نگاهی به اهمیت انتخابات و ضرورت های آن

نیاز جوامع به جلوگیری از هرگونه هرج و مرج و بی نظمی، ایجاب می كند كه عده ای به نمایندگی از سوی مردم، اداره امور كشور و تعیین چارچوب اداره آن را بر عهده بگیرند. در كشور های مدعی حكومت مردمی، این عده با حضور مردم و از طرف آنان انتخاب می شوند. درنظام جمهوری اسلامی ایران بر اساس اصل ششم قانون اساسی« امور كشور باید به اتكای آرای عمومی اداره شود، از راه انتخابات، انتخاب رئیس جمهور، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، اعضای شوراها و نظایر اینها، یا از راه همه پرسی در مواردی كه در اصول دیگر این قانون تعیین می گردد. »
با توجه به این اصل، در جمهوری اسلامی ایران، اداره حكومت و قانون گذاری در چار چوب اصول قانون اساسی با اداره و نظر ملت تعیین می گردد و برگزاری انتخابات در حقیقت تبلور اراده و خواست مردم می باشد.
انتخابات گزینش بهترین هاست، بر اساس ضوابط مشخص شده در قانون اساسی مردم با حضور خود در صحنه انتخابات، رئیس جمهور انتخاب می كنند و به این ترتیب حق و سهم خود را در اداره كشور به یك فرد كه او را از هر جهت مناسب و همسو با خواسته های خود تشخیص دادند، تفویض می نمایند. البته به موجب اصل یكصد و پانزدهم قانون اساسی رئیس جمهور باید از میان رجال مذهبی و سیاسی انتخاب شود بنابراین قانون اساسی ضمن اینكه اختیار انتخاب رئیس جمهور را به مردم داده است، ضوابط و محدوده انتخاب را نیز مشخص نموده است تا كشور از مسیر اهداف حكومت اسلامی خارج نگردد.
انتخاب نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز با ضوابط مندرج در قانون به عهده مردم است.فلسفه و بنای وجود مجلس شورای اسلامی تحقق عینی آیه « و امرهم شورا بینهم» می باشد كه مقرر میدارد « مومنین امور خود را با مشورت یكدیگر حل كنند» در این جا نیز مردم حق خود در مشورت امور با یكدیگر و سهم خود در تصمیم گیری و تعیین خط مشی اداره كشور را به نمایندگان خود تفویض می نماید.
مجلس شورای اسلامی بر پایه قانون اساسی عامل مهم استقلال و رشد و آزادی مردم است كه با تصویب قوانین و داشتن اهرم حق تذكر و استیضاح دولت، می تواند جلو هر گونه سوء استفاده و خودكامگی دولتمردان را بگیرند و احتمال ایجاد استبداد را از بین ببرد

.

دیدگاه ها و آرمان ها

به طوركلی كلمه انتخابات گزینش اصلح فرد یا افرادی از جامعه از طرف مردم تلقی می شود. برای تحقق این امر باید امكانات و محیط مناسب و مساعد برای مردم، از سوی دستگاه های اجرایی و نظارتی مهیا گردد. سیاست گذاران امر انتخابات باید مردم را از چارچوب و ضوابط حاكم بر انتخابات آگاه سازند و چگونگی انتخاب اصلح را روشن نمایند. رأی دهندگان باید با اطلاع از وضعیت جامعه و كسانی كه می توانند جامعه اسلامی ما را به سوی تعالی هدایت نمایند، انتخاب اصلح خود را به انجام برسانند.
مسؤولین امر برگزاری انتخابات باید محیط انتخابات را از آلودگی ها پاك كنند و نگذارند افراد و یا گروه هایی از جامعه با ایجاد جو و فشار سیاسی، انتخابات سالم را تحت الشعاع خود قرار دهند و آن را از مسیر اصلی دور نمایند. چارچوب نحوه برگزاری انتخابات را قانون انتخابات تعیین می كند كه به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است و همه افراد و گروه ها باید آن را محترم بشمارند و در مسیر آن حركت نمایند. اگر ضوابط از سوی همه اقشار جامعه رعایت شود، ملت با اعتماد كامل به برگزار كنندگان، به طور گسترده در صحنه انتخابات حضور خواهند یافت و با هر سلیقه و فكری كه داشته باشند، اصلح را با تحقیق و تشخیص خود انتخاب خواهند نمود.
فرد یا افرادی كه به این طریق به عنوان رئیس جمهور، نماینده مجلس شورای اسلامی، نماینده مجلس خبرگان و ... انتخاب می گردند و با اكثریت در نظر گرفته شده در قانون ، این مسئولیت را عهده دار می شوند، موظفند اهداف و آرمان های جامعه اسلامی را برآورده سازند. این افراد قبل از انتخاب شدن باید برنامه مشخصی داشته باشند و به ملت ارایه دهند. اگر چه چارچوب اصلی وظایف رئیس جمهور، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، نمایندگان مجلس خبرگان و... در قانون اساسی مشخص و تعیین شده است؛ لیكن چگونگی انجام این وظایف و رسیدن به اهداف تعیین شده، موضوع مهمی است كه باید در برنامه آنان برای ارایه به ملت وجود داشته باشد. مردم در مقابل رأی خود توقع دارند مسئولین نظام انتخاباتی با تلاش خود مشكلات آنان را حل كنند و در راه شكوفایی كشور در زمینه های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی از هر گونه فعالیتی دریغ نورزند.
به هر حال در نتیجه آرای مردم، عده ای اكثریت در نظر گرفته شده در قانون را كسب و عهده دار مسئولیت خواهند شد. آنها باید توقع معقول مردم را برآورده سازند و آن مواردی را كه در برنامه های خود عنوان نموده اند، در مدت عهده دار بودن مسئولیت پیاده نمایند. حال چنانچه انتخاب شدگان وعده های خود را عملی نسازند و خواسته به حق مردم را جامه عمل نپوشانند، چه حادثه ای رخ خواهد داد؟
آن چه مسلم است نوعی بدبینی به عدم اعتماد بر مردم حاكم خواهد شد و حداقل این است كه در دوره بعد آن فرد یا افرادی كه نتوانستند نظر ملت را برآورده سازند، انتخاب نخواهند شد كسانی كه در پی كسب قدرت شخصی و یا گروهی باشند، دیگر مورد اعتماد مردم نخواهند بود.
در پایان این بحث لازم است دیدگاه ها و آرمان های مردم را در كلام با ارزش حضرت امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب بیاوریم:
« مجلس اسلامی باید نگهبان اسلام باشد.»
« امام خمینی(ره) »
« نمایندگان مجلس باید به مسئولیت نمایندگی، به چشم امتحان الهی نگاه كنند و مطمئن باشند كه سعادت و فلاح آنان و جامعه اسلامی در برآمدن از عهده این امتحان بزرگ است.»
« مقام معظم رهبری »

چشم اندازی از منطقه و جهان

در جمهوری اسلامی ایران، انتخابات بر مبنای قانون انتخابات كه به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده و برای اجرا به وزارت كشور ابلاغ شده است، برگزار می گردد. تلاش و سعی مسئولین برگزاری انتخابات این است كه قانون مصوبه را به نحو احسن اجرا نموده و برنامه های اجرایی خود را در مسیر آن تدوین نماید. در قانون انتخابات هر یك از انتخابات ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی، مجلس خبرگان و... شرایط فرد یا افرادی كه می توانند برای قبول این مسئولیت داوطلب شوند، دقیقاً مشخص شده است. به موجب قانون انتخابات، شورای نگهبان ناظر بر اجرای قانون انتخابات از سوی مجریان بوده و در كلیه مراحل انتخابات حضور مستقیم دارد و درصورتی كه در هر مرحله از برگزاری انتخابات، خلاف قانون مشاهده كند، می تواند نسبت به آن برخورد« قانونی» بنماید.
در برخی از كشورها بالاخص كشورهای سرمایه داری مدعی حكومت مردمی نیز قوانین مشابهی در این جهت وجود دارد لیكن در اجرای قوانین، سرمایه دارها و گروه های ذی نفوذ تصمیم نهایی را در انتخابات خواهند گرفت. آنها هستند كه با فریب افكار عمومی خواسته خود را بر جامعه تحمیل می نمایند و در حقیقت اقلیت، اكثریت را در اختیار خود می گیرند.
در این گونه كشورها انحرافات اخلاقی و ... مانع از داوطلب شدن و در نهایت انتخاب فرد یا افراد نیست. هر شخص با هر وضعیت نا به هنجاری از طریق احزاب و یا به صورت منفرد می تواند داوطلب ریاست جمهوری، مجالس قانونگذاری و سایر اموری كه با انتخاب از سوی مردم به حساب می آید، داوطلب شود. تبلیغات انتخاباتی در كشورهای یادشده با تشكیل مجالس بی بند و باری و غیر اخلاقی شكل می گیرد. وعده های داوطلبان انتخاباتی نیز بعضاً خیالی، پوچ و بی اساس است.
در این گونه جوامع اكثریت منتخبین كه به عنوان رئیس جمهور و نماینده مردم، مسئولیت را به عهده می گیرند در پی كسب قدرت برای خود و گروه خود هستند و مردم نقشی در حركت های آنان ندارند. البته نمی توانیم ادعا كنیم كه همه كشورها چنین وضعیتی دارند.
در برخی از كشورها شركت در انتخابات اجباری است و بدون دلیل و بهانه نمی توان در آن شركت نكرد. كسانی كه در انتخابات شركت نكنند، باید مبالغی را به عنوان جریمه پرداخت كنند و یا از حقوق اجتماعی محروم می شوند. مثل آرژانتین، یونان، لیختن اشتاین.
به هر حال انتخاب شوندگان در كشورهای به اصطلاح پیشرفته سرمایه داری با حمایت صاحبان قدرتمند و صرف هزینه های هنگفت به صحنه می آیند و بنابر این كسانی كه برای تصدی مسئولیت این چنین انتخاب می شوند، وامدار و خادم سرمایه داران و یا افراد ذی نفوذ خواهند بود و مردم در نزد آنان اهمیت واقعی خود را نخواهند داشت.
در كشورهای عربی انتخابات به معنای واقعی خود وجود ندارد. در برخی از این كشورها حكومت موروثی و نمایندگان مجالس از طرف هیأت حاكمه مشخص می شوند. در بعضی دیگر مجالس در اختیار هیأت حاكمه است و چنانچه در جهت آنان نباشد، آنها را منحل می كنند. در برخی دیگر كه حكومت جمهوری دارد، انتخاب داوطلب با نظر حزب مقتدر و حاكم بر جامعه است.
البته با تمام معایب و اشكالاتی كه به برخی از روش های انتخابات در غرب و ... وجود دارد، محاسنی نیز در آنها دیده می شود كه می توانیم با حذف معایب از محاسن قوانین آنها بهره گیریم.