روانكاوی گفتمان ادبی ایران
بنابر گفته ی مولف این کتاب، مجید ادیب زاده «روش این کتاب روانکاوی فرهنگی است و با رویکردی ترکیبی از نظریههای روانکاوی، نشانهشناسی و تحلیل گفتمان به تحلیل محتوای ادبیات مدرن فارسی، اعم از شعر نو و داستان کوتاه و بلند و رمان و نمایشنامه و آثار ادبی جُنگها و مجلات ادبی دهههای 30 تا 50 ایران چون صدف، خوشه، کتاب هفته، جهان نو، آرش، پیام نو، پیام نوین، کیهان هفته، کیهان ماه، جُنگ اصفهان، جُنگ هنر و ادب امروز، لوح، روزن، بررسی کتاب، کتیبه، کتاب رز، الفبا، پرداختم. این کتاب نتیجه بخشی از دغدغههای فکری و پژوهشی من در پاسخ به این سئوال بود که چرا بعد از چند دهه (1320-1350) روابط بین ایران و غرب یکدفعه فرهنگی غربستیز بر ایران حاکم شد؟ و به سراغ روانکاوی رفتم چون برداشتم این بود که ما با یک پدیده فرهنگی جمعی مواجهایم که بیشتر از اینکه رفتاری مبتنی بر انتخاب عقلانی باشد ریشههای عمیق ناخودآگاهانه دارد! و جایی که نظریههای تصمیمگیری مبتنی بر انتخاب عقلانی حرفی برای گفتن ندارند، روانکاوی فرهنگ بیشتر راهگشاست! امیدوارم این کتاب سهمی هر چند بسیار ناچیز و خُرد، در باز کردن گرههای کور فرهنگی ما داشته باشد.»
این كتاب با شش پرده: شب و سیاهی غروب، آیا بیگانه یك غول است؟، آدم در اسارت آدم، خدای بیگانه در شهر، حماسههای هزار و یك شب و آخرالزمان تنهایی همراه است.
در یادداشت پشت جلد كتاب میخوانیم: «امپراتوری اسطورهها استعاره از دنیای نمادین ادبیات مدرن ایران است. دنیای نمادینی كه محصول بازآفرینی كهنالگوهای فرهنگی درونگفتمان ادبی دوره مدرن است. امپراتوری اسطورهها سرزمینی از نشانهها و استعارههاست كه با رمزگشایی از آن میتوان به دانش عمیقی از فرهنگ مدرن ایران رسید. این كتاب به خواننده نشان میدهد كه چگونه تصویر تازهای از غرب در فرهنگ ادبی ایران در دوره تاریخی 1332 -1356 شكل گرفته است. آنچه این اثر به تصویر میكشد، همان درك از غرب به منزله ابژه بیگانه توسط سوژههای ادبی یك دوره تاریخی و بازتاب آن در فرهنگ و ادبیات ایران مدرن است.»
زبان پیوند تنگاتنگی با میل سیاسی ، ایدئولوژی و قدرت دارد ، پس لازم است از طریق چنین مطالعاتی در عرصه فرهنگی و از طریق تحلیل زبان نمادین و استعارهای فرهنگ معاصر ، به زبان به عنوان امری سیاسی تأكید شود . در این اثر ، واژه گفتمان به گونهای مترادف و هم معنا با واژگان سخن ، نظم گفتار ، متن ، زبان ، كنش – گفتار و كردار گفتاری به كار رفته است . گفتمان ، كاربرد زبان به مثابه كردار اجتماعی است . كردار اجتماعی كه رابطهای دیالكتیكی با ابعاد اجتماعی دیگر دارد .
«امپراتوری اسطورهها و غرب» در 232 صفحه با شمارگان 1100 نسخه و قیمت 7000 تومان از سوی انتشارات ققنوس منتشر شده است.
فرآوری: رویا فهیم
بخش کتاب و کتابخوانی تبیان
منابع: ایسنا، ققنوس، وبلاگ تفکر و فرهنگ