تبیان، دستیار زندگی
امام علی علیه السلام در بخشی از سخنان حکیمانه خویش با استناد به قرآن کریم، بی تفاوتی آگاهان و ترک امر به معروف و نهی از منکر را، دلیل اصلی انحطاط دولت های گذشته معرفی می کند و برای جلوگیری از سقوط جامعه اسلامی مردم را به انجام این وظیفه که رمز پایندگی و ب
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

ترک امر به معروف و نهی از منکر

امر به معروف و نهی از منکر


مبارزه با فساد و انحراف و سپس دعوت و راهنمایی به کارهای نیک، ضرورتی انکارناپذیر است و برخلاف گمان برخی افراد ناآگاه، دخالت در زندگی دیگران نیست و با آزادی شخصی آنان منافات ندارد.


ترک امر به معروف و نهی از منکر، عاملی برای سقوط تمدن‌ها

آنچه بیش از پی ریزی تمدن ها ضروری است، پایداری و پیش گیری از فروپاشی آنهاست. آیین رهایی بخش اسلام با توجه به این واقعیت، از آغاز پیروانش را با عوامل نابودی تمدن های پیشین آشنا ساخته و طرحی نوین برای جلوگیری از این سرنوشت شوم ارائه داده است.

امام علی علیه السلام در بخشی از سخنان حکیمانه خویش با استناد به قرآن کریم، بی تفاوتی آگاهان و ترک امر به معروف و نهی از منکر را، دلیل اصلی انحطاط دولت های گذشته معرفی می کند و برای جلوگیری از سقوط جامعه اسلامی مردم را به انجام این وظیفه که رمز پایندگی و بالندگی تمدن اسلام است، فرامی خواند و می فرماید:

... انّما هَلَکَ مَنْ کانَ قَبْلُکُمْ حَیْثُما عَمِلوُا مِنَ الْمَعاصی وَ لَمْ یَنْهَهُمْ الرّبانیُّونَ وَ الاَْخْبارُ عَنْ ذلکَ.

به درستی کسانی که پیش از شما هلاک شدند، گناهان را انجام دادند و دانشمندان و نیکان، آنها را از آن باز نداشتند ونهی از منکر نکردند.

بر این اساس، بنیاد تمدن اسلامی بر دوش همه انسان های مۆمن قرار دارد و مردم همه در حفظ ارزش های الهی مسئولند. زیر پا نهادن بخشی از این ارزش ها توسط یک فرد، هر چند امری بسیار کوچک جلوه می کند، به تدریج بر بنای استوار جامعه اسلامی ضربه می زند و سعادت و آرامش دیگران را نیز از بین می برد.

برای مثال: سقوط اخلاقی در بخشی از جامعه، مانند بیماری واگیردار کم کم به دیگران نیز سرایت و دیگر بخش های جامعه را آلوده می کند. بنابراین سکوت در برابر مفاسد، اشتباه و گناه است، حتی اگر تنها از سوی یک نفر رخ دهد. این حقیقت را قرآن کریم در ضمن آیه ای کوتاه چنین بیان می کند:

وَ اتَّقُوا فِتْنَةً لا تُصیبَنَّ الَّذینَ ظَلَمُوا مِنْکُمْ خَاصَّةً وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللّهَ شَدیدُ الْعِقابِ. (انفال: 25)

از فتنه ای که تنها به ستم کاران شما نمی رسد، بترسید و بدانید که خدا سخت کیفر است.

بدین ترتیب، مبارزه با فساد و انحراف و سپس دعوت و راهنمایی به کارهای نیک، ضرورتی انکارناپذیر است و برخلاف گمان برخی افراد ناآگاه، دخالت در زندگی دیگران نیست و با آزادی شخصی آنان منافات ندارد. زیرا آزادی حقیقی، از دیگران سلب آزادی نمی کند و منافع دیگران را به خطر نمی اندازد. بر این اساس، کسی هم که امر به معروف و نهی از منکر می کند، از حقوق خود و جامعه که با افراط و انحراف مفسدان به خطر می افتد، دفاع می کند که در واقع، امری پسندیده و عقلانی است.

در این قسمت از مقاله دو استفتاء را برای شما عزیزان مطرح می کنیم:

سۆال: مراتب امر به معروف و نهی از منكر را بیان فرمائید.

جواب: مرتبه اول آنست كه با شخص معصیت كار طوری عمل شود كه بفهمد برای ارتكاب او به معصیت این نحو عمل با او شده است، مثل اینكه از او رو برگرداند، یا با چهره عبوس با او ملاقات كند، یا ترك مراوده با او كند و از او اعراض كند به نحوی كه معلوم شود این امور برای آن است كه او ترك معصیت كند.

مرتبه دوم از امر به معروف و نهی از منكر، امر و نهی به زبان است، پس با احتمال تأثیر و حصول سایر شرایط امر به معروف و نهی از منكر واجب است اهل معصیت را نمی كنند و تارك واجب را امر كنند به آوردن واجب.

مرتبه سوم توسل به زور و جبر است، پس اگر بداند یا اطمینان داشته باشد كه ترك منكر نمی كند یا واجب را بجا نمی آورد مگر با اعمال زور و جبر، واجب است لكن باید تجاوز از قدر لازم نكند. (توضیح المسائل حضرت امام(ره)، م 2818- 2813- 2805)

سۆال: در مسجد محلمان امام جماعتی نماز می خواند كه یكی از آیات سوره حمد را خوب تلفظ نمی كند و یا اشتباه می خواند و بنده بخاطر این اشتباه در مسجد حضور پیدا نمی كنم حال چه باید كرد؟

جواب: لازم است به ایشان تذكر داده شود شاید توجه ای به این مطلب نداشته باشد امّا نحوه تذكر می تواند به صورت نوشتن نامه ای محترمانه باشد كه بدست خود ایشان داده شود و در آن به این نكته در قرائت اشاره شده باشد. امید است اقدام شما مورد توجه ایشان قرار گیرد و شما هم از فیض جماعت محروم نگردید. (استفتائات حضرت امام(ره)، ج2، ص621)

فرآوری: آمنه اسفندیاری

بخش احکام اسلامی تبیان


منابع:

سایت اندیشه قم (بخش استفتائات)

سایت حوزه (مطلبی از محمدهادی سجادی)

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.