سکوی پرش برای این زنان تنها
دلم میخواهد صبح نرسد و آنقدر بخوابم كه تمام خستگیهایم رفع شود، اما هر چقدر هم به بالش بچسبم بالاخره صبح میرسد و باز باید بچهها را جمع و جور كنم و صبحانه بدهم و ناهارشان را توی كیفشان بگذارم و یكی را بگذارم مهد و دیگری را بسپرم به سرویس مدرسه. خودم هم هول هولكی بروم تا گلیم خودم را از آب روزگار درآورم. كار سخت است و پایانناپذیر. فصلش كه باشد روپوش مدرسه میدوزم و از مدرسهها كه گذشت نوبت لباس كار و لباسهای بیمارستانی و روپوشهای آزمایشگاهی است كه تمامی ندارد.
همه درزها یكجور است و همه چرخها یك راه را میروند و چشم من تا ساعات كارش را تمام كند دیگر همه چیز را به شكل راه بیپایان درز لباسها میبیند و سرگیجه به سراغم میآید، اما باز باید بدوم تا برسم به مهدكودك یكی و به درس و مشق دیگری.
در خانه هم خیاطی را به شكل حرفهای تمرین میكنم كه یك روز از راستهدوزی به مهارت بالاتری برسم. شام، ناهار، صبحانه و همه كارهای خانه و كمك به درس بچه یك طرف و سر و كله زدن با صاحبخانه طرف دیگر.
خدا را شكر كه كار هست. دخل و خرج را یكجوری به هم میرسانم. خانه كوچك است و بچهها چیزی كه درخورشان باشد ندارند، اما زندگی همیشه با آدم خوب تا نمیكند. از وقتی پدر بچهها فوت كرده است این بهترین دورانی است كه دارم سر میكنم چون كار دارم و فعلا ازدواج آخرین چیزی است كه به آن فكر میكنم.
اینها صحبتهای نازنین ـ س 29 ساله و مادر دو فرزند است كه سه سال از فوت همسرش میگذرد. او یكی از دهها هزار زن توانای شهر تهران است كه با كمك ستاد توانمندسازی زنان سرپرست خانوار دارد سعی میكند روی پای خودش بایستد و هماكنون در یكی از مراكز وابسته به این ستاد به كار خیاطی مشغول است. او آرزو دارد یك مزون مستقل برای خودش داشته باشد.
زنان سرپرست خانوار از جمله گروههای آسیبپذیر جامعه هستند كه گاه عواملی چون طلاق، فوت، اعتیاد همسر، از كارافتادگی همسر و رها شدن توسط مردان مهاجر یا بیمبالات، موجب آسیبپذیری این طیف وسیع از جامعه، میشود.
این گروه از زنان كه با عنوان زنان سرپرست خانوار یا خودسرپرست در جامعه نامیده میشوند، با مسائل، مشكلات و موانع زیادی در زندگی مواجهند. توجه و بررسی همهجانبه و دقیق مسائل و مشكلات زنان سرپرست خانوار و ارائه راهكارهای درست و اصولی به منظور حمایت از آنها، از جمله وظایف نهادها و سازمانهای خدمات اجتماعی در هر كشور است. متاسفانه در جامعه ما، زندگی زنان پس از ترك شوهر (به دلیل فوت، طلاق و...) غالبا با ابهامات و مخاطراتی روبروست؛ از جمله سرپرستی فرزندان به تنهایی و گاه به سختی، مشكلات اقتصادی، زندگی در تنهایی و همراه با افسردگی و ناامیدی، همچنین نگرش غلط جامعه نسبت به زنان مطلقه و بیوه در نبود همسرانشان، آنان را در روابط اجتماعی و حضور در اجتماع با مشكلات عدیدهای روبرو میكند. با توجه به روند رو به افزایش شمار زنان سرپرست خانوار در سالهای اخیر در نتیجه افزایش میزان طلاق در جامعه، لزوم توجه بیشتر به این قشر از افراد جامعه، ملموستر است.
پس از پیروزی انقلاب، قانون اساسی بر تامین نیازهای افراد بیسرپرست و زنان سرپرست خانوار به عنوان اقشار آسیبپذیر جامعه تاكید كرده است. قانونگذار نظام اسلامی با توجه به اصل حفظ نهاد خانواده، اصل برقراری عدالت اجتماعی، اصل پیشگیری از مفاسد اجتماعی و اصل رعایت حقوق شهروندی موظف بوده است تا این گروه را زیر چتر حمایتی خود قرار دهد. از جانب دیگر مطابق با آموزههای مذهب تشیع، حاكمان حكومت اسلامی ملزم به بذل توجه ویژه در امور اقتصادی و اجتماعی افرادی هستند كه از عهده مخارج خود بر نیامده و مشكلات بسیاری را متحمل میشوند.
ستادی برای بانوان توانا
فهیمه فیروزفر مدیر ستاد توانمندسازی زنان سرپرست خانوار شهرداری تهران میگوید: آموزش مهارت و اشتغال زنان در این مراكز توامان صورت میگیرد و این دو مبنای عمل ما در ستاد توانمندسازی زنان سرپرست خانوار است.
در بخش اداره اشتغال ستاد توانمندسازی در حوزه مراكز مهارتآموزی كوثر و بازارچههای خوداشتغالی، مشاغل خانگی را نیز در سطح مناطق بیستودوگانه تهران دنبال میكنیم.
مراكز مهارتآموزی كوثر نزدیك پنج سال است كه فعالیت خود را در مناطق 22گانه تهران آغاز كرده است. با احتساب خانواده زنان سرپرست خانوار بالغ بر 40 هزار نفر تحت پوشش ما هستند. ضمن اینكه مبنای عمل بر روی مهارت و آموزش در حین اشتغال است.
مدیر ستاد توانمندسازی زنان سرپرست خانوار با بیان این كه زنان بعد از توانمندی و كسب مهارت از این سامانه جدا میشوند، میگوید: 108 مركز داریم كه حدود 87 مركز ما فعال و در بسیاری از حرفهها مشغول به كار هستند.
طرحی برای تمام كشور
اگر مهارتآموزی و كارآفرینی برای 10 هزار زن سرپرست خانوار و 40 هزار خانواده تحت پوشش آنان مشكلگشا بوده و فرهنگ كارآفرینی را جایگزین مستمریبگیری كرده است، چرا چنین طرحی كه به تولید ملی نیز میانجامد به كشور تسری نیابد.
این فكری است كه در ذهن فیروزفر، مدیر ستاد توانمندسازی زنان میگذرد. وی میگوید: با برنامهریزیهای كلان در آینده میتوان ستاد توانمندسازی زنان سرپرست خانوار را در تمام كشور گسترده كرد.
بانكی برای مشكلات
زنان سرپرست خانوار با مشكلاتی به وسعت زندگی خود و فرزندانشان در بانكهای اطلاعاتی این ستاد ثبت میشوند.
در این پایگاه سن، محل زندگی، تحصیلات، سن فرزندان، حرفه، وضعیت تاهل و... به تفكیك مشخص شده است. همچنین زنان بدسرپرست و بیسرپرست هم در این پایگاه كاملا مشخص شدهاند.
این در حالی است كه با توجه به این اطلاعات، آموزش شهروندی درباره فرزندان این افراد خانه به خانه صورت میگیرد تا در آینده دچار مسائلی چون طلاق نشوند.
مدیر ستاد توانمندسازی زنان سرپرست خانوار اشتغال و تحصیل را بهعنوان بیشترین دغدغه زنان سرپرست خانوار دانست و افزود: داشتن شرایط بهتر اقتصادی و مهمتر از آن داشتن ثبات در زندگی روزمره خواسته زنان سرپرست خانوار در شهر تهران است.
شهرداری تهران بیش از 10 هزار نفر زن سرپرست خانوار در شهر تهران را كه تحت پوشش هیچ نهاد حمایتی نیستند تحت پوشش قرار داده است و سعی دارد بانك اطلاعاتی قوی را از این افراد در پایتخت شكل دهد تا یك برنامهریزی هدفمند درباره زنان سرپرست خانوار در شهرداری تهران صورت گیرد.
این افراد در این ستاد پس از اینكه آموزشهای لازم را برای توانمندسازی فرامیگیرند خود به یك فرد تولیدكننده تبدیل شده و با راهاندازی كارگاههای كوچك دیگر افراد را نیز برای كار و فعالیت تحت پوشش خود قرار میدهند.
توانمندسازی
مهارتآموزی، حضور فعال و آشنا كردن بانوان با بازار كار و امرار معاش مناسب و عزتمند كردن آنها هدف طرح توانمندسازی است.«توانا» نیز به زنی گفته میشود كه بدون حضور منظم یا حمایت یك مرد، سرپرستی خانواده را بر عهده میگیرد و مسئولیت اداره اقتصادی خانواده بر عهده اوست.
براساس گزارش شورای فرهنگی ـ اجتماعی زنان، 56 درصد زنان سرپرست خانوار كشور، شهری و 83 درصد روستایی هستند و 88 درصد خانوارهای دارای سرپرست زن تحت پوشش سازمانهای دولتی قرار دارند، همچنین میانگین درآمد زنان سرپرست خانوار شاغل كمتر از مردان است، ضمن اینكه زنان سرپرست خانوار عمدتا مشاغل خانگی را انتخاب میكنند.
زنان سرپرست خانواده در ایران در معرض فشارهای اقتصادی مربوط به تامین مسكن، مایحتاج روزانه و نیازهای فرزندان خود هستند؛ درآمد كم زنان سرپرست خانوار موجب فقر نسبی زنان نسبت به مردان سرپرست خانوار شده است. مهارتآموزی و ایجاد اشتغال بهترین راهكار برای به كارگیری پتانسیل قابل توجه این افراد و فرزندان جوانشان برای خود اتكایی و توانمندی و استقلال مالی است. هدفی كه با مستمری دادن هرگز به آن نمیتوان رسید.
فرآوری: نسرین صفری
بخش اجتماعی تبیان
منابع: برگرفته از دو مطلب جام جم آنلاین
مطالب مرتبط