مرجع شناسی
اهداف یادگیری:
آشنایی با شیوه ی پژوهشآشنایی با شیوه ی استفاده از کتاب های مرجع
آشنایی با دو فرهنگ لغت
آیا می دانید یک نویسنده یا پژوهشگر چگونه نوشتن را آغاز می کند؟ یا این که مطالب مورد نیاز خود در تحقیق را از کجا می آورد؟
قدم اول در تحقیق و پژوهش استفاده از منابع است، برای استفاده از منابع دو شرط لازم است:
یک نویسنده یا پژوهشگر برای انجام یک تحقیق باید هم از معلومات خود استفاده کند و هم از نوشته ها و گفته های دیگران.
یکی از انواع کتاب های مرجع واژه نامه ها هستند.
برای یافتن اطلاعات یک واژه به فرهنگ لغت مراجعه کرده و ذیل عنوان آن واژه اطلاعات زیر را به دست می آوریم:
معنی یا معانی گوناگون آن واژه، املای درست، تلفظ ریشه، ارزش دستوری، تعریف یا توصیف، شکل ، نام های دیگر آن، گونه ها و انواع اطلاعات دیگر که همه ی آن ها به صورت فشرده در یک جا جمع شده اند.
ترتیب قرار گرفتن کلمات در واژه نامه ها بر اساس حروف الفباست .
دو نوع واژه نامه وجود دارد:
ما علاوه بر واژه نامه های فارسی، فرهنگ های دیگری نیز هم چون فرهنگ انگلیسی به فارسی و فارسی به انگلیسی مانند: « حییم » و فرهنگ عربی به فارسی مانند: « المنجد » داریم.
برای شناخت منابع مورد نیاز در تحقیق و پژوهش می توان از فهرست های کتاب شناسی، مقاله نامه ها، برگه های کتاب داری، نقد و بررسی آثار و نشریات ادواری استفاده کرد.
این مواد به ترتیب موضوعی، الفبایی، موضوعی – الفبایی مرتب شده اند و لذا دسترسی به آن ها آسان است.
چنان چه بخواهیم از نظر رتبه و جایگاه منابع پژوهشی را بررسی کنیم ، کتاب های مرجع جایگاه ویژه ای دارند زیرا:
در کوتاه ترین زمان اطلاعاتی دقیق، جامع و اساسی را درباره ی یک واژه در اختیار مراجعه کننده قرار می دهد. برخی از انواع کتاب های مرجع عبارتند از:
دانش نامه های عمومی و تخصصی برای گروه های سنی مختلف، زندگی نامه ها، کتب رجال، معجم آثار مولفان.
برای استفاده از کتاب های مرجع رعایت چند نکته ضروری است:
نقل مستقیم 
در این نقل عین متن کتاب مرجع را می آوریم.
نقل با تلخیص در این نوع نقل، متن را خلاصه می کنیم.
نقل به مضمون در این نقل معنی و مفهوم متن را می نویسیم.
آشنایی با فرهنگ لغت و شیوه ی استفاده از آن ها
یکی از انواع فرهنگ های لغت فرهنگ معین است که تالیف دکتر محمد معین بوده و در شش جلد و سه بخش تنظیم شده است: لغات، ترکیبات خارجی و اعلام ( اسامی، اشخاص، مکان ها ).
فرهنگ معین شامل یک صد هزار لغت می باشد.
ویژگی های این فرهنگ لغت به شرح زیر است:
نشاندهنده ی اسم است.هر لغت نامه ای نشانه های اختصاری مخصوص به خود دارد که برای سهولت استفاده از آن فرهنگ بهتر است ابتدا مقدمه و شرح نشانه های اختصاری را مطالعه کنیم.
یکی دیگر از انواع لغت نامه ها لغت نامه ی دهخداست که در حکم یک دایرة المعارف است زیرا:
واژه ها، اسامی، مکان ها، گیاهان، جانداران و .... یک جا بر اساس حروف الفبا مرتب شده اند.
این لغت نامه را استاد علی اکبر دهخدا تالیف کرده است.
ویژگی های این لغت نامه به شرح زیر است:
