حضور خارجیها در فوتبال از نگاه قانون
سخنگوی اسبق قوهقضاییه با انتقاد از وضعیت كنونی فوتبال ایران و شیوه درآمدزایی و هزینهكرد آن، معتقد است كه باید برای ورود مربیان و بازیكنان خارجی به فوتبال كشور، مجلس شورای اسلامی قانونی لازمالاجرایی را از تصویب بگذراند. او همچنین تاكید دارد كه اگر قرار است حرفهای شویم اشكالی ندارد كه مبالغ گزافی به فوتبالیستها پرداخت شود.

حسین میرمحمد صادقی در گفتو گو با خبرنگار حقوقی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) در ارزیابی از جایگاه فوتبال ایران، اظهار كرد: فوتبال ما از سالهای قبل فقط نمایش حرفهای شدن را بازی میكند؛ زیرا فوتبال حرفهای تعریف مشخصی دارد كه عبارت است از این كه حرفه افراد فوتبال و ورزش باشد، باشگاهها خودكفا بوده و درآمدزایی داشته باشند و با درآمد حاصل از آن بتوانند به فوتبالیستها و بازیكنان پول گزاف پرداخت كنند، در حالی كه در كشور ما چنین چیزی اتفاق نیفتاده است.
وی ادامه داد: ما فقط یك بعد از مساله حرفهای شدن را به دست آوردیم و آن پرداخت حقالزحمههای گزاف به فوتبالیستها است. بعد دیگر كه درآمدزدایی باشگاههاست در كشور ما اتفاق نیفتاده است؛ بنابراین هزینههای گزاف عمدتا از كیسه ملت و بیتالمال پرداخت میشود در حالی كه به طور طبیعی شیوهها و مسیرهای بهتری برای صرف چنین مبالغی وجود دارد.
این مدرس دانشگاه با اشاره به پرداخت مبالغ بسیار زیاد به بازیكنان، گفت: اگر قرار است حرفهای شویم هر دو طرف معادله باید صحیح باشد. شخصا فكر میكنم اشكالی ندارد كه مبالغ گزافی به فوتبالیستها داده شود و قراردادهای فوتبالیستها سقفی نداشته و تابع عرضه و تقاضا باشد؛ اما منوط به این كه هزینهها از درآمد خود فوتبالیستها و فعالیتهای فوتبالی تحصیل شود.
وی اضافه كرد: اگر بناست كه بیتالمال این هزینهها را بپردازد موارد بهتری برای صرف این مبالغ هنگفت وجود دارد. البته لازم است بیان كنم كه در این مورد خیلی روی فوتبالیستهای ایرانی تاكید ندارم، بالاخره آنها افرادی از كشور خودمان هستند و باید به عنوان بازیكن به آنها مبالغی پرداخت شود. اما یكی از موارد بسیار نادرست شیوهای است كه در حال حاضر در ایران باب شده و آن جذب مربیان و بازیكنان خارجی است.
میرمحمدصادقی در مورد جذب بازیكنان و مربیان خارجی خاطرنشان كرد: اكنون بازیكنان خارجی كه اغلب بازیكنان درجه سوم هستند با مبالغ گزافی جذب باشگاههای ایرانی میشوند و میتوان گفت یك چشم و همچشمی میان باشگاهها نیز در این زمینه ایجاد شده و پولهای هنگفتی به مربیان و بازیكنان خارجی داده میشود. لازم به یادآوری است كه اغلب آنها از بازیكنان ایرانی بالاتر نیستند و این گونه نیست كه بتوانند در بهبود كیفیت فوتبالیستهای ایرانی تاثیرگذار باشند.
اگر بناست كه بیتالمال این هزینهها را بپردازد موارد بهتری برای صرف این مبالغ هنگفت وجود دارد. البته لازم است بیان كنم كه در این مورد خیلی روی فوتبالیستهای ایرانی تاكید ندارم، بالاخره آنها افرادی از كشور خودمان هستند و باید به عنوان بازیكن به آنها مبالغی پرداخت شود. اما یكی از موارد بسیار نادرست شیوهای است كه در حال حاضر در ایران باب شده و آن جذب مربیان و بازیكنان خارجی است
وی بیان كرد: پس از انقلاب دهها مربی خارجی یا مربیان ایرانی خارجنشین جذب باشگاهها و تیم ملی فوتبال كشورمان شدند. خانواده بسیاری از آنها در كشورهای خود به سر برده و این افراد به هر بهانهای برای دیدار خانواده به سفر میرفتند و مدت بسیار اندكی را در داخل كشور میگذارندند. با قاطعیت میتوان گفت جز یكی دو مورد نادر در اكثر موارد آنها هیچ دستاورد قابل توجهی نداشتند. ممكن است چنین اقدامی در كشورهایی مانند عربستان، قطر و سایر كشورهای عربی به این شكل انجام شود اما تفاوتهایی میان ما و كشورهای عربی وجود دارد.
این مدرس دانشگاه به برخی تفاوتها میان ایران و كشورهای عربی اشاره كرد و گفت: نخست اینكه آنها كشورهای بسیار ثروتمند با جمعیتی بسیار كم هستند به ویژه در مورد قطر كه پرداخت این مبالغ برای آنها چندان دارای اهمیت نیست. از سوی دیگر در كشورهای عربی معمولا نظارتی كه بر روی مربیان خارجی میشود بسیار بیشتر از آن چیزی است كه در ایران انجام میشود. نكته قابل توجه دیگر اینكه ما كشوری پرجمعیت و فوتبالخیز هستیم و معتقدم میتوانیم بازیكنان ایرانی جوان را كشف و با سرمایهگذاری بر روی آنها، بازیكنانی در سطح بینالمللی داشته باشیم.
این حقوقدان در مورد روند جذب مربی و بازیكن خارجی یادآور شد: پیش از انقلاب كه سیستم جذب بازیكن خارجی وجود نداشت بعضی از باشگاهها به بازیكنساز معروف بودند كه بازیكنان آنها بعدها به تیمهای بزرگ یا تیم ملی راه مییافتند و تیمهای بزرگ با بازیكنانی ایرانی تغذیه میشدند. اما اكنون اینگونه نیست و تیمها اقدام به جذب بازیكنان خارجی میكنند و مبالغ گزافی كه عمدتا از كیسه ملت است به آنها پرداخت میشود. در عمل راه برای بازیكنان جوان و مستعد ایرانی بسته شده است.

میرمحمد صادقی بیان كرد: اگر به حضور بازیكن ایرانی در تیمها تاكید میشد به طور طبیعی روند بازیكنسازی و تربیت بازیكنان بهتر بود و اگر همین هزینهها را صرف بازیكنان جوان ایرانی كنیم قطعا نتیجه مثبتتری خواهیم گرفت. انسان عاقل در انتخابها باید به اهم و مهم توجه كند؛ بنابراین در این زمینه ایجاد امكانات برای جوان ایرانی بیش از پیش نیاز است.
وی ادامه داد: چندی پیش به شهر رامهرمز سفری داشتم. این شهر در استان نفتخیز ایران قرار دارد كه حداقل 80 درصد ثروت ایران در آنجا جمع شده است. مطرح شد حتی یك استخر عمومی در آن شهر وجود ندارد به طوری كه وقتی به همراه چند نفر برای احداث مدرسه به آنجا رفته بودیم مسئولان آموزش و پرورش بیان كردند به جای احداث مدرسه بهتر است در اینجا مجموعه ورزشی احداث شود. در آنجا جوانان هیچ وسیله تفریح و ورزشی ندارند و در حقیقت پول آن جوان محروم در جیب فلان مربی خارجی ریخته میشود كه در نهایت پس از چند شكست به ریش ما بخندد و هر روز به بهانههای مختلف از جمله برگزاری اردو، دیدار خانواده یا آنالیز تیمهای حریف به سفرهای آنچنانی با هزینههای آنچنانی برود، پس باید این هزینهها را صرف جوانان این مرز و بوم كنیم. اینگونه اقدامات خیانت بوده و در حقیقت یك حرام و اسراف قطعی است و درخواست من به عنوان یك ایرانی از همه مسئولان این است كه جلوی این روند را بگیرند.
این مدرس دانشگاه خاطرنشان كرد: در كنار این موضوع باید به برگزاری اردوها نیز پرداخته شود؛ كشور ایران دارای تنوع آب و هوایی است به چه دلیل به هر بهانهای در فلان كشور مانند تركیه، امارات، تونس، قبرس یا كشورهای اروپایی اردوهای 10 روزه برگزار میشود، آیا در این 10 روز قرار است معجزهای صورت گیرد جز اینكه خود مسئولان علاقه دارند سفر خارجی بروند! گاهی اوقات افرادی مدیران باشگاههایی میشوند و برای نشان دادن اینكه كاری برای باشگاه مذكور كردهاند چنین هزینههای گزافی میپردازند.
میرمحمد صادقی پیشنهاد داد: بهترین راه این است كه مجلس شورای اسلامی به عنوان یك وظیفه ملی وارد این مقوله شود و با تصویب یك قانون، بكارگیری هرگونه مربی و بازیكن خارجی در باشگاههای ایرانی را ممنوع كند یا حداقل باشگاههایی كه خودشان درآمدزایی دارند هزینهها را متقبل شوند. پرداخت چنین هزینههای از بودجه ملی و بیتالمال مصداق بارز حیف و میل است و چون ارادهای در مجموعه تربیت بدنی و فدراسیون فوتبال برای حل این مساله نیست تنها راه، ورود مجلس و تصویب قانون در این زمینه است.
این مدرس دانشگاه با اشاره به پرداخت مبالغ بسیار زیاد به بازیكنان، گفت: اگر قرار است حرفهای شویم هر دو طرف معادله باید صحیح باشد. شخصا فكر میكنم اشكالی ندارد كه مبالغ گزافی به فوتبالیستها داده شود و قراردادهای فوتبالیستها سقفی نداشته و تابع عرضه و تقاضا باشد؛ اما منوط به این كه هزینهها از درآمد خود فوتبالیستها و فعالیتهای فوتبالی تحصیل شود
این حقوقدان اظهار كرد: این موضوع اكنون به یك بحران تبدیل شده و حیف و میلی جدی در بیتالمال صورت میگیرد؛ بنابراین تنها راه عملی آن، تصویب قانون در این زمینه است. از جار و جنجال و سر و صداها هم نباید ترسید ممكن است یكی دو سال این جنجالها ادامه داشته باشد اما در نهایت در بلند مدت همه متوجه میشوند كه این كار خدمتی بزرگ به جوانان ایرانی بوده است.
میرمحمد صادقی با تاكید بر این كه به طور طبیعی در اینكه در جذب مربی و بازیكن خارجی آیا فساد یا نابسامانی وجود داشته یا پولهای غیر قانونی رد و بدل شده باید نظارت وجود داشته باشد، گفت: سازمان بازرسی كل كشور و سایر نهادهای نظارتی باید به وظیفه خود عمل كنند اما اینكه تا زمان تصویب قانون نهادهای نظارتی كه باید نظارتهای خود را داشته باشند تردیدی نیست. در ایران كه پنجاه درصد حرفهای شدن را طی كردهایم و آن پنجاه درصد اصلی كه همان جذب سرمایه و درآمدزایی باشگاهها است را نداریم باید استفاده از بیتالمال در این زمینه ممنوع شود.
وی در خصوص این كه دستگاه قضایی تا چه میزان میتواند در برخی تخلفات انضباطی كه در فوتبال صورت میگیرد ورود كند؟ گفت: در اینكه اگر تخلفاتی انجام شود كه قصد مجرمانه داشته باشد و دستگاه قضایی میتواند ورود كند، تردیدی نیست. از اینگونه كمیتههای انضباطی در همه جا وجود دارد ولی وجود كمیتهها و مجموعههای انضباطی نافی مسئولیت دستگاه قضایی نیست. قانون اساسی، محاكم دادگستری را نسبت به حل و فصل همه خصومتها صالح میداند به عنوان مثال اگر بازیكنی در حین بازی مشتی حواله بازیكن دیگری یا داور كرد به طور طبیعی كمیتههای انضباطی رسیدگی میكنند اما ایراد ضرب و جرحی صورت گیرد و اگر طرف مقابل طرح شكایت كند محاكم دادگستری باید دخالت كنند.
منبع : ایسنا