دانستنی‌هایی درباره‌ی سیب‌زمینی
بسیاری از مردم اگرچه فراوان سیب‌زمینی مصرف می‌کنند، اما آشنایی اندکی با آن دارند؛ آن قدر که در باورهایشان سیب‌زمینی را بی‌بخار و بی‌خاصیت می‌دانند! یا وقتی با سیب‌زمینی‌هایی به رنگ قهوه‌ای، قرمز، بنفش و سفید مواجه می‌شوند، متعجب می‌شوند و می‌پرسند: «سیب‌زمینی است!؟» بنابراین خوب است بدانید:
* بیش از 90 نوع سیب‌زمینی با طعم، اندازه، رنگ و استفاده‌های متفاوت در جهان وجود دارد.
* منبع عظیمی از نشاسته، پتاسیم، ویتامین ث و کلسیم است. درصدهایی از ویتامین B6، مس، منگنز و بسیاری مواد و عناصر مفید دیگر هم دارد.
* بخش اعظم پروتئین، ویتامین ث و به ویژه فیبر آن در پوست و بخش نزدیک پوست ذخیره شده است. به همین سبب بهتر است همراه با پوست پخته و مصرف شود. به جای جدا کردن پوست، آن را با برس زیر آب بشویید. اگر این شیوه را دوست ندارید و سیب‌زمینی را پوست می‌گیرید، لایه‌ای بسیار نازک از آن را جدا کنید.
* بهترین شکل مصرف آن تنوری است با کالری اندک و فواید بیشتر، بعد آب‌پز و بعدتر و بدتر هم سرخ کرده یا همان خلالی با کالری بسیار زیاد و فواید کمتر.
* در خرید آن دقت کنید که سفت، با پوستی صاف و به رنگ زرد طلایی یا خاکی باشد، مرطوب نباشد، جوانه و زوائد و ضایعات نداشته باشد؛ و مهم‌تر از همه قسمت‌های سبز رنگ (که سمی است) در هیچ جای آن دیده نشود.
* جوانه یا قسمت‌های سبز، سمی به نام آلکالوئید تولید می‌کند که سبب فشار خون، تنگی نفس، سردرد و اسهال شده، اگر زیاد مصرف شود نقیض بی‌بخاری خود را با ایجاد مسمومیت نشان می‌دهد! در آشپزخانه مدام آن‌ها را بررسی کنید تا اگر جوانه زده یا سبز شده است، این قسمت‌ها را جدا کنید.
بهترین شکل مصرف آن تنوری است با کالری اندک و فواید بیشتر، بعد آب‌پز و بعدتر
و بدتر هم سرخ کرده یا همان خلالی با کالری بسیار زیاد و فواید کمتر
* سیب‌زمینی‌های نرم و چروک نخرید، زیرا مانده است و بخش زیادی از فیبر و مواد مغذی خود را از دست داده است.
* دقت کنید فروشنده آن‌ها را نشسته باشد. برای نگهداری فقط خاک آن را بگیرید. تا نزدیک‌ترین زمان پخت هم آن را نشویید، چون لایه محافظش را از دست می‌دهد و زودتر خراب و فاسد می‌شود.
* بهتر است در خاک رس نگهداری شود، اما اگر به گلدان و خاک دسترسی ندارید، در جای خشک، خنک و به خصوص تاریک، نگاهشان دارید. نور و به ویژه نور آفتاب باعث خرابی زودتر و نیز تولید سم در آن می‌شود.
* هیچ‌گاه آن را در یخچال یا فریزر نگذارید، زیرا نشاسته سیب‌زمینی به قند تبدیل شده و این امر باعث شیرین و قهوه‌ای رنگ شدن سیب‌زمینی هنگام پختن و سرخ شدن می‌شود.
* از نگهداری سیب‌زمینی و پیاز در کنار هم (به خصوص اگر خودتان فروشنده سیب‌زمینی و پیازید) خودداری کنید؛ زیرا این کار به تولید گازی منجر می‌شود که خرابی و فساد زودتر هر دو محصول را در پی دارد.
* سیب‌زمینی، ادرارآور است و مفید برای کلیه و مثانه. آنزیم‌هایی برای التیام زخم معده دارد. پوره پخته آن برای تسکین ورم‌های خارجی و پوره خام آن برای سوزش و سوختگی‌های جزئی التیام‌بخش است. پوره خام آن اگر به صورت استریل روی پلک گذاشته شود، ورم را می‌خواباند.
* سیب‌زمینی بهترین دارو برای آن‌هایی است که بدنشان اسیدی است. این‌گونه اشخاص باید سیب‌زمینی را با پوست و با بخار بپزند و بخورند. سیب زمینی سرخ شده برعکس سیب‌زمینی بخار پز شده در بدن اسید تولید می‌کند.
* کسانی که زیاد سیب زمینی می‌خورند با افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع دو روبرویند. سیب‌زمینی به دلیل آن که دارای شاخص گلیسمیک بالایی است سطح قند خون را به سرعت بالا برده که با گذشت زمان، این افزایش قند خون به سلول‌های انسولین‌ساز لوزالمعده آسیب می‌رساند و فرد را مستعد ابتلا به دیابت می‌کند.
* سیب‌زمینی داروی خوبی برای از بین بردن تورم است، برای این منظور آن را ورقه کنید و در سوپ بیندازید و هنگامی که نیم پز شد میل کنید.
هیچ‌گاه آن را در یخچال یا فریزر نگذارید، زیرا نشاسته سیب‌زمینی به قند تبدیل شده
و این امر باعث شیرین و قهوه‌ای رنگ شدن سیب‌زمینی هنگام پختن و سرخ شدن می‌شود
* سیب‌زمینی سبز و نارس حاوی سمی به نام سولانین می‌باشد. مزه تلخ سیب‌زمینی به معنای افزایش سطح این سم در آن است. پختن و آب پز کردن تأثیری در نابودی این سم ندارد و از علائم مسمومیت به سولانین، سردرد، سرگیجه، تهوع، استفراغ، تب، زردی، کاهش حرارت بدن، فلج، اسهال و دل پیچه است.
* برگ و گل سیب‌زمینی به علت داشتن سولانین مخدر و آرام‌بخش است ولی به علت سمی بودن نباید مورد مصرف داخلی قرار گیرد.
* نور خورشید و یا نور لامپ‌های فلورسنت و معمولی می‌تواند سبب سبز شدن رنگ لایه‌های سطحی و گاه عمقی سیب‌زمینی شود. این تغییر رنگ پایدار است و با قرار دادن سیب‌زمینی در تاریکی برطرف نمی‌شود.
سیب زمینی به منوی غذاهای سالم باز می‌گردد
متخصصان تغذیه می‌گویند سیب زمینی به عنوان یک ماده غذایی سالم دوباره به منوی غذای رستوران‌ها و روی میزهای سرو غذا باز می‌گردد.
دکتر دونالد ای پزکزولا، سردبیر نشریه فناوری تغذیه در مقاله جدیدی با آزمایش روش‌های نوین برای تولید محصولات جدید در بازار و نیز بررسی فواید سیب زمینی برای سلامتی انسان دریافته است که این ماده خوراکی نشاسته‌ای به عنوان یک خوردنی سالم با طعم‌ها و افزودنی‌های مختلف، دوباره به منوهای غذا بازمی‌گردد.
سردبیر این نشریه تخصصی در مقاله خود آورده است: سیب زمینی خواص مفیدی دارد و در عین حال نیز در غذاهای بسیار متنوعی قابل استفاده است. سیب زمینی علاوه بر نشاسته که قسمت عمده آن را تشکیل می‌دهد، دارای آب فراوان و املاح معدنی، اسیدهای آلی، آنزیم‌ها و ویتامین‌های مختلف است. از این گیاه، نشاسته‌ای موسوم به «فکول» تهیه می‌کنند که نسبت به نشاسته گندم، شفاف‌تر و روان‌تر است.
سیب زمینی با توجه به ترکیب غذایی که دارا است، ماده غذایی مفید، سالم، نیروبخش و زودهضم بوده و مصرف مناسب آن برای مبتلایان به مرض قند نیز زیان بخش نیست.
سیب‌زمینی بهترین دارو برای آن‌هایی است که بدنشان اسیدی است. این‌گونه اشخاص باید سیب‌زمینی را با پوست و با بخار بپزند و بخورند. سیب زمینی سرخ
شده برعکس سیب‌زمینی بخار پز شده در بدن اسید تولید می‌کند
متخصصان تغذیه و بهداشت عمومی معتقدند که برای معالجه اسهال، ورم روده، زخم معده و التهاب دستگاه هاضمه می‌توان از آب سیب زمینی خام به طور طبیعی و یا همراه با آب کرفس استفاده کرد.
بر اساس این گزارش، سیب زمینی در بین سبزیجات حاوی ویتامین ث بالایی است به طوری که هر 100 گرم سیب زمینی 20 تا 25 میلی گرم ویتامین ث دارد. بنابراین سیب زمینی برای تأمین ویتامین ث مورد نیاز به منظور جلوگیری از خونریزی لثه مفید است، ولی نکته بسیار مهم این است که در اثر ماندن در انبار و پخت نامناسب مقدار زیادی از ویتامین ث آن به هدر می‌رود.
سیب زمینی علاوه بر ویتامین ث حاوی املاح مفید دیگری مثل پتاسیم، فسفر، آهن و منیزیم است. سیب زمینی تقویت کننده قلب، محکم کننده لثه، مسکن درد و زخم معده است.
همچنین به گفته کارشناسان تغذیه، سیب زمینی پخته شده یا کباب شده با پوست، بیشترین مقدار ویتامین‌ها را دارا است.
فرآوری: مریم مرادیان نیری
بخش تغذیه و آشپزی تبیان
منابع:
جام جم آنلاین- رشید حسام
ایسنا
جام جم آنلاین - فاخره بهبهانی
مطالب مرتبط:
