حوزه علمیه قم در زمان آیت الله بروجردی

خاطرات و دیدگاه‌های آیت الله محمدباقر سلطانی طباطبایی پیرامون حضرت آیت‌الله العظمی بروجردی - ٩

بخش قبلی را اینجا ببینید

در ادامه، بخش نهم گفت‌وگوی آیت الله سلطانی طباطبایی پیرامون حوزه‎علمیه قم در زمان آیت الله العظمی بروجردی و ماجرای گلایه از بیت ایشان تقدیم مخاطبان می‌شود:

- گویا برخی از آقایان از بیت آیت الله بروجردی  گله داشته‌اند. لطفاً در این زمینه توضیح بدهید.

بله. متأسفانه وضع بیرونی روبه‌راه نبود. هنگامی که خود ایشان در بیرونی تشریف داشتند آقایان بودند که به ارباب رجوع جواب‌گو باشند و به کارها رسیدگی کنند، اما وقتی که نبودند کسی به کسی نبود.

علمای بلاد و دیگران مراجعه می‌کردند، ساعت‌ها معطل می‌شدند اما کسی نبود که به کار آنان رسیدگی کند.

خلاصه شکایت از این وضع زیاد بود. یکی از مواردِ طرح اصلاحی حوزه که آن هیأت تهیه کرده بود، سامان دادن به بیت بود که انجام نشد.

در اثر توطئه‌ها و فشارهای رضاخانی وضع حوزه بسیار نامناسب بود. این مشکلات از زمان کشف حجاب و متحدالشکل شدن ایرانیان شروع شد. مشکلات باعث شد که مجموعه طلاب ساکن در مدارس به سیصد نفر برسد.

طلاب را دستگیر می‌کردند و در شهربانی لباس‌ها را از کمر قیچی می‌کردند. تحمل آن دشواری‌ها بسیار سخت بود.

شبی ریختند مدرسه فیضیه و گفتند: از فردا نباید کسی با لباس مخصوص روحانیت از مدرسه خارج شود. ناگزیر بعضی از طلاب روزها به باغ‌ها و محله‌های اطراف قم پناه می‌بردند و شب به مدرسه برمی‌گشتند.

زندگی در باغ‌ها و محله‌های بیرون از شهر با کمبود لوازم بسیار دشوار بود . البته این فشارها کم و زیاد می‌شد. اوضاع یکنواخت نبود. دستور تازه که می‌رسید، مأمورین سخت می‌گرفتند. چند روزی که از دستور می‌گذشت اوضاع بهتر می‌شد. به هر حال وضع خسته‌کننده‌ای بود.

رضاخان که مُرد اینگونه مشکلات از بین رفت و رفته رفته آقایان به قم برگشتند و جمعیت حوزه تقریباً به چند صد نفری رسید. این برگشت طلاب و گشایش نسبی در زندگی آنان همزمان شد با آمدن آیت الله بروجردی به قم؛ لذا توجه به روحانیت بیشتر شد و تبلیغات گسترش یافت.

زمان فوت ایشان، جمعیت حوزه به حدود هفت هزار نفر رسیده بود. در شهرهای دیگر نیز آیت الله بروجردی  مساجد و مدارسی بنا کرد. جوانان برای تحصیل علوم دینی، به این مدارس جذب شدند.

در برخی از شهرها که مدرسه علمیه می‌ساختند هیأت علمی و مدرس هم می‌فرستادند. در باختران چنین کردند. توجهی نیز به احیای مدارس اصفهان نمودند.

ایشان علاقه مخصوصی به اصفهان داشتند. هنگامی که نام اصفهان برده می‎شد مبتهج می‌گشتند.

آقایان اصفهان از ایشان درخواست کرده بودند که مقداری از سال را مخصوصاً ایام تعطیلات به اصفهان بیایند. حضرت ایشان در حال تصمیم‌گیری بودند که اجل مهلت نداد.

منبع:

1.    پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران

2.    مجله حوزه،شماره 43-44، مصاحبه با آیت الله سید محمد باقر سلطانی طباطبایی (ره)،ص 27.

تهیه و تنظیم:عبداله فربود، گروه حوزه علمیه تبیان