تبیان، دستیار زندگی
آموزش دوست یابی یکی از مهمترین مهارتهایی است که والدین می توانند به فرزندانشان بیاموزند.اگر کودک شما خیلی زود یاد بگیرد که چگونه با دیگران ارتباط برقرار کند، هنگام ورود به مهد کودک کمتر احساس تنهایی خواهد کرد.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

دوست ‌یابی در دنیای کوچک‌ترها


آموزش دوست یابی یکی از مهمترین مهارتهایی است که والدین می توانند به فرزندانشان بیاموزند.اگر کودک شما خیلی زود یاد بگیرد که چگونه با دیگران ارتباط برقرار کند، هنگام ورود به مهد کودک  کمتر احساس تنهایی خواهد کرد.

دوست‌یابی در دنیای کوچک‌ترها

کودکان، امروز با هم دوستان صمیمی هستند و فردا به ظاهر دشمن می شوند. هرکسی که با آنها از مدرسه به خانه می آید دوست لحظه ای آنهاست. بدین ترتیب گردهمایی ها و گروههای دوستان مداوم تشکیل می شوند و از هم می پاشند. والدین زمانی که کودکشان برای دوست یابی و نگه داشتن آنها مشکل پیدا می کند، احساس ناتوانی می کنند. هر نوباوه ای نیازمند چند دوست خوب و یا گروهی است که بتواند آنها را متعلق به خود بداند، زیرا با داشتن آنها می تواند چیزهای زیادی درباره خودش بیاموزد. حال به راهکارهایی برای دوست یابی و حفظ دوستان از سوی کودکان دقت کنید. برای کودکان در تمام سنین ، تجارب زودهنگامی فراهم کنید.

اگر کودک خردسالی ، امکان برقراری ارتباط با دیگران را نداشته باشد، نمی تواند بیاموزد که چطور در اجتماع رفتار کند. به او مهارت های اجتماعی را بیاموزید و هنگامی که دوستی اش خاتمه یافت یا احساس مشکل کرد به او کمک کنید. برای زمان بازی خردسالان و کودکان قبل از سنین مدرسه برنامه ریزی کنید. اطمینان یابید که کودک نوپای شما فرصتهای زیادی دارد که با دیگر کودکان باشد. اگر در محلی که زندگی می کنید کودکان زیادی نیستند، کودکان را برای بازی دعوت کنید. موقعیت و زمان بازی را تا هنگامی که روابط تثبیت نشده اند و بزرگسالان نیز علاوه بر کودکان همدیگر را نشناخته اند، محدود کنید. روی اولین تجارب کودکان نظارت کنید و آماده باشید تا با دخالت در کارشان بازی آنها را آسان کنید.

گردشهای خانوادگی

اجتماع چند گروه خانواده فرصت خوبی برای ورود کودکان در موقعیت های اجتماعی به همراه کودکان سنین مختلف فراهم می کند. این موقعیت ها به کودک شما فرصت می دهد مهارت های اجتماعی را به کار گیرد و در عین حال نظاره گر ارتباط شما با مردم دیگر باشد. همچنین گردشهای خانوادگی باعث ایجاد پیوندهای عمیق داخل خانواده می شود و بعدها که کودکتان باید مقابل فشار گروه همسالان ایستادگی کند؛ چنین گردشهایی نتیجه خود را نشان خواهد داد. پافشاری نکنید. کودک را در مقابل مردم انگشت نما نکنید، از جملاتی مثل « نمی تونی به دایی ات سلام کنی؟» یا « برای همه از یک تا ده بشمر» بپرهیزید. هرچقدر کودک در موقعیت های اجتماعی به خودش توجه بیشتری داشته باشد، احساس راحتی برای او مشکل تر خواهد بود.

به کودک بـرچسب نزنید

توصیف کودکتان به عنوان خجالتی ، تنها، ساکت و یا سرد، روشی غلط است که بعد تاوانش را پس خواهید داد. برای نمونه در حال گذشتن از کوچه هستید و به آشنایی برمی خورید. مریم 2 ساله یا بیشتر در سلام کردن یا حتی نگاه به فرد آشنا تردید دارد. رو به فرد آشنا می کنید و می گویید « مریم خجالتیه » ولی نمی دانید که با برچسب زدن به کودکتان رفتار او را تقویت می کنید. عینا زمانی که به کودکتان برچسب انزواطلب و یا دچار مشکل در دوست یابی را می زنید، رفتار اجتماعی نامناسب را در او برمی انگیزید. در حالی که می توانید با گفتن جملاتی او را تشویق کنید تا اجتماعی تر باشد. «تازه الان دیدنتون چند دقیقه طول می کشه تا بهتون عادت کنه.» این جمله را به جای این که بگویید «همیشه همین طوره» به کار ببرید.

اجتماع چند گروه خانواده فرصت خوبی برای ورود کودکان در موقعیت های اجتماعی به همراه کودکان سنین مختلف فراهم می کند

کشف علت دوست گریزی کودک

اگر کودکتان در ایجاد و نگهداری دوستی ها مشکل دارد، بکوشید علت آن را دریابید آیا آنقدر حساس است که همیشه احساساتش جریحه دار می شود و دوستانش را از دست می دهد؟ آیا ساکت است و نسبت به ارتباط با دیگران بی تفاوت است؟ آیا تهاجمی و قلدر است و به همین علت کودکان دیگر نمی خواهند با او باشند؟ آیا از مهارت های اجتماعی برخوردار نیست؟ آیا مهارت های لازم را برای یک دوست باوفابودن ندارد؟

صحبت با کودک

دقیق باشید. درباره رفتارهایی که مشاهده می کنید و این که چگونه موجب تاثیرگذاری بر روابط می شوند، گفتگو کنید. درباره دوستی صحبت کنید. اگر کودک به دلیل تمام شدن یک رابطه دوستی از نظر روانی آسیب دیده است، درباره وضعیت دوستی ها و این که چطور طی سالها دوستان زیادی خواهد داشت که بعضی از آنها به مدت طولانی و بعضی از آنها تنها مدت کوتاهی دوست او خواهند بود، گفتگو کنید. به او بگویید اغلب مردم انواع زیادی دوست دارند. مانند یار ورزشی ، همدرس و تعداد کمی یاران مورد اعتماد دارند. مشخصات یک دوست خوب را بگویید، از کودک بخواهید نام یکی از همکلاسی هایش را که همه او را دوست دارند بگوید و سپس درباره خصوصیات او چنین بپرسید: چطور رفتار می کند؟ چه کارهایی انجام می دهد؟ ویژگی های یک دوست خوب چیست ؟ کدامیک از این ویژگیها را از کودک شما دوست دارید و داشته باشد؟

تعیین اهداف دوستی

با همدیگر در این باره صحبت کنید که دوست دارد چه مهارت های اجتماعی و چه طور دوستی هایی داشته باشد، بیشتر کودکان می توانند به آسانی کودکانی را که دوست دارند، با آنها دوست باشند، نام ببرند.

ارائه الگوی مناسب

کودک شما خواهد کوشید دقیقا مانند شما رفتار کند. بنابراین به یاد بسپارید زمانی که شما را در حال خوش آمدگویی به مردم ، گفتگوی تلفنی ،خرید، بازی و یا انجام هر کار دیگری با مردم می بیند، الگوی رفتار اجتماعی را به او نشان می دهید. اگر خجالتی بودن یکی از مشخصات شماست ، او ممکن است از خجالتی بودن شما تقلید کند و بنابراین، شاید لازم باشد که این مشخصه خودتان را تغییر دهید. به یاد بسپارید که مهارت های اجتماعی دیگری هستند که شما به طور ناخودآگاه در حال آموختن آنها به کودکتان هستید؛ حتی اگر ترجیح می دهید که آنها را یاد نگیرد.

دوست‌یابی در دنیای کوچک‌ترها

ایفـای نقــش بـرای آموزش کودک

اجرای نمایش ، فرصتی عالی در اختیار شما قرار می دهد که روشهای مناسب رفتار با دیگر مردم را به کودک ارائه دهید. از کودکتان بخواهید که آنها را طوری که مشکل ایجاد نکند تمرین کند. ابتدا موقعیت های ساده ای را نشان دهید و سپس آنها را پیچیده تر کنید. موقعیت ها می تواند شامل دعوت یک دوست به بازی ، رد یک دعوت ، مخالفت مسالمت آمیز، صحبت با تلفن ، خوشامدگویی به میهمانان ، گفتگو با کودکان و بزرگسالان و یا نمونه ای از یک ورزشکار خوب باشد. نقشها را بین خودتان عوض کنید.

مهارتهای گفتگو را آموزش دهید

موارد زیر را تمرین کنید: سلام کردن، معرفی، پرسیدن پرسشهای خاصی برای ادامه یافتن گفتگو مثلا چه خبر؟ دیگه چطوری ؟ تکرار نامها را آموزش دهید. نقش معرفی کردن افراد را گوشزد کنید و به کودک بگویید نام دیگران را تکرار کند، تا اطمینان یابد آنها را به خاطر خواهد آورد. افزون بر آن، شخص دیگر لذت می برد که کودک آنقدر مبادی آداب است که می خواهد اسمش را درست یاد بگیرد. همچنین به کودک بیاموزید که پذیرفتنی است که بعد از معرفی شدن به فردی دوباره از او بخواهید نامش را تکرار کند.

با روش دوست یابی کودک تان هماهنگ باشید

بعضی از کودکان هیچ مشکلی در نزدیک شدن به بچه های دیگر ندارند در حالی که برای دیگران ممکن است مقداری طول بکشد تا آشنا شوند. تعدادی از آنها دوست دارند دوستان زیادی داشته باشند در حالی که کودک شما ممکن است فقط یک دوست داشته باشد تا وقتی که او یک دوست صمیمی دارد و شاد است همه چیز برای او خوب و راحت خواهد بود.

فرصتهایی برای تمرین

به کودک فرصت دهید، مهارت های جدیدش را به کار گیرد. بدون مجبور کردن او را تشویق کنید دوستان دیگر را برای بازی دعوت کند. به او پیشنهاد کنید با هم فیلم ببینند، ساندویچ بخورند یا به تماشای فوتبال بروند. به سوی موقعیت های طولانی تر و کمتر برنامه ریزی شده بروید. به تدریج زمانی را که کودکان با هم سپری می کنند، زیاد کنید. برای مثال، به او پیشنهاد کنید دوستی را بعد از مدرسه برای بازی دعوت کند و یا این که شب را با او بگذراند. ابتدا فعالیت های ویژه ای را پیشنهاد کنید تا با آنها زمان را پر کنید، مانند پختن شیرینی با شما و یا رفتن به پارک. سپس خودتان را از برنامه بیرون بکشید، ولی آماده باشید زمان خالی آنها را با یک پیشنهاد خوب پر کنید.

به او اطمینان بدهید گاهی دوستی ها ادامه نمی یابند و حفظ ارتباط ممکن است کاملا در کنترل کودکتان نباشد. او را مطمئن سازید که این گونه مسائل هرازگاه اتفاق می افتد، ولی در آینده دوستان پایدارتری خواهد یافت

 نظارت و تشویق

بگذارید کودک بداند چه کاری دارد می کند. این کار را با دادن نمره انجام ندهید، بلکه به او بگویید. از تحسین استفاده کنید. چند کلمه تحسین آمیز به کار ببرید تا به کودک بگویید چقدر خوب با دوستش کنار آمده، با میهمان صحبت کرده یا این که در موقعیت های اجتماعی چقدر هوشمندانه عمل کرده است. به او اطمینان بدهید گاهی دوستی ها ادامه نمی یابند و حفظ ارتباط ممکن است کاملا در کنترل کودکتان نباشد. او را مطمئن سازید که این گونه مسائل هرازگاه اتفاق می افتد، ولی در آینده دوستان پایدارتری خواهد یافت.

فرآوری: مریم عطاریان

بخش خانواده ایرانی تبیان


منابع: سلامت ایران، آفتاب همراه با تغییرات و اضافات

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.