حقوق هم‌حجره ای ها- 1
حجره مکانی است که اعضای آن ممکن است چند سال یا حداقل یک سال با هم زندگی کنند و بنابر این فضای مربوط به حجره متعلق به تمامی اعضای حجره است.
لذا افراد و اعضای حجره باید روحیه احترام و رعایت حقوق همدیگر را رعایت کرده و سعی نمایند فضایی صمیمی و رابطه ای دوستانه در حجره حاکم نمایند تا لطمه‌ای بر روابط بین اعضای حجره وارد نشود.
اما حقوقی که باید طلاب و هم حجره ای ها نسبت به همدیگر رعایت نمایند به صورت مختصر به برخی از آنها اشاره می‌شود.
همکاری در کارها با یکدیگر
اعضای حجره باید سعی نمایند با یکدیگر نهایت همکاری را داشته باشند چرا که هماهنگی در کارها و تلاش همه‌گانی یکی از راه‌های موفقیت در زندگی بوده و حقی است که همه جوامع انسانی دارا می‌باشند و اسلام معاشرت نیکو به خصوص این حق را برای همه حتی برای همسایه مشرک قائل است.
امام صادق (علیه‌السلام) همکاری‌کردن مۆمن نسبت به مۆمن را حق آنان دانسته و می‌فرماید: «(دوستان مۆمن را) با جان و مال و دست و پا و زبانت کمک نمایید.»
هم حجره ای ها باید به کمک همدیگر بشتابند و با یکدیگر همکاری نمایند چرا که تلاش عمومی و تضارب آراء سبب شکوفایی زندگی اجتماعی خواهند شد.
بنابراین، کمک در کارهای زندگی حق همه انسان‌ها به خصوص افرادی که در یک حجره‌اند، بوده و رعایت و عدم آن برای کسی استثناء‌پذیر نیست.
همکاری و همراهی با یکدیگر در کارها رحمت خداوند را نازل کرده و مانع نزول بدبختی و شکست می‌شود.
مصونیت از آزار و ظلم یکدیگر
پیامبر اکرم (صلّیاللهعلیهوآله) می‌فرماید: «خَیرُ المُسلِمِینَ مَن سَلِمَ المُسلِموُنَ مِن‌یدِهِ وَ لِساَنِهِ؛ بهترین مسلمان کسی است که مسلمانان دیگر از دست و زبانش ایمن باشند.» 1
کسانی که معاشرت آنان نسبت به یکدیگر بیشتر بوده و خصوصا افرادی که باهم در یک حجره هستند، باید امنیت بیشتری از دست و زبان و اخلاق همدیگر داشته باشند.
چرا که فضای حجره کوچک‌تر از آن است که افکار، سلایق و خواسته‌های مختلف اعضای حجره را بدون تزاحم و برخورد در خود بگنجاند.
تنها چیزی که می‌تواند زندگی در حجره را سامان و شیرین سازد، این است که اعضای حجره هیچگونه ظلم واذیت را با هیچ وسیلة به یکدیگر نپسندیده و بر اساس عدالت و عطوفت انسانی با هم تعامل داشته باشند.
تکریم و احترام همدیگر
انسان موجود شریف و با کرامتی است که در میان همه مخلوقات از نگاه انسانی موجودی محترم و قابل تکریم به حساب می‌آید.
رسول اکرم (صلّیاللهعلیهوآله) در مورد کرامت انسان می‌فرماید: «هیچ چیز نزد خداوند گرامی‌تر از فرزند آدم نیست. عرض شد ای پیامبر خدا! و نه فرشتگان؟!
فرمودند: فرشتگان بسان خورشید و ماه مجبورند (و انسان‌ها به‌خاطر داشتن اختیار و عمل‌کردن به دستورات الهی مکرم و محترم‌‌اند).»
ارزش و احترام افراد مسلمان خصوصا اگر با همسایه و هم‌حجره باشند، به مراتب بالاتر از انسان‌هایی است که غیر مسلمانند، و یا در یک حجره کنار هم قرار ندارند. زیرا رعایت احترام همسایه و هم‌حجره ای در اسلام از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشد.
پیامبر اسلام (صلّیاللهعلیهوآله) می‌فرماید: «وَ حُرمَةُ الجاَرِ عَلَی‌الجاَرِ کَحُرمَةِ اُمِّهِ وُ اَبِهِ؛ احترام همسایه بر همسایه مانند احترام پدر و مادر بر فرزند است.»2 همچنین حضرت (ص) در بیان دیگر، تکریم‌کردن همسایه [و دوست هم‌نشین] را نشانه ایمان جامعه اسلامی می‌داند.
رعایت حال همدیگر در خوردنی‌ها
نیازهای مادی از اموری است که باید انسان آن نیازها ر ا تأمین کند و یکی از این نیازهای مادی خوردنی‌ها است. کیفیت و تأمین مواد غذایی بستگی به تمکن مالی انسان دارد و امور تغذیه با توجه به وضع اقتصاد و معیشت انسان‌ها سامان می‌گیرد.
مثلا، برخی انسان‌ها به‌خاطر داشتن مال و ثروت از زندگی خوبی برخورداراند و از غذاهای خوب و با کیفیت تناول می‌کنند. اما برخی از انسان‌های دیگر به جهت محرومیت از مال دنیا و یا کمتر برخورداربودن از ثروت، معاش کافی برای امرار معاش ندارند.
این بیان در باره محصلین و دانش‌پژوهان که در یک مکان تحصیلی با یکدیگر زندگی می کنند نیز صادق است، لذا طلبه‌های هم‌حجره ای باید در رفع نیازهای مادی همدیگر کوشا باشند.
رسول اکرم (صلّیاللهعلیهوآله) در این مورد می‌فرماید: «هرگاه میوه خریدی برای او (همسایه) اهدا کن، و اگر نخواستی میوه را مخفیانه به خانه‌ات ببر .
فرزندت را همراه میوه بیرون میاور که بچة او با دیدن میوه به دست فرزندت ناراحت شود. و با بوی و دود دیگت او را آزار مده مگر اینکه مقداری از آن غذا برای او هم بفرستی.»
پی نوشت :
1.مجلسی محمد باقر؛ بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار ، تهران ، دارالكتاب اسلامیه ، 1364 ، نوبت دوم، ج 3، ص167
2.المحجة البیضاء، ج 3، ص 426
منابع:
سایت غدیر
سایت اندیشه قم
ماهنامه حاشیه
تهیه و فرآوری: فریادرس گروه حوزه علمیه
