کشتی ارز در اتاق مبادلات لنگر می‌اندازد؟

«ارز» این روزها کم طرفدار ندارد. اول می‌خواهند به بورس ببرندش، بعد برایش اتاق تشکیل می‌دهد، صرافی‌ها به یمن نرخش‌های سر به فلک کشیده‌اش پر رفت و آمد شدند و همه از او حرف می‌زنند. البته ارز در کشور بالاتر از عقاب قیمت سایر کالاها اوج گرفته است به حدی که دست مسوولان مربوطه نیز به آن نمی‌رسد!

در وانفسای لجام‌گسیختگی نرخ ارز و بالا و پایین رفتن‌های هر روزه‌اش، مسوولان اقتصادی که می‌خواستند با عرضه ارز در بورس بازار را مدیریت کنند، بورس را به یک چهاردیواری  خلاصه کرده و «اتاق مبادلات ارزی» را راه‌اندازی کردند. چهار دیواری که اختیاری نیست و معادلات بیرون از آن، رویش بسیار تاثیر دارد.

*چرا بورس ارز از دور خارج شد؟

بورس ارز که بنا بود به سرعت راه‌اندازی شود تا میزان دلال‌بازی در این بازار را کمرنگ کرده و به آن سامان ببخشد، از همان ابتدا موافقان و مخالفان جدی داشت. بسیاری آن را راهگشا دانسته و بودند افرادی که راه‌اندازی آن را لازم نمی‌دانستند. شاید اعضای اتاق بازرگانی ایران جدی‌ترین مخالفان راه‌اندازی بورس ارز بودند و مخالفتشان را نیز جدی اعلام کردند.آنها بر این باور بودند که با وجود بانکها و صرافی‌ها نیازی به راه اندازی بورس ارز نیست.

این نقطه نظرات کافی بود تا بورس ارز که قرار بود تا عید فطر راه اندازی شود، از دستور کار خارج و همزمان با آغاز فصل پاییز، اتاقی برای مبادله ارز افتتاح شود.

*اتاقی که قرار است ناجی شود

وقتی ارز دارای اتاق شد هم، موافقانی و مخالفانی داشت و فعالان اقتصادی اعلام کردند باید چند روز از تشکیل این اتاق بگذرد تا درباره امکان موفقیتش با قطعیت اعلام نظر کرد. البته تاکنون درباره اینکه این اتاق همان بورس ارز است و اینکه چه میزان می‌تواند موثر واقع شود اظهارنظری نشده است و گویا باید منتظر ماند تا زمان همه چیز را روشن کند.

هر چند کماکان مسوولان بانکی و اقتصادی مطرح می‌کنند اظهارنظرهای غیرکارشناسی و فضای رسانه‌ای شکل گرفته باعث تغییر و نوسان در نرخ ارز شده است. البته این ابهام که  مردم علاقه دارند ارز خود را با قیمت بیشتر که در بازار آزاد یا صرافی‌ها مبادله‌ای شود، به فروش برسانند و اینکه چطور با نرخ دولتی که پایین‌ت از نرخ بازار است مردم حاضر به فروش ارزشان در این اتاق می‌شوند، اینگونه پاسخ داده شده است که یافته‌ها نشان می‌دهد که مردم بیشتر به بانک‌ها اطمینان دارند تا صرافی‌ها، ضمن اینکه در ارقام بالا مردم ترجیح می‌دهند با بانک معامله کنند.

*جدیدترین تحولات اتاق مبادلات ارزی

فارغ از اینکه نظرات درباره شکل‌گیری این اتاق چیست، اینکه در آخرین تحولات این مرکز چه تصمیمی برای ارز گرفته شده است، باید گفت در تازه‌ترین تحولات چند روز گذشته، براساس توافقی که با وزارت صنعت، معدن و تجارت صورت گرفته است، قرار شده که تقاضاهای اولویت گروه ششم نیز در این مرکز پاسخ داده شود.

*نقش و حضور بانکها در این اتاق

براساس اعلام مسوولان مربوطه، تمام بانک‌های دولتی و خصوصی در اتاق مبادلات ارزی  مستقر شده و فعالیت می‌کنند. در واقع تمام بانک‌هایی که مجوز فعالیت برای گشایش اعتبار را دارند در این مرکز حضور دارند که البته یکسری از بانک‌ها هستند که هنوز به آن مرحله نرسیده‌اند. ولی آن‌هایی که امکان گشایش اعتبار را دارند همه در این اتاق حضور یافته‌ و دعوت به حضور شده‌اند.

آنچه که مسلم است میزان عرضه روزانه ارز در اتاق مبادلات ارزی مهمترین پیامی است که فعالان تجارت خارجی می‌توانند مورد توجه قرار دهند و این موضوع که آیا این اتاق ارز کافی را برای بخش‌های تجاری کشور ارائه کرده است یا خیر را مورد قضاوت قرار دهند.

البته بر اساس اخبار منتشر شده و اعلام نگرانی واردکنندگان، برخی واردکنندگان مطرح کردند با دادن خبرهایی مثل راه اندازی بورس ارز و اتاق مبادلات ارزی بازار ارز آرامش خود را از دست می‌دهد. بسیاری از واردکنندگان که برای واردات نیاز به ارز داشتند، در پی شنیدن راه اندازی این اتاق دست نگه داشته و از آنجاییکه به محض راه اندازی اتاق مبادلات ارزی ارز مورد نیاز آنان تامین نشد مجبور به تامین ارز مورد نیاز خود در بازار آزاد شدند.

آنها اعلام کردند نباید وعده‌هایی داده شود که بازار به حالت انتظار در‌آید و انتظارات انباشته شده به تقاضاهای واقعی در بازار تبدیل شود.

کارشناسان اقتصاد مطرح می‌کنند که برای کنترل نوسانات ارزی در کشور، "اتاق مبادله ارز" باید روزانه 100 تا 120 میلیون دلار ارز را به واردکنندگان و فعالان تجارت خارجی عرضه کند.

در پایان باید گفت باید برای نتیجه‌گیری منتظر بود و دید این اتاق چگونه خواهد توانست آرامش را به بازار ارز برگرداند و میزان استقبال از آن چه میزان خواهد بود.