در خوردن هایمان مراعات مردم را هم بکنیم

---

به امام صادق علیه السلام خبر می‌دهند که نان گندم در جامعه کم است. امام می‌گوید پس من هم نمی‌خورم. مصرف باید با توجه به نیازهای مردم باشد و اگرچیزی کم است نخوریم.

اهمیت و توجه غذا در قرآن

در قرآن درباره غذا می‌فرماید: «رَبِّ إِنِّی لِما أَنْزَلْتَ إِلَیَّ مِنْ خَیْرٍ فَقیرٌ»(قصص/24) حضرت موسی تحت تعقیب بود. فرعون با ارتش خود موسی را تعقیب می‌کرد. موسی در حال فرار به چاه آبی رسید که چوپان‌ها از آن به گوسفندانشان آب می‌دادند و دو دختر هم ایستاده بودند. پرسید چرا شما کنار ایستاده‌اید؟ روح مظلوم یابی در حضرت موسی بود. گفتند ما پدر پیری داریم، برای همین ما دخترها چوپانی می‌کنیم و چون کنار چاه جوان‌های شلوغی هستند، ما صبر می‌کنیم و جوان‌ها که رفتند ما به گوسفندانمان آب می‌دهیم.

حضرت موسی رفت و جوان‌ها را کنار زد و گوسفندان را آب داد. در حالی که خودش تحت تعقیب بود و بعد در حالی که گوسفندان را آب داده بود، خسته بود. پای درختی خوابید و گفت: ‌ای خدا! برای آنچه تو از آسمان برای من خیر نازل می‌کنی فقیرم. حدیث در اصول کافی است «سَأَلَ الطَّعَامَ»(کافى، ج‏6، ص‏287) یعنی حضرت موسی در آنجا غذا می‌خواست و نیاز به غذا داشت.

در اهمیت غذا همین بس که در اسلام ما حدیث داریم غذا که می‌خورید، خرده غذاهای باقی مانده احترام دارند و بردارید و بخورید و بخاطر احترامی که که به این خرده نان‌ها گذاشتی، خداوند در آنها شفا قرار می دهد.

در حدیث دیگری داریم که در کوچه هم اگر نانی را دیدید، اگر تمیز بود، بخورید وگرنه بشویید و بخورید.

آن وقت ما در شهرمان می‌بینیم که در سطل‌های زباله نیم کیلو، نیم کیلو غذا ریخته شده است. آن وقت در فرهنگ ایتالیا می‌بینیم که کلم هایش را زیر خاک می‌کند تا قیمت کلم پایین نیاید. آمریکا گندمش را در دریا می ریزد، در حالی که گرسنگی در دنیا غوغا می‌کند.

در تهیه غذا خودکفا باشید

در مورد تهیه غذا روایت داریم که در هر خانه‌ای که یک گوسفند باشد، ملائکه خدا بر این خانه و صاحب آن درود می‌فرستند. البته نه خانه‌های تهران، بلکه شهرهای کوچک که باغ و مزرعه دارند. یعنی سعی کنید خودکفا باشید. ولی فرهنگ مصرف گرا می‌گوید که بره را بکشید، چون پوست آن برای پشت گردن پالتوی زنان یا درست کردن کلاه خوب است. گوسفندی که در آینده می‌تواند چند صد نفر را غذا بدهد.

چه چیز بخوریم؟

قرآن می‌فرماید: «َکُلُوا مِمَّا رَزَقَکُمُ اللَّهُ حَلالاً طَیِّباً»(بقره/168) خداوند در چهار آیه(بقره/168 ـ مائده/88 ـ انفال/69 ـ نحل/114) «حَلالاً طَیِّباً» را آورده است. یعنی حلال و طیب باشد. (طیب یعنی دل پسند) در جایی دیگرمی فرماید: «یُحِلُّ لَهُمُ الطَّیِّباتِ وَ یُحَرِّمُ عَلَیْهِمُ الْخَبائِث»(اعراف/157) یعنی خداوند خواسته که شما از چیزهایی پاک و دل پسند بخورید و از خبائث نخورید.

در خوردن هایتان مراعات مردم را هم بکنید

باید مراعات جامعه را کرد. به امام صادق علیه السلام خبر می‌دهند که نان گندم در جامعه کم است. امام می‌گوید پس من هم نمی‌خورم. مصرف باید با توجه به نیازهای مردم باشد و اگر چیزی کم است نخوریم.

اگر چیزی فراوان است برای چه نخوریم؟ روزی پیغمبر عسل گیر آورد و خواست بخورد. یکی از همسرانش گفت: نخور! پیامبر هم نخورد و این در حالی بود که به حضرت علی(علیه السلام) گفتند چرا اینقدر نان خشک می‌خوری؟ فرمود پیامبر بیش از من نان خشک می‌خورد. آیه نازل شد که ای پیامبر! «یا أَیُّهَا النَّبِیُّ لِمَ تُحَرِّمُ ما أَحَلَّ اللَّهُ لَک»(تحریم/1)‌ ای پیامبر برای چه چیزی را که خداوند برای تو حلال کرد، بر خود حرام می‌کنی؟ اینطور نیست که هر کس در خانه‌اش صندلی باشد، طاغوتی است. مگر کسی در خانه‌اش میز داشت، طاغوتی است؟ ممکن است میز گران دلیل اسراف باشد، ولی دلیل طاغوتی بودن نیست.

بهترین خوراکی ها از نگاه قرآن و اسلام

در روایات ما به نان جو بسیار سفارش شده که فضیلت نان جو بر نان گندم مثل فضیلت امامان است بر باقی مردم. درباره عدس سفارش شده است. به خوردن گوشت هم سفارش شده است. اما نه همیشه، یک روز گوشت و یک روز شیر.

حدیث داریم بهترین غذا، غذایی است که پخته شود. در مقابل کسانی که معتقد به خام خواری هستند. بعضی چیزها را می‌گویند سعی کنید با هم بخورید. مثلا تخم مرغ را باید با پیاز خورد.

این را دکترهای غذا شناسی باید مطرح کنند که تخم مرغ چه کمبودی دارد که پیاز آن را جبران می‌نماید. مثلا پنیر را خالی نخورید و با گردو بخورید.

می‌گویند زن حامله خرما بخورد که خرما بهترین غذا بعد از زایمان است. اینها علومی از وحی است. حضرت مریم وقتی درد زایمان می‌گیرد خداوند می‌فرماید: «فهرنی علی النحل ساقط علیک طبا خبیا» یعنی به او خرما می‌دهد.

حدیث داریم که انار را خالی نخورید و امروز ثابت شده آب انار خالی برای جدار معده ضرر دارد .

چقدر بخوریم؟

درباره پرخوری گفته‌اند که پرخوری فساد بهداشتی اخروی و اجتماعی و جهانی دارد. مردم سه دسته هستند:

1- عده‌ای مبتلا به کم خوری هستند.

2- عده‌ای مبتلا بد خوری هستند.

3- عده‌ای هم مبتلا به پرخوری هستند.

روایاتی در وسائل شیعه جلد 17 و مستدرک الوسائل جلد 3 می‌باشد : قال النبی(صلی الله علیه وآله) «إن من السرف أن تأکل کلما اشتهیت»(مجموعةورام، ج‏2، ص‏229) طبق این حدیث انسانی که هر چه می خواهد می خورد ، اسراف کار است .

روایت داریم که: «مَنْ کَثُرَ طَعَامُهُ سَقُمَ بَدَنُهُ وَ قَسَا قَلْبُهُ»(الدعوات‏راوندى، ص‏77) کسی که زیاد بخورد بی رحم می‌شود. امام باقر علیه السلام فرمود: «مَا مِنْ شَیْ‏ءٍ أَبْغَضَ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ بَطْنٍ مَمْلُوءٍ»(کافى، ج‏6، ص‏270) بدترین چیزها نزد خدا شکم پر است.

«لَا تُمِیتُوا الْقُلُوبَ بِکَثْرَةِ الطَّعَامِ وَ الشَّرَابِ»(مجموعةورام، ج‏1، ص‏46) روح خود را با پرخوری می‌میرانید.

امام علی(علیه السلام) به کمیل بن زیاد فرمود: «صِحَّةُ الْجَسَدِ مِنْ قِلَّةِ الطَّعَامِ»(مستدرک‏الوسائل، ج‏16، ص‏219) سالم بودن مرهون کم خوری است. اینها مفاسد اخلاقی پرخوری است.

حدیث داریم که: «مَا آمَنَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ مَنْ بَاتَ شَبْعَانَ وَ جَارُهُ جَائِعٌ»(کشف‏الریبة، ص‏89) هر که در سیری بخوابد و همسایه‌اش گرسنه باشد مومن نیست.

«إِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ فِی الدُّنْیَا شِبَعاً أَکْثَرُهُمْ جُوعاً یَوْمَ الْقِیَامَةِ»(عیون‏أخبارالرضا، ج‏2، ص‏38) هر که در دنیا بیشتر سیر باشد در آخرت بیشتر گرسنگی خواهند کشید.

حدیث داریم: «إِذَا أَکَلْتُمْ فَاخْلَعُوا نِعَالَکُمْ فَإِنَّهُ أَرْوَحُ لِأَقْدَامِکُمْ»(أمالى طوسى، ص‏311) وقتی می‌خواهید غذا بخورید، کفشهایتان را از پا در بیاورید و بنشینید.

ایستاده غذا نخورید. امروز از انسان ایستاده و نشسته عکسبرداری کرده‌اند و دیده‌اند وقتی انسان ایستاده است مجاری گوارشی راحت و باز نیست.

با نام خدا غذا بخورید. «لَا تَأْکُلْ وَ أَنْتَ مَاشٍ إِلَّا أَنْ تَضْطَرَّ إِلَى ذَلِکَ»(المحاسن، ج‏2، ص‏459) در حال راه رفتن غذا نخورید. «فَلْیَنْظُرِ الْإِنْسانُ إِلى‏ طَعامِهِ»(عبس/24) انسان به غذایش توجه کند که چگونه به عمل آمده و دسترنج کدام روستایی و کشاورز است.

ابر و باد و مه خورشید وفلک در کارند *** تا تو نانی به کف آری و به غفلت نخوری

منبع :

بیانات حجت الاسلام قرائتی