زباله‌های بیمارستانی به هر نوع زباله‌ای گفته می‌شود که در مراکز پزشکی تولید می‌شود. این مراکز پزشکی شامل بیمارستان‌ها، درمانگاه‌ها، مطب پزشکان و دامپزشکان و خانه‌های سالمندان می‌باشند، مانند سرنگ، سرم و پانسمان‌های پزشکی و ... .

اثرات مستقیم زباله‌های بیمارستانی بر سلامت افراد جامعه

زباله‌های بیمارستانی در صورتی که به درستی دفع نشوند، نوعی تهدید مستقیم و فوری برای سلامت افراد جامعه هستند. اغلب موارد، مقدار بسیاری از زباله‌های دفع شده بیمارستانی به عنوان عوامل بیماری زا محسوب می‌شوند و اگر به درستی دفع نشوند، در محلی که دفع شده‌اند باقی می مانند و زمین آن منطقه را آلوده می‌کنند.

همچنین آب آن منطقه را آلوده می‌کنند و ممکن است هر نوع محصول کشاورزی که از آن زمین به عمل  می‌آید نیز تحت تاثیر این آلودگی قرار بگیرد و محصولات آلوده و نامرغوبی به بار دهد.

همچنین اگر زباله‌های بیمارستانی به طور غیربهداشتی مدفون شوند و با زباله‌های بیمارستانی که به طرز بهداشتی دفع شده‌اند، تماس پیدا کنند، می‌توانند آن را نیز آلوده کنند و مشکلات ذکر شده را در زمین آن منطقه به وجود آورند (آلودگی خاک و آب آن منطقه).

حال فرض کنید اگر بلایای طبیعی مانند سیل رخ دهد و خاک و آب آلوده این مناطق را به مناطق سالم ببرد، چه مشکلات متعددی برای خاک و آب سالم آن منطقه به وجود خواهد آورد.

اثرات غیرمستقیم زباله‌های بیمارستانی بر سلامت افراد جامعه

زباله‌های بیمارستانی غیر بهداشتی دفع شده، پس از مدتی می‌توانند (از طریق آب و هوا و خاک) خود را به بافت‌های موجودات زنده و حیوانات و یا انسان‌های دیگر برسانند. اگر دستگاه ایمنی آن فرد سالم باشد، مشکل خاصی برایش رخ نمی‌دهد، اما اگر دستگاه ایمنی او بر اثر ابتلا به انواع بیماری‌ها ضعیف شده باشد، به بیماری‌های مختلف مبتلا می‌شود.

مدیریت صحیح زباله‌های بیمارستانی

مفیدترین راه برای مدیریت زباله‌های بیمارستانی، اطمینان کافی از عدم تاثیر اثرات مستقیم و غیرمستقیم زباله‌های بیمارستانی می‌باشد.

مناسب‌ترین روش عملی این کار، جداسازی زباله‌های بیمارستانی از سایر زباله‌هاست (از ابتدا) تا افرادی که زباله‌ها را جمع آوری می‌کنند، هنگام جداسازی و انتقال زباله‌ها دچار ابتلا به انواع عفونت‌ها و بیماری‌ها نشوند.

با جداسازی زباله‌های تولید شده در همان زمان تولید زباله، دیگر نیازی به افراد واسطه نیست، بنابراین احتمال ابتلای افراد واسطه (افرادی که زباله‌های بیمارستانی را جابه جا می‌کنند) به انواع عفونت‌های بیمارستانی به حداقل می‌رسد و دیگر نیازی به دست زدن به زباله‌ها نیست، بلکه با استفاده از تجهیزات خاصی که به این منظور تهیه شده، کار انتقال زباله‌های بیمارستانی انجام می گیرد.

هدف از مدیریت صحیح زباله‌های بیمارستانی در مرحله اول، کاهش سروکار داشتن انسان ها در حمل‌ونقل این مواد خطرناک می‌باشد و هدف بالاتر از این مدیریت، عدم ابتلای هر گونه موجود زنده و محیط زیست به این عفونت‌ها ذکر شده است.

اگر شما متوجه عدم مدیریت صحیح زباله‌ها در بیمارستان و یا مرکز درمانی خاصی شدید، حتما مقامات مربوطه را از این کار خطرناک آگاه کنید تا با این کار به حفظ سلامتی خود و گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری کمک کنید. 

مشکلات مرتبط با زباله‌های بیمارستانی

- نماد خطر زیستی: محصولات بیمارستانی که این علامت و نماد را دارند، دارای مواد شیمیایی و سمی و یا رادیو اکتیو هستند که از خود انرژی های خطرناکی ساطع می‌کنند و یا آلودگی های عفونی دارند.

بسیاری از وسایلی که با آن نمونه‌های خون و ادرار و مدفوع یا بافت‌های انسان جابه جا می‌شوند، از جمله این محصولات هستند، مثل سوزن و یا وسایلی که طی آن پوست بریده و یا سوراخ می‌شود.

- خطرات زباله‌های بیمارستانی : هر پزشک و پرستاری، روزانه با انواع این خطرات در محل کار خود در ارتباط است. نمونه‌های خون و مایعات دیگر که بسیاری از انواع عفونت‌ها و بیماری‌ها را با خود حمل می‌کند.

- حجم بالای زباله‌های تولید شده در انواع مراکز پزشکی : همواره حجم بالایی از درصد کل زباله‌های تولید شده در هر کشوری را زباله‌های بیمارستانی تشکیل می‌دهد.

مشکلات دفع انواع زباله‌های بیمارستانی

یکی از راه‌های دفع انواع زباله‌ها، سوزاندن آنهاست که علاوه بر دفع آن، به کاهش حجم زباله‌ها کمک شایانی می‌کند. اما استفاده از این روش در دفع زباله‌های بیمارستانی قدری قابل تامل می‌باشد، زیرا هزینه‌های استفاده از این روش بسیار بالاست و به صرفه نیست و مقدار زیادی آلاینده‌های خطرناک از جمله جیوه و دیوکسین تولید می‌شود که بسیار خطرناک می‌باشد.

مشکلات متعدد برای دفع داروهای تاریخ انقضاء شده :

هزینه ساخت داروها معمولا بسیار بالاست. علاوه بر این، هزینه دفع داروهایی که وارد چرخه تولید شده اما بر اثر عدم مصرف فاسد شده‌اند بسیار بالاست و یکی از مشکلات مهم برای زباله‌های بیمارستانی محسوب می‌شود.

برای کاهش این مشکل، افراد باید از خرید داروهای اضافی خودداری کنند تا با انبوهی از داروهای فاسد روبرو نشویم.