تبیان، دستیار زندگی
این بخش از درس سوم با هدف انتقال مفهوم الگوی عمل ( هنجار ) به دانش آموزان طراحی شده است. پس از آنکه دانش آموز با مفهوم گروه و نحوه شکل گیری آن آشنا شد لازم است تا در این مفهوم عمیق شده و به جزئیات آن ورود نماید. ...
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

الگوی عمل یا هنجار

تعلیمات اجتماعی / اول دبیرستان /درس سوم، هنجارها و ارزش های اجتماعی / الگوی عمل یا هنجار

الگوی عمل یا هنجار

اهداف درس:

چگونگی رفتار جامعه را بر رفتار انسان شرح کند.

دانش آموزان یاد بگیرند تا نقش هنجار را در تعیین رفتار اجتماعی انسان تجزیه و تحلیل نمایند.

دانش آموز بتواند مفهوم ارزش را توضیح دهد.

با برخی هنجارهای زندگی اجتماعی و شهری آشنا شوند.

مدت:

50 دقیقه

وسایل لازم:

گچ و تخته

برگه فعالیت شماره 1 

برگه فعالیت شماره2 

طرح درس:

این بخش از درس سوم با هدف انتقال مفهوم الگوی عمل ( هنجار ) به دانش آموزان طراحی شده است. پس از آن که دانش آموز با مفهوم گروه و نحوه شکل گیری آن آشنا شد، لازم است تا در این مفهوم عمیق شده و به جزئیات آن ورود نماید.

دانش آموز باید یاد بگیرد که همان گونه که عضویت برای او منافعی دارد، او نیز باید در مقابل شرایط و ضوابط گروه را بپذیرد یا به عبارت دیگر گروه برای او محدودیت هایی ایجاد می کند.

این درس بستر مناسبی برای تفهیم قوانین اجتماعی و شهروندی و علت احترام به آن ها در قالب مثال هایی برای انتقال موضوع درس به دانش آموزان است.

ضرورت ایجاد محدودیت با عضویت در گروه

در ابتدای کلاس معلم تعدادی از گروه های اجتماعی را که دانش آموزان در آن قرار دارند و یا در آینده نزدیک قرار می گیرند را به عنوان موضوع روی تخته می نویسد و با گروه بندی دانش آموزان، فعالیت گروهی را برای انتقال مفهوم هنجار آغاز می نمایند.

بهتر است موضوعاتی که دبیر انتخاب می کند از موضوعاتی باشد که دانش آموز در زندگی جاری یا آتی خود با آن دست به گریبان خواهد بود تا بتواند مفاهیم اجتماعی را به صورتی کاربردی آموزش دهد.  ( 5 دقیقه )

نمونه هایی از این موضوعات :

زندگی در شهر به عنوان شهروند، حضور در مدرسه به عنوان دانش آموز، زندگی در خانواده به عنوان فرزند، برادر، خواهر و . . ..

پس از توزیع برگه های فعالیت بین گروه ها و تعیین موضوع هر گروه، دبیر از دانش آموزان می خواهد تا درباره فوائد و منافع حضور خود در آن گروه با هم بحث کنند و قسمت اول برگه فعالیت شماره 1 را تکمیل نمایند. ( 10 دقیقه )

به عنوان نمونه و به منظور هدایت بحث، بهتر است دبیر نمونه هایی را در این موارد برای دانش آموزان عنوان نماید:

از مزایایِ" زندگی در شهر به عنوان یک شهروند " می توان به استفاده از امکانات شهری ( آب بهداشتی، برق، بیمارستان و . . .)

" حضور در مدرسه به عنوان دانش آموز " می توان به دوستیابی و همدلی با دوستان

"زندگی در خانواده" می توان به تامین احساس آرامش اشاره نمود.

پس از انجام فعالیت شماره  1 دبیر از گروه ها می خواهد تا مواردی را که پیدا کرده اند در کلاس طرح نمایند و با سایر دانش آموزان به اشتراک بگذارند. (10 دقیقه)

الگوی عمل یا هنجار

پس از پایان بحث کلاسی دبیر از دانش آموزان می خواهد تا در گروه های خود پیرامون شرایط، قوانین و الزاماتی که باید رعایت شود تا فرد بتواند در گروه بماند، بحث نمایند ( تکمیل بخش 2 فعالیت 1 ) (10 دقیقه)

به عنوان نمونه و به منظور هدایت بحث، بهتر است دبیر نمونه هایی را در این موارد برای دانش آموزان عنوان نماید:

برای " زندگی در شهر به عنوان یک شهروند " باید به قوانین راهنمایی و رانندگی احترام بگذاریم.

برای " حضور در مدرسه به عنوان دانش آموز " باید به موقع به مدرسه بیاییم.

برای "زندگی در خانواده" باید به پدر و مادر احترام بگذاریم.

پس از پایان این قسمت دبیر از گروه ها می خواهد تا با بیان یافته های خود در کلاس آن ها را با سایر همکلاسی های خود به اشتراک بگذارند. هدف از این کار تقویت منطقِ پذیرش هنجارهای اجتماعی در دانش آموزان می باشد. (10 دقیقه)

پس از پایان این بخش از فعالیت کلاس آماده پذیرش مفهوم الگوی عمل یا هنجار می باشد و دبیر می تواند تعریف هنجار را با توجه به آنچه دانش آموزان انجام داده اند بیان کند. ( 5 دقیقه )

دبیر می تواند از یافته های دانش آموزان در فعالیت ها برای تمثیل استفاده نموده و واژه "باید" را در ذهن دانش آموز جا بیاندازد.

احترام به قوانین راهنمایی و رانندگی برای" زندگی در شهر به عنوان یک شهروند " یک هنجار است یا یک شهروند باید به قوانین راهنمایی و رانندگی احترام بگذارد.

ورود به موقع به مدرسه برای " حضور در مدرسه به عنوان دانش آموز " یک هنجار است یا دانش آموز باید به موقع به مدرسه بیاید.

احترام به پدر و مادر برای "زندگی در خانواده"  یک هنجار  است یا فرزند باید به پدر و مادر خود احترام بگذارد.

به رفتارهایی که فرد با عضویت در گروه باید آن ها را انجام دهد و در صورت رعایت نکردن آن ها با مجازات روبرو می شود الگوی عمل یا هنجار می گویند.

در انتهای کلاس (5 دقیقه پایانی) دبیر از دانش آموزان بخواهد تا در مورد پیامد های ( مجازات ) ناشی از رعایت نکردن هنجارهای به دست آورده در موضوع گروه خود بحث نماید. برای نمونه دبیر موارد زیر را برای راهنمایی می تواند مطرح نماید.

عدم احترام به قوانین راهنمایی و رانندگی برای " زندگی در شهر به عنوان یک شهروند " یک نا هنجاری است و پیامد آن جریمه نقدی است.

عدم ورود به موقع به مدرسه برای " حضور در مدرسه به عنوان دانش آموز " یک نا هنجاری است و پیامد آن کسر نمره انضباط است.

عدم احترام به پدر و مادر برای "زندگی در خانواده"  یک نا هنجاری  است و یکی از پیامد های آن نارضایتی آن ها و سرد شدن روابط خانواده است.

تمرین:

برگه فعالیت شماره 2 را به عنوان تمرین منزل به دانش آموزان ارائه نمایید.


مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: محمد حسین بنکدار

تنظیم: مریم فروزان کیا