تبیان، دستیار زندگی
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله قرآن مجسم بود و چون پیامبر اكرم صلى الله علیه و آله حضرت على علیه السلام را در آیه مباهله جان خود دانسته است، پس آن حضرت نیز قرآن مجسم است و اگر در روایات آمده است كه نماز بى ولایت على علیه السلام قبول نیست، جاى تعجّب نیست.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

قرآن مجسّم

سیره رسول خدا با نگاهى به قرآن كریم (3)بعثت

در ادامه بحث سیره پیامبر صلی الله علیه و آله ، در این نوشتار قصد داریم با سیری در آیات و روایات مقایسه ای هر چند کوتاه داشته باشیم بین پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و قرآن کریم و این حقیقت را که ایشان قرآن مجسم هستند را از لابلاى آیات قرآن و روایات به تفصیل نقل ‏كنیم.

شباهتهای رسول وحی و کتاب خدا

* قرآن در قیامت شفیع است: «نعم الشفیع القرآن لصاحبه یوم القیامة» (نهج الفصاحه، ص 633)، پیامبر اكرم صلى الله علیه و آله نیز فرمود: من اولین شفیع هستم. «انا اوّل شافع» (فضائل الخمسه، ج 1، ص 43)

*قرآن، براى تمام جهانیان هشدار است: «للعالمین نذیراً» (سوره فرقان، آیه 1) پیامبر صلى الله علیه و آله نیز: «نذیراً للعالمین» (نهج البلاغه، خطبه 26)

*در سوره سبأ آیه 28 مى‏خوانیم: «كافّة للناس» پیامبر صلى الله علیه و آله نیز فرمودند: من براى تمام جهانیان فرستاده شدم. «ارسلت الى الخلق كافةّ» (فضائل‏الخمسه، ج 1، ص 45)

*قرآن، خیرخواه است: «هو الناصح» (نهج البلاغه، خطبه 176)  پیامبر صلى الله علیه و آله نیز: «فبالغ فى النصیحة» (نهج البلاغه، خطبه 95)

*قرآن، موعظه است: «موعظة من ربّكم» (سوره یونس، آیه 57) پیامبر صلى الله علیه و آله نیز مردم را به موعظه دعوت مى‏كند. «و الموعظة الحسنة» (نهج البلاغه، خطبه 109)

*قرآن، مردم را به بهترین شیوه و استوارترین راهها دعوت مى‏كند: «یهدى للّتى هى اقوم» (سوره اسراء، آیه 9) حضرت على علیه السلام نیز در مورد پیامبر صلى الله علیه و آله مى‏فرمایند: از راه و رسم پیامبرتان پیروى كنید كه بهترین راههاى هدایت است. «و اقتدوا بهدى نبیكم فانه افضل الهدى و استنّوا بسنّته فانّه اهدى السنن» (نهج البلاغه، خطبه 110)

همان گونه كه قرآن به فرموده حضرت على علیه السلام دریایى است كه به عمق آن دسترسى نیست، پیامبر عزیز اسلام صلی الله علیه و آله را نیز نمى‏توان به طور عمیق شناخت. نه تنها او كه درباره اهل بیت او علیهم السلام نیز مى‏خوانیم كه ما به كنه شما نمى‏رسیم: «لا ابلغ من المدح كنهكم»

*نگاه به قرآن عبادت است: «النظر فى المصحف عبادة» (وسائل الشیعه، ج 4، ص 854) پیامبر صلى الله علیه و آله نیز فرمودند: نگاه به من عبادت است. «النظر الّى عبادة» (فضائل الخمسه، ج 1، ص 17)

*قرآن، وسیله‏اى است تا مردم از ظلمات به نور هدایت شوند: «كتاب انزلناه الیك لتخرج الناس من الظلمات الى النور» (سوره ابراهیم، آیه 1) پیامبر صلى الله علیه و آله نیز مبعوث شد تا مردم را از عبادت بت‏ها به عبادت خدا و از اطاعت شیطان به اطاعت خدا رهبرى كند. (نهج البلاغه، خطبه 147)

*قرآن، كتاب پیروى است: «هذا كتاب انزلناه مبارك فاتّبعوه» (سوره انعام، آیه 155) دستورات پیامبر صلى الله علیه و آله نیز باید مورد پیروى قرار گیرد. «ما آتاكم الرسول فخذوه»(سوره حشر، آیه 7)

*قرآن، كتاب رحمت است: «نزّلنا علیك الكتاب تبیاناً لكلّ شى‏ء و هدى و رحمة و بشرى للمسلمین» (سوره نحل، آیه 89) پیامبر صلى الله علیه و آله نیز براى هستى جز رحمت نیست. «و ما ارسلناك الارحمةً للعالمین» (سوره انبیاء، آیه 107)

قرآن کریم

*تلاوت قرآن و نیز صلوات بر پیامبر صلى الله علیه و آله، هر دو مورد سفارش است. چنانكه امام حسن عسكرى علیه السلام فرمودند: «اكثروا ... تلاوة القرآن و الصلاة على النبى» (تحف العقول، ص 488)

*قرآن، نور است: «و انزلنا الیكم نوراً مبیناً» (سوره نساء، آیه 174) پیامبر صلى الله علیه و آله نیز نور است: «السلام علیك یا نور اللّه» (موسوعة زیارات المعصومین، ج 1، ص 142)

*قرآن، بیان است: «هذا بیان للناس» (سوره آل عمران، آیه 138)  كلام پیامبر صلى الله علیه و آله نیز بیان است. «كلامه بیان» (نهج البلاغه، خطبه 96)

*قرآن، مبارك است: «كتاب انزلناه الیك مبارك» (سوره ص، آیه 29) پیامبر صلى الله علیه و آله نیز مبارك است: «فصلّ على محمّد ... مفتاح البركة» (صحیفه سجادیه، دعاى دوم‏)

*قرآن، پرچم نجات است: «عَلم نجاة» (صحیفه سجادیه، دعاى 42) پیامبر صلى الله علیه و آله نیز پرچم نجات است: «علماً لدلالة علیك» (صحیفه سجادیه، دعاى 42)

*درباره قرآن، لقب كریم آمده است: «انّه لقرآن كریم» (سوره واقعه، آیه 77) پیامبر صلى الله علیه و آله نیز معدن كرامت است: «تنشأ فى معادن الكرامة» (موسوعة زیارة المعصومین، ج 1، ص 117)

*قرآن سراسر یقین است: «انّه لحق الیقین» (سوره حاقّه، آیه 51) پیامبر صلى الله علیه و آله نیز به قدرى عبادت خالصانه‏ كرد كه به درجه یقین و باور رسید: «و عبدت اللّه مخلصاً حتى اتاك الیقین» (موسوعة زیارة المعصومین، ج 1، ص 95)

*قرآن شفاست: «و شفاء لما فى الصدور» (سوره یونس، آیه 57) پیامبر صلى الله علیه و آله نیز طبیب است: «طبیب دوّار بطبّه» (نهج البلاغه، خطبه 106)

نهج البلاغه

*براى قرآن صفت روشنگرى آمده است: «و قرآن مبین» (سوره حجر، آیه 1) براى پیامبر صلى الله علیه و آله نیز. «قل انى انا النّذیر المبین» (سوره حجر، آیه 89)

*قرآن عزیز است: «لكتاب عزیز» (سوره فصّلت، آیه 41) پیامبر صلى الله علیه و آله نیز مایه عزّت است: «اعزّ به الذلّة» (نهج البلاغه، خطبه 96)

*قرآن مردم را به رشد فرا مى‏خواند: «یهدى الى الرشد» (سوره جن، آیه 22) پیامبر صلى الله علیه و آله نیز مردم را به رشد فرا مى‏خواند: «و هدى الى الرشد» (نهج البلاغه، خطبه 195)

*قرآن حافظ اصول كتاب‏هاى آسمانى است: «مهیمناً علیه» (سوره مائده، آیه 48) پیامبر صلى الله علیه و آله نیز حافظ تمام انبیاى پیشین است: «مهیمناً على المرسلین» (نهج البلاغه، خطبه 63)

*قرآن امام است: «علیكم بالقرآن فاتّخذوه اماماً» (نهج الفصاحه، حدیث 1979) پیامبر صلى الله علیه و آله نیز امام است: «و انا ... امام المتقین» (بحارالانوار، ج 9، ص 294)

*قلبى كه در آن قرآن است گرفتار عذاب الهى نمى‏شود: «لایعذب اللّه قلباً وعى القرآن» (كنز العمال، حدیث 2400) امتى نیز كه در میان آنان پیامبر صلى الله علیه و آله باشد گرفتار عذاب الهى نمى‏شود: «و ما كان اللّه لیعذبهم و انت فیهم» (سوره انفال، آیه 33)

*نه در قرآن انحرافى است: «لم یجعل له عوجاً» (سوره كهف، آیه 1) و نه در پیامبر صلى الله علیه و آله انحرافى است: «انّك لمن المرسلین على صراط مستقیم» (سوره یس، آیه 4)

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله قرآن مجسم بود و چون پیامبر اكرم صلى الله علیه و آله حضرت على علیه السلام را در آیه مباهله جان خود دانسته است، پس آن حضرت نیز قرآن مجسم است و اگر در روایات آمده است كه نماز بى ولایت على علیه السلام قبول نیست، جاى تعجّب نیست. زیرا در آیه غدیر خم خداوند به پیامبرش خطاب كرد كه رسالت بدون ابلاغ ولایت قبول نیست

*هم قرآن حرف آخر را مى‏زند: «انّه لقول فصل» (سوره طارق، آیه 13) و هم كلام پیامبر صلى الله علیه و آله آخرین حرف است. «كلامه الفصل» (نهج البلاغه، خطبه 279)

آرى پیامبر خدا صلى الله علیه و آله قرآن مجسم بود و چون پیامبر اكرم صلى الله علیه و آله حضرت على علیه السلام را در آیه مباهله جان خود دانسته است، پس آن حضرت نیز قرآن مجسم است و اگر در روایات آمده است كه نماز بى ولایت على علیه السلام قبول نیست، جاى تعجّب نیست. زیرا در آیه غدیر خم خداوند به پیامبرش خطاب كرد كه رسالت بدون ابلاغ ولایت قبول نیست:

«یا ایّها الرّسول بلّغ ... و ان لم تفعل فما بلغت رسالته» (سوره مائده، آیه 67)؛ اى پیامبر آنچه از طرف پروردگارت به تو نازل شد ابلاغ كن و اگر انجام ندهى رسالت الهى را نرسانده‏اى. آرى رسالت پیامبر صلى الله علیه و آله نیز بدون ولایت مردود است.

*همان گونه كه قرآن به فرموده حضرت على علیه السلام دریایى است كه به عمق آن دسترسى نیست، پیامبر عزیز اسلام صلی الله علیه و آله را نیز نمى‏توان به طور عمیق شناخت. نه تنها او كه درباره اهل بیت او علیهم السلام نیز مى‏خوانیم كه ما به كنه شما نمى‏رسیم: «لا ابلغ من المدح كنهكم».

بنابراین هر كس درباره قرآن و پیامبر صلی الله علیه و آله یا اهل‏بیتش حرفى مى‏زند یا مطلبى مى‏نویسد، در حقیقت مقدار علم خودش را بیان مى‏كند. نظیر كسى كه ظرفى در دریا فرو مى‏كند و مقدارى آب برمى‏دارد و مى‏گوید: این دریاست! هرگز دریا در ظرف جا نمى‏گیرد. این مقالات نیز اندازه ظرف ما مى‏باشد. ولى چه كنیم كه دوست داریم خود را در راه معرفت و مودّت و اطاعت آنان قرار دهیم و گوشه‏هایى از سیره آن حضرت را به زبان ساده بیان كنیم.

البته مراد ما از ساده گفتن، روان گفتن است نه سست گفتن. زیرا فرق است میان ساده و سست. قرآن ساده بیان شده، «یسّرنا القرآن» (سوره قمر، آیه 17) ولى هرگز سست نیست، بلكه بسیار محكم و استوار است. «احكمت آیاته» (سوره هود، آیه 1) ، «قولا سدیداً» (سوره نساء، آیه 9)

                                                                                                                                    فرآوری: آمنه اسفندیاری

بخش تاریخ و سیره معصومین تبیان


منابع:

1-      سیره پیامبر با نگاهی به قرآن کریم ـ محسن قرائتی.

2-      نهج الفصاحه.

3-      فضائل الخمسه، ج 1.

4-      نهج البلاغه، خطب: 26ـ95ـ96ـ109ـ110ـ 147 ـ 279.

5-      وسائل الشیعه، ج 4، ص 854.

6-      تحف العقول، ص 488.

7-      صحیفه سجادیه، دعاى 42.

8-      موسوعة زیارة المعصومین، ج 1.

9-      بحارالانوار، ج 9، ص 294.

10-   كنز العمال، حدیث 2400.

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.