ماهیت مردمى انقلاب اسلامى
كتاب: مدخلى بر انقلاب اسلامى و ریشههاى آن، ص 62نویسنده: محمد شفیعىفر
3ـ شمولیت و گستردگى انقلاب: انقلاب اسلامى ایران برخلاف انقلابها و جنبشهاى معاصر ایران، انقلابى فراگیر و شامل بود و این از دو جنبه قابل اشاره است، هم به لحاظ هدفها و آرمانها و هم به لحاظ شركت آحاد مردم در آن كه حول یك هدف بلندو همه جانبه گرد آمده بودند. (1)همان گونه كه انقلاب اسلامى ناشى از همكارى علل و عوامل گوناگون بود، هدف و آرمان آن نیز فراگیر و گسترده بود، یعنى در عین اهداف سیاسى، اقتصادى، فرهنگى و انسانى، داراى هدفهاى اسلامى و مذهبى نیز بوده است.
بر این اساس، مبارزه ملت ایران تنها قیام علیه استیلاى سیاسى، استعمار اقتصادى، استبداد داخلى، فقدان توسعه، جدایى دین از سیاست، نظام طبقاتى و فرهنگ و ایدئولوژیهاى غربى نبود، بلكه انقلابى علیه همه اینها و به منظور استقرار نظام مستقل، اسلامى، مردمى و ملى بود و مردم در شعارهاى خود، همه هدفها و آرمانهاى خود را مشخص كرده، مهر فرهنگ و هویت خود را به آن مىزدند.انقلاب اسلامى، در پى عدالتخواهى، آزادیخواهى، استقلال طلبى، اثبات هویت خودى، تثبیت ارزشها و معیارهاى مكتبى، استقرار نظام حكومتى اسلام و...بود.
در راستاى همین شمول هدفها و آرمانها، هیچ قشر و طبقه خاصى به طور مشخص انقلاب را منحصر به خود نكرد و مردم به طور یكپارچه و فراگیر در آن دخیل بودند.علاوه بر همه قشرهاى مردم، همه جریانها و گروههاى سیاسى با سلیقهها و گرایشهاى مختلف در آن شركت فعال داشتند.(2)چنان وحدت كلمهاى در جریان انقلاب اسلامى ایجاد شده بود كه در هیچ ائتلاف حزبى و مصلحت اندیشیهاى سیاسى قابل تصور نیست.نمایش میلیونى مردم در روزهاى عید فطر، تاسوعا و عاشوراى سال 1357 در تهران نمونهاى كوچك از این همدلى و همبستگى بود.بر همین اساس انقلاب اسلامى را مردمىترین انقلاب جهان خواندهاند.
وحدت و همدلى چنان فراگیر بود كه سه مركز عمده و متمایز هدایت كننده مبارزه، كاملا هماهنگ و یكسان ضمن آگاهى بخشى به مردم، هدف واحدى را مد نظر داشتند و با وجود ظاهر متفاوت و مختلف، در یك راستا قرار گرفتند.در همین راستا مسجد، حوزه علمیه و دانشگاه سه پایگاه اصلى انقلاب بودند كه در یك ائتلاف استراتژیك حول محور واحدى گرد آمدند (3)و یك پیام و یك رسالت را به مردم دادند.
همین وحدت پیام و هماهنگى و همدلى اقشار مردم و مراكز آگاهى بخش سد مهمى در مقابل انحراف و خدشهدار شدن انقلاب اسلامى بود.
این سه ویژگى، مهمترین شاخصههاى انقلاب اسلامى است كه حتى به عنوان عوامل پیروزى انقلاب اسلامى در آن شرایط خاص نیز قلمداد مىشوند.(4)در كنار این خصیصهها مىتوان ویژگیهاى دیگرى را نیز اضافه كرد كه به نحوى به همین سه خصوصیت برمىگردند. (5)پىنوشتها: 1.مرتضى مطهرى، پیرامون انقلاب اسلامى، ص .35
2.عمید زنجانى، انقلاب اسلامى و ریشههاى آن، ص .26
3.براى مطالعه بیشتر پیرامون نقش این سه پایگاه مراجعه شود به: همان، ص ص 42ـ .28
4.ر.ش.به: منوچهر محمدى، تحلیلى بر انقلاب اسلامى، ص 82ـ .114
5.براى مطالعه بیشتر در زمینه ویژگیها و خصایص انقلاب اسلامى.ر.ش.به: عمید زنجانى، پیشین، ص 23ـ .56
