاتی مانند ناتوانی در توجه و تمرکز، ضعف حافظه، اختلال در یادگیری، ناتوانی در خوابیدن یا بیداری های مکرر شبانه، دیدن کابوس، بی قراری، دوری از جمع، اضطراب و...

استرس مضر است خصوصاً زمانی که به شیوه زندگی مبدل شود. استرس بلند مدت باعث بروز بیماری های قلبی، زخم معده و اثنی عشر و سرطان می شود. پس در سلامت ما تاثیر بسزایی دارد.به یاد داشته باشید 75 درصد بیماری ها با استرس در ارتباط است. پژوهش های اخیر نشان داده که 65 تا 90 درصد بیماری ها با استرس مرتبط هستند و به علت استرس به وجود می آیند. عمده ترین این بیماری ها عبارتند از حمله قلبی، فشار خون بالا، سرطان، دیابت، چاقی، زخم معده، سندرم روده ی تحریک پذیر، اختلالات خواب، نازایی و اختلالات دستگاه ایمنی بدن.

در مقاله بعدی با راهکارهای مدیریت استرس آشنا خواهیم شد.

منابع:

1-استرس و روش های مقابله با آن-دکتر معصومه غلامی- با همکاری واحد آموزش سلامت

2-جام جم- 14/6/90

3- روان شناسی استرس و سلامت- رابرت فلدمن- ترجمه مهرداد فیروز بخت ، وحیده عرفانی

4- ساده ترین روش های مهار استرس- پرومود پترا، ترجمه غلامرضا نریمان نژاد

مطالب مرتبط:

استرس خوب، بد، زشت

این گونه با استرس بجنگید

به استرس لبخند بزنید