کهیر و هزار درد نهفته
کهیر، واکنش افزایش حساسیت فرد به یک ماده غذایی، داروی خاص، عفونت یا بیماری داخلی است. ضایعه آن هم به صورت برجسته در سطح پوست ایجاد می‌شود که گاه بین چند دقیقه تا چند ساعت باقی می‌ماند و در طول روز نیز تکرار می‌شود.
شاید ما از کنار بسیاری از بیماری‌ها خیلی ساده می‌گذریم، اما همین بیماری‌های به ظاهر ساده، گاه آنچنان فرد مبتلا را به ستوه می‌آورند که برای خلاصی از آن به هر نوع دارو و درمانی متوسل می‌شود.
یکی از این بیماری‌ها که شاید خود یا اطرافیانمان به آن دچار شده‌ایم، بیماری مرموز کهیر است. بیماری‌ای که چندین عامل در ایجاد آن دخالت دارد و کافی است با یک تلنگر، علائم آن نمود پیدا کند.
برای واکاوی نشانه‌های این بیماری، با دکتر امیرهوشنگ احسانی، متخصص پوست و مو و عضو هیات علمی دانشگاه تهران گفت‌وگو کرده‌ایم.
به طور کلی کهیر چگونه ایجاد می‌شود و کدام نواحی را بیشتر درگیر می‌کند؟
کهیر، واکنش افزایش حساسیت فرد به یک ماده غذایی، داروی خاص، عفونت یا بیماری داخلی است. ضایعه آن هم به صورت برجسته در سطح پوست ایجاد می‌شود که گاه بین چند دقیقه تا چند ساعت باقی می‌ماند و در طول روز نیز تکرار می‌شود.
معمولا ضایعات کهیری با خارش زیاد همراهند و می‌توانند یک قسمت یا تمام بدن را درگیر کنند.
شکل دیگر ضایعه کهیری، آنژیو ادن یا کهیر عمقی نام دارد. این نوع کهیر، نواحی مخاطی نظیر لب، اندام تناسلی و چشم‌ها را درگیر می‌کند و با تورم خیلی زیاد بافت زیر جلد همراه است. در این نوع کهیر، سطح پوست قرمز نمی‌شود.
چه عواملی در ایجاد کهیر دخیل هستند؟
علت‌های زیادی در ایجاد کهیر دخالت دارند؛ عواملی مانند آلرژی فرد نسبت به یک ماده غذایی (معمولا غذاهایی همچون آجیل، تن ماهی، ادویه، سویا، افزودنی‌ها و رنگ‌های غذایی کهیرزا هستند) یا داروی خاص (سردسته این داروها خانواده آنتی‌بیوتیک‌ها، استامینوفن و آسپیرین است) و عفونت‌ها (عفونت دستگاه گوارش فوقانی یا تحتانی همچون عفونت معده، التهاب معده، عفونت‌های انگلی روده، عفونت‌های کبدی، عفونت‌های دندانی، ویروس‌های هپاتیت، سینوزیت مزمن و دستگاه تناسلی خانم‌ها و آقایان) و بیماری‌های داخلی همچون کبدی، تیروئید و روماتولوژی.
آیا مبتلایان به این عارضه در محدوده سنی یا موقعیت جغرافیایی خاص قرار می‌گیرند؟
کهیر محدوده سنی یا منطقه جغرافیایی خاص را شامل نمی‌شود و می‌تواند در هر دو گروه زن و مرد رخ دهد.
این بیماری بر اساس زمان ابتلا و پروسه درمانی به دو گروه حاد و مزمن تقسیم می‌شود. کهیر حاد پس از طی 6 هفته و کهیر مزمن پس از گذشت بیش از 6 هفته یا چند سال بهبود می‌یابد. معمولا کهیر حاد، بین گروه سنی کودکان و نوجوانان شایع است و کهیر مزمن و طولانی در سنین بالاتر رخ می‌‌‌دهد.
نکته مهمی که باید به آن توجه کرد این است که کهیر یک بیماری مسری و واگیردار نیست و از فرد مبتلا به فرد دیگر انتقال نمی‌یابد. دوره ابتلای آن نیز در افراد مختلف، متفاوت است مثلا ممکن است یک بیمار هفته‌ای یک بار، اما بیمار دیگر روزی 2 تا 3 بار دچار عارضه کهیر شود. همچنین ممکن است فردی پیش‌تر با مصرف داروی خاصی مانند پنی‌سیلین حساسیت خاصی از خود نشان نمی‌داده است اما در دفعه پنجم یا ششم نسبت به آن دارو حساسیت نشان دهد.
تا به حال چند درصد عوامل ایجاد انواع کهیرها شناسایی شده‌اند؟
هنوز علت اصلی پدید آمدن کهیر در گروه بزرگی از کهیرها با عنوان کهیرهای ناشناخته ـ حتی با انجام آزمایش‌های مختلف ـ شناسایی نشده‌اند. این گروه از کهیرها دارای سخت‌ترین نوع درمان هستند. تا کنون 50 تا 60 درصد علت کهیرهای حاد و فقط 20 درصد علت کهیرهای مزمن یافت شده است.
کهیرهای مختلف شکل‌‌های متفاوتی دارند. گروهی از کهیرها به کهیر فیزیکی معروفند، مانند کهیرهایی که در اثر گرما، سرما، فشار، نور آفتاب و حتی استرس در فرد اتفاق می‌افتد. به عنوان مثال قسمت‌هایی از بدن فردی که نسبت به نور آفتاب حساس است مانند صورت و دست دچار عارضه کهیر می‌شود یا بر اثر فشار وارد شده، قسمتی از بدن او دچار کهیر خواهد شد.
پروسه درمانی این بیماری چقدر طول می‌کشد؟
برای درمان کهیر باید شرح حال کاملی از بیمار داشت تا اگر علت‌هایی همچون سابقه مصرف غذایی، سابقه مصرف دارو، عفونت احتمالی و... پیدا شد، برطرف شود. اگر علتی برای ایجاد این بیماری یافت نشود، بیمار باید تحت درمان داروهای ضدکهیر مانند آنتی‌هیستامین قرار گیرد. این داروها از دوران گذشته برای درمان کهیر کاربرد بسیاری داشته‌اند. اما از آنجا که عوارض خواب‌آلودگی زیادی به همراه دارند، کمتر می‌توان از آن استفاده کرد. البته نسل دوم و سوم این داروها با عوارض کمتر طراحی شده‌اند. در حال حاضر درمان کهیر از خانواده ترکیبات آنتی‌هیستامین‌ها آغاز می‌شود و آنقدر ادامه می‌یابد تا بدن بیمار به یک ترکیب مناسب پاسخ بسیار خوبی دهد و ضایعات کهیری کنترل شود.
پس از کنترل کهیر، می‌توان درمان را به تدریج کم و قطع کرد، اما به هیچ‌وجه نباید در طول درمان، این داروها را به سرعت قطع کرد. برای درمان کهیرهای مزمن، ضروری است درمان ادامه یابد و قطع ناگهانی دارو باعث عود بیماری خواهد شد.
بخش سلامت تبیان
منبع: جام جم - فرزانه صدقی
مطالب مرتبط:
