مالیات بر سود سپردهها،خوب یا بد؟
رئیس سازمان امور مالیاتی در جمع خبرنگاران اعلام کرد: براساس لایحه پیشنهادی دولت که قرار است در مجلس بررسی شود، دولت از سود سپردههای بانکی مردم مالیات میگیرد....
در قانون فعلی مالیاتها، سود سپردههای بانکی با هدف جذب منابع مردمی، افزایش پسانداز ملی و جهتدهی مناسب منابع بانکی برای افزایش تولید ملی و دستیابی به استقلال اقتصادی، معاف از مالیات است اما براساس لایحه موردنظر، هر کس از هر محلی؛ از جمله سود سپردههای بانکی، درآمد کسب کند باید مالیات پرداخت کند.
دولت درصدد است در ادامه طرح تحول اقتصادیاش، نظام مالیاتی ایران را دگرگون کند و با گسترش پایههای مالیاتی، لغو معافیتهای مالیاتی و تشویق مردم به دادن مالیات، درآمد خود را افزایش دهد و وابستگی بودجه عمومی دولت به درآمدهای نفتی را کم کند.
برخی کارشناسان پیشبینی میکنند دستکم 50 درصد از درآمد سالانه دولت از محل فروش نفت خام تأمین میشود و در سالهای اخیر میزان وابستگی دولت به درآمدهای نفتی بیشتر شده است. مسئولان دولتی البته این ادعا را رد میکنند. دستکم 40 درصد از فعالیتهای اقتصادی ایران زیرزمینی است و دولت نتوانسته از آنها مالیات قانونی را مطالبه کند. با این حال اینکه رویآوردن دولت به اخذ مالیات از سود سپردههای بانکی مردم به شفافیت اقتصادی کمک میکند یا زیرزمینیشدن فعالیتهای اقتصادی، سۆالی است که باید کارشناسان به آن پاسخ دهند و مسئولان شفافتر توضیح دهند که چرا این گزینه را برای کسب درآمد انتخاب کردهاند.
علی عسکری، رئیس سازمان امور مالیاتی کشور در جمع خبرنگاران، در مورد مالیات بر سپردههای بانکی گفت: در قانون کنونی مالیاتهای مستقیم، کلیه سود سپردههای بانکی از مالیات معاف است اما براساس لایحه جدید که در آن پایه مالیات بر درآمد اضافه شده، هر کس از هر محلی درآمد کسب کند باید مالیات پرداخت کند.
رئیسکل سازمان امور مالیاتی کشور گفت: بیش از 40 درصد فعالیتهای اقتصادی کشور مالیات پرداخت نمیکنند که این امر شامل فعالیتهای غیررسمی و فعالیتهای معاف از مالیات است و براساس آمار، بیست و یک درصد از فعالیتهای اقتصادی کشور غیررسمی است که این فعالیتها به دو گروه سیاه و خاکستری تقسیمبندی میشوند.
وی قاچاق را فعالیت سیاه و فعالیتهایی که از پرداخت مالیات طفره میروند را خاکستری ذکر کرد و گفت: فرار مالیاتی و اقتصاد زیرزمینی پدیده ساختاری اقتصاد ایران است و در هیچ زمانی این رقم از 20 درصد کمتر نبوده است. عسکری افزود: حدود 20 درصد از سایر فعالیتهای اقتصادی کشور نیز از پرداخت مالیات معاف هستند و برهمین اساس بیش از 40 درصد تأمینکنندگان تولید ناخالص داخلی کشور مالیات پرداخت نمیکنند.
در حالی که اقتصاد ایران با شرایط تورمی مواجه است و نابسامانی در بازار ارز و طلا وجود دارد، اخذ مالیات از سپردههای بانکی برخلاف سیاستهای اقتصادی برای مهار تورم و مدیریت نقدینگی خواهد بود و تنها به رونق سفته بازی و خروج نقدینگی از شبکه بانکی کمک خواهد کرد
بر همین اساس دولت در چارچوب طرح تحول مالیاتی مصمم است تا لایحه جدید مالیاتی به مجلس ارائه کند که به گفته رئیس سازمان امور مالیاتی قرار است از سود سپردههای بانکی مالیات گرفته شود.
اما در صورتیکه این لایحه به قانون تبدیل شود نتیجه عادی و طبیعی آن، افزایش نگرانی صاحبان پسانداز در بانکها و خروج سپردههای آنها خواهد بود.
میگویم افزایش نگرانی به این دلیل که در حال حاضر نیز بسیاری از سپردهگذاران، تحت تأثیر واقعیتهای اقتصادی کشور و با این ادله که تناسبی میان سود دریافتی از بانکها و تورم وجود ندارد، نگران کاهش ارزش ذاتی پساندازهای خود هستند.
از سوی دیگر، افزایش فشارهای اقتصادی در نتیجه تحریمهای وضع شده علیه کشور، نابسامانی در بازار ارز و طلا، کمبود نقدینگی در واحدهای صنعتی و تولیدی و تورم از واقعیتهای اقتصادی کشور است که مسائل و مشکلات زیادی را هم ایجاد کرده است. در چنین شرایطی آنچه از همهچیز مهمتر و ضروریتر به نظر میرسد یافتن راههای ایجاد آرامش و ثبات اقتصادی است و یقیناً برای رسیدن به این نقطه، نقش مسۆولان بسیار مهم و اساسی است.
قطع وابستگی دولت به درآمدهای نفتی و اتکاء به درآمدهای مالیاتی برای تأمین هزینههایش و ارائه خدمات مطلوبتر اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی به مردم از قطعیترین اصول اقتصادی است که زمینه پیشرفت کشور را بیش از پیش فراهم میکند. اما باید در نظر داشت در کشوری که در 50 سال اخیر، سهم وابستگی به درآمدهای نفتی هر روز بیشتر و بیشتر شده است اصلاح چنین روندی باید معقولانه، با لحاظ شرایط، اولویتها و واقعیتهای اقتصادی و در زمان مناسب انجام گیرد. در چنین شرایطی اظهار نظرها و برنامههایی که در قالب طرح یا لایحه مطرح میشود بایستی فارغ از جهتگیریهای بخشی و مأموریتهای صرف سازمانی باشد.
صرف نظر از نقاط قوتی که در لایحه مورد اشاره رئیس سازمان امور مالیاتی در جهت اصلاح قانون مالیاتها، گسترش پایههای مالیاتی، لغو معافیتهای مالیاتی و تشویق مردم به دادن مالیات وجود دارد، در صورت تصویب بند مربوط به دریافت مالیات از سپردههای بانکی، شاهد خروج پساندازهای مردم از سیستم بانکی، به هم خوردن تعادل میان منابع و مصارف بانکها، افزایش سفتهبازی و سوداگری در بازار ارز و طلا و بازارهای غیر شفاف پولی و مالی و دامن زدن بیشتر به بیانضباطیهای اقتصادی در وضعیت فعلی کشور خواهیم بود.
دو کارشناس بانکی با ارزیابی پیامدهای تصمیم جدید دولت، تأکید کردند: اجرای این سیاست در شرایط فعلی پیشنهاد نمیشود و به زیان اقتصاد ملی است. فریدضیاءالملکی از مدیران با سابقه شبکه بانکی کشور با ابراز تردید نسبت به مۆثر بودن سیاست جدید مالیات بر سود سپردههای بانکی اظهار کرد: بعید میدانم چنین پیشنهادی مورد استقبال مردم و کارشناسان در شرایط فعلی قرار گیرد چرا که باعث افت سپردههای بانکی میشود زیرا سپردهگذاران نزد بانکها سود کمتری دریافت خواهند کرد و انگیزهای برای نگه داشتن سپردههای خود با نرخ سود پایینتر از تورم و پرداخت مالیات نخواهند داشت.
دولت درصدد است در ادامه طرح تحول اقتصادیاش، نظام مالیاتی ایران را دگرگون کند و با گسترش پایههای مالیاتی، لغو معافیتهای مالیاتی و تشویق مردم به دادن مالیات، درآمد خود را افزایش دهد و وابستگی بودجه عمومی دولت به درآمدهای نفتی را کم کند
او افزود: در حالی که اقتصاد ایران با شرایط تورمی مواجه است و نابسامانی در بازار ارز و طلا وجود دارد، اخذ مالیات از سپردههای بانکی برخلاف سیاستهای اقتصادی برای مهار تورم و مدیریت نقدینگی خواهد بود و تنها به رونق سفته بازی و خروج نقدینگی از شبکه بانکی کمک خواهد کرد.
ضیاء الملکی در پاسخ به این سۆال که اخذ مالیات بر سود سپردههای بانکی در جهان به چه نحوی اجرا میشود؟ تأکید کرد: در کشورهای پیشرفته نظیر آمریکا و اروپا از سود سپردههای بانکی مالیات گرفته میشود اما در این کشورها نرخ تورم بالا و فعالیتهای سفته بازی و زیرزمینی وجود ندارد اما در کشورهایی که با تورم بالا مواجه هستند، نرخ سود سپردههای بانکی را بالا میبرند تا نقدینگی مازاد را به شبکه بانکی برگردانند.
سیدبهاءالدین حسینی هاشمی مدیر اسبق بانک صادرات ایران هم با اعلام اینکه اخذ مالیات از سود سپردههای بانکی تاکنون در نظام اقتصادی ایران متداول نبوده است، اظهار کرد: گام نهادن در مسیر اخذ مالیات از سود سپردهها باعث خواهد شد تا سپردههای غیردیداری مردم نزد بانکها بهتدریج وارد بازار و بحران ساز شود و هنوز مشخص نیست براساس لایحه نظام مالیاتی قرار است این مالیاتها بهطور مستقیم از بانکها گرفته شود یا از سپردهگذاران و باید منتظر روشنشدن جزئیات پیشنهاد دولت ماند..
او تأکید کرد: البته در دنیا اخذ مالیات از سود سپردهها بهعنوان یک منبع درآمدی متداول است، منتها سۆال اصلی این است که آیا سپردهگذاران سودی بالاتر ازنرخ تورم از شبکه بانکی دریافت میکنند یا نه؟ چراکه در کشورهای دنیا تورم بهعنوان یک عامل کاهنده ارزش سپردهها مطرح است و مالیات بر سود سپردهها پس از لحاظ کردن میزان تورم و کسر آن از سود سپردهها محاسبه و اخذ میشود.
فرآوری: ریحانه حمیدی فر بخش اقتصاد تبیان
منابع:
تازههای حسابداری
اقتصاد آنلاین
همشهری آنلاین