تبیان، دستیار زندگی
ساده و بی آلایش بودن کلاس ها در سیستم آموزشی حوزه و صفا و صمیمیت موجود در آن از امتیازات مهم سیستم حوزه است.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

بی آلایش وصمیمی بودن‌محیط آموزشی

طلاب

ساده و بی آلایش بودن کلاس ها در سیستم آموزشی حوزه و صفا و صمیمیت موجود در آن از امتیازات مهم سیستم حوزه است.

بررسی سیستم آموزشی حوزه (قسمت چهارم)

ساده و بی آلایش بودن کلاس ها در سیستم آموزشی حوزه و صفا و صمیمیت موجود در آن از دیگر امتیازات این سیستم است که به آن می پردازیم؛

7 - ساده و بی آلایش بودن کلاس های درس .

امکانات آموزشی و کمک آموزشی برای هر سیستم آموزشی لازم است. اما گاهی اوقات از محتوای علمی خود کاسته یا به آن بی توجهند و بیشتر خود را معطوف امکانات و ظواهر نظام آموزشی خود کرده اند.

هرچند وسایل آموزشی مهم است اما لزوما نشان دهنده قوت یا ضعف یک سیستم نیست. کلاس های حوزه از هزاران سال قبل به همین نحو برگزار می شده و علما و مراجع بزرگ و گرانقدری از همین کلاس ها و اصطلاحا مدرس ها بیرون آمده اند.

نبود امکانات معروف آموزشی در سیستم آموزشی حوزه را بهتر است به بی آلایشی این سسیستم تعبیر کنیم نه کمبود امکانات. چرا که محتوای عمیق علمی و منابع درسی متقن در حوزه محصلین طلبه را از این امکانات بی نیاز کرده است.

بعلاوه بعضی امکانات آموزشی موجب سهل شدن مطلب شده و همین امر ذهن را از درگیری باز می دارد. آنچه در سیستم آموزشی حوزه وجود دارد متن های درسی سنگین و درگیر شدن و در نتیجه پرورش ذهن طلبه است.

طلبه بدون استفاده از امکانات خاصی خود به تنهایی با تفکر و اندیشیدن به کنه مطلب دست یافته و این چنین قوه استنباط خود را می پروراند.

بسیاری از کلاس های حوزه در مساجد و اماکن متبرکه برگزار می شوند که علاوه بر بی آلایشی، نوعی معنویت نیز به این سیستم آموزشی تزریق می شود.

گاه طلاب بر روی زمین می نشینند و فقط و فقط خود را معطوف درس استاد می نمایند.

در نتیجه می توان بی آلایشی و عدم توجه بیش از حد به امکانات را از امتیازات سیستم آموزشی حوزه برشمرد.

8 - حاکم بودن جو صفا و صمیمیت و اخلاص بر محیطهای آموزشی و درسی .

هر نوع آموزش و تحصیلی نیاز به ذهن آرام و متمرکز دارد. فردی که قصد تحصیل دارد باید دغدغه خود را معطوف به درس و بحث خود کند و لازمه این امر، آرامش روانی محصل است.

برخی سیسستم های آموزشی علاوه بر اینکه هیچگونه آرامشی را برای فرد ایجاد نمی کنند، بلکه اضطراب و استرس را به او منتقل می کنند.

امتحانات پی در پی، بازخواست های بیش از حد، کلاس های استرس زا و عوامل متعدد دیگر می تواند آرامش محصل را بر هم زند. اما نظام آموزشی حوزه طوری کلاس ها را برگزار می کند که آرامش روحی و روانی برای طلبه ایجاد نماید.

طلبه وقتی با وضو سر کلاس می نشیند و استاد نیز با وضو تدریس را شروع میکند فارغ از علل دیگر، خود حامل آرامشی خاص برای فضای کلاس است.

وضو مایه آرامش انسان است. در اینجا داستانی کوتاه از اثر وضو بیان می کنیم؛

«عروةبن محمد» مردی نیک رفتار بود. روزی از روزها که در مجلسی با مردم گفتگو می‌کرد، ناگهان مردی روبه روی او ایستاد و زبان به دشنام گشود و کلماتی زشت به زبان آورد.

عروه چنان خشمگین شد که چهره‌اش به سرخی زد. با این همه، حرف‌های زشت او را با عباراتی زشت پاسخ نگفت، بلکه شکیبایی پیشه کرد و با حلم و بردباری مجلس را ترک گفت.

آن‌گاه وضو گرفت و بار دیگر به جمع مردم بازگشت. حالا دیگر آرام شده بود و اثری از خشم در وجودش نبود.

بار دیگر زبان به سخن گشود و به اطرافیانش گفت:

«یکی از نیاکانم از رسول خدا‌(صل الله و علیه و آله) برایم نقل کرد که ایشان فرمود: غضب و خشم از شیطان است و شیطان از آتش آفریده شده و آتش نیز با آب خاموش می‌شود. پس هرگاه خشمگین شدیدوضو بگیرد.»[1]

از آنجهت که متون دروس حوزه سرشار از آیات و روایات است معمولا طلاب و اساتید با وضو به تحصیل این علوم می پردازند و همانطور که بیان شد وضو آرامش را برای انسان به ارمغان می آورد.

جو صفا وصمیمیت در دروس حوزه بسیار است بطوری که رابطه بین استاد و شاگرد رابطه ای صمیمی است و استاد علاوه بر تعلیم علم، به تربیت اخلاقی طلبه نیز می پردازد. طلاب استاد را دوست می دارند و استاد نیز برای شاگردانش احترام ویژه ای قائل است.

در مورد حضرت امام خمینی ره به عنوان یکی از برجسته ترین اساتید حوزه می گویند:

"عظمت حضرت امام به حدی بود كه اشخاص عادی كمتر جرات می‌كردند با ایشان زیاد صحبت نمایند یا برخلاف ادب چیزی بگویند، ولی هنگامی كه یكی از شاگردان امام اشكالی داشت و می‌خواست از ایشان بپرسد، حضرت امام چنان با آغوش باز و قیافه بشاش و لبخندی - كه سؤال كننده را تشویق می‌نمود - او را می‌پذیرفتند

و سؤال او را گوش می‌كردند و جواب می‌دادند كه شاگرد نه تنها به جواب سؤال خود دست پیدا می‌كرد، بلكه در كمال خوشحالی و افتخار از خدمت ایشان مرخص می‌شد. واقعا اخلاق و برخورد امام نسبت به طلاب را باید «مشوق الطلبه‌« نامید."[2]


پی نوشت ها :

[1] اقتباس از کتاب 101 حکایت اخلاقی

[2] اقتباس از: امیررضا ستوده (گردآورنده) ، پا به پای آفتاب، ج 4، ص 95.

منابع:

کتاب 101 حکایت اخلاقی

کتاب پا به پای آفتاب، ج 4، ص 95.

تهیه و تولید : احمد اولیایی ، گروه حوزه علمیه تبیان