طب سنتی و خواص غذاها

هر فصلی، خوراکی مخصوص به خود دارد و این امر حاکی از آن است که با تغییر آب و هوا همان طور که خلق‌وخوی ما تغییر می‌کند، درون بدن هم از این امر مستثنی نیست.

هر فصلی، خوراکی مخصوص به خود دارد و این امر حاکی از آن است که با تغییر آب و هوا همان طور که خلق‌وخوی ما تغییر می‌کند، درون بدن هم از این امر مستثنی نیست. تغییراتی در کارایی سیستم گوارشی ما رخ می‌دهد که مصرف بعضی غذاها را مثلاً در تابستان کمتر می‌توانیم تحمل کنیم.

در زمستان حرارت بدن میل به درون دارد، پس می‌توان غذاهای غلیظ‌تر و سنگین‌تر مصرف کرد، چون قدرت هضم بیشتر است، ولی در تابستان که حرارت به سطح پوست می‌آید و قدرت هضم کمتر می‌شود، باید غذاهای سبک‌تر میل کرد.

همین طور مزاج شب و روز متفاوت است، مزاج شب سرد است، قابلیت هضم کمتر می‌شود و بهتر است غذاهای گرم مثل خرما، انجیر و... میل گردد.

مصرف ماست، دوغ، لبنیات، هندوانه و غذاهای دارای طبع سرد در فصل تابستان مفید و در فصل زمستان موجب بیماری فراوان (آرتروز و روماتیسم) می‌شود. همین طور غذاهای گرم در تابستان بهتر است با مصلحشان مصرف شوند، نمونه‌های سنتی ماست و خیار که به همراه کشمش پلویی استفاده می‌شوند یا انواع اشکنه که با گردو میل می‌شوند نمونه‌هایی از ترکیب صحیح غذاها هستند.

* غذا باید با سن و فعالیت انسان نیز تناسب داشته باشد. فرد کم‌تحرک با استرس بالا اگر سرخ‌کردنی بخورد، دچار کبد چرب می‌شود.

* مصرف ادویه‌جات به همراه غذا برای آرتروز، درد مفاصل، نفخ معده، کم‌حافظه‌گی، شب‌ادراری و افسردگی نیز مفید است، زیرا بلغم و سودای معده را کاهش می‌دهد.

مزاج شب و روز متفاوت است، مزاج شب سرد است، قابلیت هضم کمتر می‌شود

و بهتر است غذاهای گرم مثل خرما، انجیر و... میل گردد

* مصرف سرکه بعد از غذا موجب کاهش چربی، کلسترول و قندخون می‌شود و به هضم غذا، جریان بهتر خون، از بین بردن رسوبات و املاح مضر کمک می‌کند، البته سرد مزاج‌ها باید آن را با عسل یا شیره مخلوط کنند.

* مصرف آش، سبزیجات و میوه‌ها، باعث رفع یبوست می‌شود. سبزی باعث هضم بهتر غذا می‌شود و از سردی معده جلوگیری می‌کند.

* عسل دارای آهن فراوان است، خون‌ساز بوده و باعث افزایش گلبول‌های قرمز خون و افزایش حافظه و از بین رفتن بلغم می‌شود. جالب است بدانید زنبورداران کمتر از سایرین مبتلا به سرطان می‌شوند. اگر عسل بیش از 60 درصد حرارت ببیند، خواص خود را از دست می‌دهد، از این رو نباید آن را در آب جوش ریخت.

* نخود غذای بسیار مفیدی است، خون‌ساز و سم‌زدا بوده، باعث افزایش حافظه و تقویت قلب می‌شود. در استخوان‌سازی نیز موثر است.

* غذای زنده غذایی است که حاوی آب فراوان باشد و غذای مرده بدون آب یا کم آب است، به عنوان مثال قند (بدون آب) و شکر (3 درصد آب) غذای مرده محسوب می‌شوند، اما انگور (80 درصد آب)، انجیر تازه (90 درصد آب)، انجیر خشک (24 درصد آب) و زیتون (70 درصد آب) غذای زنده محسوب می‌شوند.

* زرده تخم‌مرغ هضم بهتری دارد و بهتر است با دارچین مصرف شود. سفیده تخم‌مرغ دیر هضم است و غلظت خون می‌آورد. بهتر است با نمک مصرف شود.

* در بین غذا و تا یک ساعت پس از غذا نباید آب بنوشید، زیرا موجب ضعف در هضم و نفخ شکم می‌شود.

مصرف سرکه بعد از غذا موجب کاهش چربی، کلسترول و قندخون می‌شود و به

هضم غذا، جریان بهتر خون، از بین بردن رسوبات و املاح مضر کمک می‌کند، البته

سرد مزاج‌ها باید آن را با عسل یا شیره مخلوط کنند

* خواب و مطالعه بعد از غذا مضر است، چون اولی باعث غلظت خون و دومی باعث ضعف بینایی می‌شود.

* ترکیباتی که نباید با هم خورده شوند: گوشت با ماست یا شیر، شیر با میوه، شیر با ترشی، ماست با آب‌لیمو یا سرکه، پنیر با بادام، ماهی با تخم‌مرغ یا شیر، سرکه با برنج، خربزه با عسل، ماست با ترب، سرکه با ماش و عدس، شیر با تخم‌مرغ (شیر با مواد شور و ترش، حبوبات، سبزیجات و ترب و میوه تازه).

* زرشک‌پلو با مرغ، باقلا پلو با ماهی یا مرغ بلغم‌زا و سودازا هستند و به معده آسیب می‌رسانند و باید با ادویه گرم مثل فلفل سیاه، کنجد، زنجبیل، آویشن و یا زعفران میل شوند.

* از مصرف غذاهای فریزری و شب مانده بپرهیزید، چون خاصیت آن از بین می‌رود و موجب غلظت خون شده و سرطان‌زا بوده و موجب کاهش عمر و فساد معده می‌شود.

بخش تغذیه و آشپزی تبیان

منبع: دنیای تغذیه – شماره 124 - بهناز عباسی مقدم، کارشناس ارشد تغذیه