تبیان، دستیار زندگی
تورات كنونى (عهد عتیق ) نسبت به دنیا توجه و نظر بیشترى دارد و در آن ازجهان دیگرو آخرت كمتر سخن به میان آمده است .
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

معاد در ادیان پیشین

معاد


از نـشـانـه هاى اهمیت اعتقاد به معاد و اندیشه حیات پس از مرگ ، گسترش آن در میان همه مردم در طـول تـاریـخ اسـت . گـذشـتـه از ادیـان آسمانى وآیینهاى الهى كه اعتقاد به معاد را از اساسى ترین پایه هاى نظام فكرى و عقیدتى خودشمرده اند، ایمان به معاد در كانون اندیشه انسان وجود داشته است وتا آنجا كه تاریخ نشان مى دهد، همواره در میان همه ملت ها دیده شده است .


تـحـقـیـقـات و مـطـالعـات بـاسـتـان شـنـاسـان ، نـشـان مـى دهـد كـه حـتـى در دوره هـاى مـا قـبـل تـاریخ ، عقیده به زنده شدن دوباره انسانها وجود داشته است . مـصـریـان بـاسـتـان مى پنداشتند كه روح بشر، پس ازجدایى از بدن ، باز هم به همان جسم عـلاقـه دارد و پـس از مرگ ، دوباره با اشتیاق به همان بدن بازخواهد گشت در حالى كه همان نیازها وخواسته هاى قبلى اش به آب و غذا در او وجود دارد. آرامش روح به این است كه بدن ، سالم و بى نقص باقى بماند. ازاین رو، آب وغذا همراه مرده او قرار مى دادند وبراى آمد ورفت روح ، روزنـه اى در قـبـر تـعـبـیـه مـى كـردنـد تـا روح بـتـوانـد بـه راحـتـى از آن عـبـور كند.(1)

معاد دراوستا

در آیین زرتشت ، اززندگى مجدد انسانها و مسئله قیامت ، سخن به میان آمده است . بنابر تعالیم وى ، هرگاه عمر جهان به پایان رسد، رستاخیز همگانى و عمومى واقع مى شود.محاكمه مرده ، اندكى پس از مرگ شروع مى شود و پس از آن ، سرنوشت روان او مشخص مى شود تا آن كه رستاخیز عمومى بر پا شود وبه پاداش یا كیفر برسد. در روز قیامت ، هر روانى از روى پـل جـدا كـنـنـده عـبـور خـواهد كرد. این پل بر روى دوزخ قرار دارد ویك طرف آن به دروازه بهشت منتهى مى گردد.

در انـجـیـلهـاى چهارگانه ، با صراحت تمام و به تعبیرهاى گوناگون ، از قیامت و آخرت سخن بـه مـیان آمده است وپیرامون آن مطالبى مطرح شده است

بازتاب كردار واعمال شخص بدكار، به صورت پیرزنى بدقیافه ، مجسم مى شود و روان او را بـه سـوى دوزخ مـى كـشـاند. روان بدكار از روى پلى كه باریك و تیز است ، به میان نهر فلز گداخته مى افتد و پس از طى مراحل سه گانه دوزخ ، به چهارمین طبقه كه جایى تاریك و جـایگاه دورغگویان وبدكاران است مى رسد. براى او خوراكى زهرآلود و بدبو مى آورند و به انواع شكنجه هاو عذابها، معذب مى شود.

اگـر مـقـدار عـمـل خـوب و بـد، مساوى باشد، به جایى كه "همستگان" (هماره یكسان ) نام دارد، برده مى شود. در آنجا نه لذتها ونعمتهاى بهشت است ونه عذابهای هاى دوزخ وجود دارد.در اوسـتـا براى هر یك از تعالیم سه گانه "پندار نیك ، گفتار نیك ، كردار نیك" در بهشت مقام و مرتبه مخصوصى معین شده است .(2)

یهود

معاد در آیین یهود

تورات كنونى (عهد عتیق ) نسبت به دنیا توجه و نظر بیشترى دارد و در آن ازجهان دیگرو آخرت كمتر سخن به میان آمده است . اما چنین نیست كه در عهد عتیق ، ازعالم پس از مرگ و قیامت یادى نشده باشد. بلكه عبارتها وجمله هاى صریحى ، پیرامون زندگى پس از مرگ در تورات وجود دارد:

"... ازخـدا بـتـرس و اوامـر او را نـگـاه دار، چـون كـه تمامى تكلیف انسان این است . زیرا خدا هر عمل را با هر كار مخفى ، خواه نیكو و خواه بد باشد به محاكمه خواهد آورد."(3)

"در روز غـضـب خـداوند، نه نقره و نه طلاى ایشان ، ایشان را نتواند رهانید تمامى جهان از آتش غـیـرت او سـوخـتـه خـواهـد شـد زیـرا كـه بـرتـمـامـى سـاكـنان جهان هلاكتى هولناك وارد خواهد آورد."(4)

"مردگان تو زنده خواهند شد واموات خواهند برخاست . اى شما كه ساكنان در خاك هستید، بیدار شـده ، تـرنـم نـمـایـیـد زیـرا شـبـنـم تـومـثـل شبنم نباتات است وزمین ، مردگان را بیرون خواهد افكند."(5)

صریح ترین جمله اى كه در عهد عتیق پیرامون معاد وارد شده است ، این جمله است :

"خداوند مى میراند و زنده مى كند، فرود مى آورد و بر مى خیزاند، خداوند، حقیر مى سازد وغنى مى گرداند، پست مى كند و بلند مى سازد."(6)

در قرآن نیز در مورد اعتقاد یهودیان به معاد چنین آمده است:حضرت موسی(ع) در پاسخ فرعون که می گفت:"برای جلوگیری از تباهی در روی زمین باید موسی را به قتل برسانم"فرمود: " وَ قالَ مُوسى‏ إِنِّی عُذْتُ بِرَبِّی وَ رَبِّكُمْ مِنْ كُلِّ مُتَكَبِّرٍ لا یُۆْمِنُ بِیَوْمِ الْحِساب"(غافر/27) و موسى گفت: «من از هر متكبّرى كه به روز حساب عقیده ندارد، به پروردگار خود و پروردگار شما پناه برده‏ام.»این آیه نشان دهنده اینست که موسی(ع) جایگاه معاد را برای امتش بازگو کرده است.

در اوسـتـا براى هر یك از تعالیم سه گانه "پندار نیك ، گفتار نیك ، كردار نیك" در بهشت مقام و مرتبه مخصوصى معین شده است

معاد در انجیل هاى چهارگانه

در انـجـیـلهـاى چهارگانه ، با صراحت تمام و به تعبیرهاى گوناگون ، از قیامت و آخرت سخن بـه مـیان آمده است وپیرامون آن مطالبى مطرح شده است . ولى تكرار و توجه به زندگى پس ازمـرگ ، درهـمـه آنـهـا یـكسان نیست . انجیل ((متّى )) از بقیه گویاترو رساتر است و در بیشتر بابهایش ، از آخرت و قیامت ، سخن گفته است و بدان اهمیت بیشترى داده است .

درمواردى به اصل قیامت اشاره مى كند و درجاهاى دیگر، تعبیراتى چون : حیات جاودان ، ملكوت ، آسـمـان ، دیـدار خـدا، داورى ، روز جـزا، عـذاب ، جـهـنـم و بـهـشـت آورده شـده اسـت . براى نمونه فرازهایى از آنها را بیان مى كنیم :

"آیا مطالعه نموده اید آنچه ازخدا درباره برخاستن مردگان به شما گفته شده است ، كه خداى ابـراهـیـم و خـداى اسـحـق و خـداى یعقوب منم و خدا، خداى مردگان نیست بلكه خداى زندگان است ."(7)

"عـیـسـى بـدو گـفـت : بـرادر تـو خـواهد برخاست . مرتا به وى گفت : مى دانم كه روز قیامت ، روزبازپسین خواهد برخاست . عیسى بدو گفت : ... هركه به من ایمان آورد اگر مرده باشد زنده گردد و هر كه زنده بود و به من ایمان آورد تا ابد نخواهد مرد."(8)

"تـمـام گـنـاهـان بنى آدم آمرزیده خواهد شد. مگرآن كه به روح القدس كفر گویند كه هرگز آمرزیده نخواهد شد، بلكه مستوجب عذاب ابدى است ."(9)

نتیجه:ایمان به حیات اخروی یکی از اصول جهان بینی الهی،ومهم ترین اصل پس از توحید است که پیامبران الهی مردم را به آن دعوت کرده اندو بررسی ادیان آسمانی نشان می دهد كه اعتقاد به معاد از اساسى ترین پایه هاى نظام فكرى و عقیدتى انسانهابوده است.

پی نوشتها:

1-اقتباس ازمعاد انسان و جهان ، جعفر سبحانى ، ص 35، نشر كتابخانه صدر.

2-همان ، ص38-40.

3- كـتـاب مـقـدّس (عـهـد عتیق وعهد جدید)، كتاب جامعه سلیمان ، باب 12، ص 999.

4- هـمـان ، كـتـاب صـَفـَنـْیـاى نـبـى ، بـاب اول ، جمله 18، ص 1362.

5- همان ، كتاب اشعیاى نبى ، باب 26، جمله 19، ص 1037.

6-معاد انسان و جهان ، جعفر سبحانى ، ص 35.

7ـ انجیل متى ، باب22.

8- انجیل یوحنا، باب 11.

9- انجیل مرقس ، باب 3.

                                                                                                                                       فرآوری: زهرا انصاری نسب

بخش اعتقادات شیعه تبیان


منبع:

1 - مبانی اندیشه اسلامی،مرکز تحقیقات اسلامی نمایندگی ولی فقیه در سپاه

2- عقاید استدلالی،ج2،علی ربانی گلپایگانی

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.