تغذیه در نرمی استخوان
در این بیماری به علت عدم کلسیفیه شدن صحیح بافت استخوان، شکل و استحکام استخوان طبیعی نیست. استئومالاسی، مشابه بیماری راشیتیسم (ریکتز) کودکان بوده و نام دیگر آن ریکتز بالغین است، البته در سنین بالا، صفحه رشد استخوان‌ها بسته می‌شود، لذا برخلاف راشیتیسم بر روی صفحه رشد و رشد طولی استخوان‌های دراز اثری ندارد. این بیماری در خانم‌ها نسبت به آقایان و در زمستان و اوایل بهار شایع‌تر است.
علل بروز استئومالاسی
1. عدم مصرف شیر و فرآورده‌های آن ممکن است باعث بروز این بیماری شوند.
2. بیماری استئومالاسی به علت کمبود کلسیم و ویتامین D در بالغین اتفاق می‌افتد. کمبود کلسیم و ویتامین D در رژیم غذایی گیاه‌خواران و رژیم‌های کم‌چرب به خصوص در افراد مسن دیده می‌شود.
3. مقاومت نسبت به عمل ویتامین D ممکن است باعث ایجاد نرمی استخوان شود.
4. فقدان جذب روده‌ای و گوارشی کلسیم باعث ایجاد این بیماری خواهد شد.
5. بیماری‌های کلیوی به خصوص نارسایی کلیوی می‌توانند این بیماری را به همراه داشته باشند.
6. مصرف بعضی داروها از جمله داروهای ضد صرع ممکن است باعث ایجاد نرمی استخوان شود.
7. بیماری‌های لوزالمعده و برخی اعمال جراحی باعث اختلال در جذب کلسیم شده و نهایتاً منجر به نرمی استخوان در بالغین می‌شوند.
علائم استئومالاسی
سیر بیماری نرمی استخوان سریع نیست، بلکه تدریجاً باعث بروز علائم زیر می‌شود:
1. تقریباً اولین علامت «نرمی استخوان» احساس سستی، بی‌حالی و ضعف عضلانی همراه با درد استخوان‌ها می‌باشد.
2. شکستگی کاذب و پوک شدگی استخوان‌ها نیز از علائم دیگر بیماری هستند.
3. علائم رادیولوژیک نرمی استخوان به صورت تغییر شکل مهره‌های ستون فقرات، استخوان لگن، استخوان ران و کتف مشخص می‌شود که این علائم معمولاً در مراحل پیشرفته بیماری دیده می‌شوند.
4. در این بیماران کلسیم سرم معمولاً پایین است، ولی گاهی ممکن است طبیعی باشد. فسفر خون پایین است و سطح آلکالین فسفاتاز بالا می‌باشد.
5. معمولاً بیماران از دردهای استخوانی عضلانی و مفصلی شکایت دارند. این علائم تقریباً در افراد سالخورده نیز دیده می‌شوند.
6. ستون فقرات خمیده شده و اصطلاحاً بیمار دچار «کیفوز» شده است. ستون فقرات به علت اسفنجی بودن مهره‌ها بیشتر از سایر ارگان‌ها گرفتار می‌شود.
7. استخوان‌ها در جریان استئومالاسی به صورت کمانی شکل در می‌آیند. این تغییر شکل به خصوص در استخوان‌های دراز اتفاق می‌افتد.
در بعضی از موارد استئوپروز و استئومالاسی تواما وجود دارند. تغییر شکل قفسه سینه به صورت کوتاهی قامت، مشکل دولا شدن (خم شدن به سمت جلو)، بدشکلی ستون مهره‌ای و فضای دنده‌ای ممکن است باعث نارسایی تنفسی شود.
درمان استئومالاسی
* باید از یک رژیم غذایی حاوی شیر و فرآورده‌های آن برخوردار باشیم.
* از سبزیجاتی استفاده کنیم که سرشار از کلسیم و ویتامین D باشند.
* تجویز روزانه 2000-5000 واحد از ویتامین D برای درمان مفید می‌باشد.
* ورزش همیشگی همراه با رژیم کلسیم و ویتامین D در برطرف کردن عوارض استخوانی مفید می‌باشد.
* مراجعه و تشخیص به موقع بیماری، از پیشرفت و زمین‌گیر شدن جلوگیری می‌کند.
توصیه‌های مناسب تغذیه‌ای و رفتاری
برای جلوگیری از استئومالاسی در گروه‌های مختلف سنی:
* گروه سنی 10 تا 20 سال
بانک استخوانتان را با ذخیره کلسیم از طریق تغذیه مناسب غنی کنید. به نظر می‌رسد استخوان‌های نوجوانان برای جذب کلسیم ساخته شده است. استخوان‌های نوجوانان برای آن است که کلسیم را جذب و از آن استفاده کنند. در استخوان‌ها، ابتدا داربست‌هایی از پروتئین به طور میکروسکوپی ساخته می‌شود و بعد این داربست‌ها به وسیله کلسیم، پر و انباشته می‌شوند. بدین ترتیب استخوان‌هایی متراکم ساخته می‌شود. در این سال‌ها برای ساختن استخوان‌های قوی به حداقل 1200 میلی‌گرم کلسیم در روز نیاز دارید. سعی کنید به جای انواع و اقسام نوشابه‌ها، روزانه 3 لیوان شیر بنوشید. همچنین از منابع دیگری که کلسیم دارند (مثل ماست، پنیر و سبزی‌ها با برگ سبز تیره) زیاد مصرف کنید.
* گروه سنی 20 تا 35 سال
استخوان‌ها، در این سنین به راحتی ساخته نمی‌شوند، اما به حداکثر قدرت خود خواهند رسید. ورزش کردن در این سال‌ها مهم است و باید از طریق رژیم غذایی مناسب دریافت کلسیم کافی داشته باشید. ورزش‌هایی که در آن پاها، وزن بدن را تحمل می‌کنند مانند پیاده‌روی، دو میدانی و ...، در ساختن استخوان‌های محکم‌تر نقش مهمی را ایفا می‌کنند.
* گروه سنی 35 تا 50 سال
ممکن است در این سنین به تدریج تراکم استخوان‌ها کاهش یابد، بنابراین در این مرحله از زندگی، دریافت مقدار کلسیم کافی و ورزش برای در حداقل نگه‌داشتن سطح کاهش قدرت استخوان ضروری است. بیشتر زنان در 55-42 سالگی یائسه می‌شوند. اگر قبل از این سنین قاعدگی نامنظم شده یا علائمی از یائسگی بروز نماید، در رابطه با پوکی استخوان نیز با پزشک مشورت نمایید.
* گروه سنی بالای 50 سال
زنانی که وارد مرحله یائسگی شده‌اند، ممکن است سالانه 1 تا 6 قسمت از 100 قسمت قدرت استخوانشان را از دست بدهند. دریافت مقدار کلسیم کافی و ورزش هنوز مهم است، لذا باید سعی شود به اندازه کافی در معرض نور آفتاب قرار گرفته و ویتامین D لازم را دریافت کنید. حداقل 20 دقیقه در روز و سه بار در هفته پیاده‌روی داشته باشید. بعضی از افراد به رژیم غذایی و داروهای دارای کلسیم نیاز دارند که باید به متخصص تغذیه و پزشک معالج خود مراجعه نمایند.
بخش تغذیه و آشپزی تبیان
منبع: ماهنامه دنیای تغذیه – شماره 124 - ام‌البنین اکبری زیر نظر دکتر منصور شهرکی
مطالب مرتبط:
