سیاست ، بازیگر سینما

سیاستمداران نیز بی‌علاقه به این هنر نیستند، چه آنها كه این علاقه را با بازی در فیلم‌ها نشان داده‌اند و چه آنها كه پا را پیش‌تر گذاشتند و پشت دوربین قرار گرفتند و فیلم ساختند.

اتفاقا نتیجه این دومی گاهی خیلی بهتر از اعمال سیاست‌هایشان در جایگاه رسمی حكومت بود. نمونه مثبت و بارز آن فیلم «ترك‌ كردن» از واسلاو هاول، رییس‌جمهور متوفی و خوشنام چك است كه توانست حتی نظر منتقدان سرسخت سینما را هم به خود جلب كند.

آمریكایی‌ها در این میان سردمدار ساخت فیلم درباره سیاستمداران هستند. هالیوود هم بی‌محابا درباره سیاستمداران آمریكایی فیلم‌های متفاوت و مختلفی ساخته است؛ چه آنها كه جنبه تاریخی و مستندگونه دارد و البته چه آنها كه نقد صریح و بی‌پرده سیاستمداران است.

دسته‌بندی این‌گونه فیلم‌ها به تحقیق بیشتری نیاز دارد.‌ چرا بسیاری از فیلم‌ها شخص‌محور است و به خصوصیات و ویژگی‌های شخصی سیاستمداران می‌پردازد و البته برخی دیگر به بهانه سیاستمداران به نقد وضع موجود جامعه با روایت چند قصه اختصاص دارد.

در این میان مخاطبان همواره اقبال بیشتری به گونه دومی داشته‌اند و فیلمسازان نیز وقتی پای شخصیت‌پردازی این سیاستمداران می‌رسیده است با مشكلات بسیاری روبه‌رو بوده‌اند.

هنر هفتم، این روزها انگار خاری در چشم این سیاستمداران است. از نیكلا ساركوزی ‌رییس‌جمهور سابق فرانسه گرفته كه فیلمش در جشنواره كن با عنوان «پیروزی» دو سال پیش یكی از دلایل شكست او در انتخابات امسال ریاست‌جمهوری عنوان شد تا سیلویو برلوسكنی سیاستمدار عیاش ایتالیایی كه دستمایه فیلم جاندار نانی مورتی با عنوان «تمساح» شد.

هر چند مورتی معتقد بود فیلمش ماشین جنگی انتخاباتی نیست، اما بدون شك یكی از دلایل شكست برلوسكنی در انتخابات نخست‌وزیری (‌علاوه بر حاشیه‌های زندگی شخصی‌اش) فیلم نانی مورتی بود.

اسلحه‌ای به نام سینما فقط در مقابل سیاستمداران قرار نگرفته و در برخی موارد باعث محبوب‌شدن آنها هم شده است.

هر چند این نمونه برای ماندگار شدن راه بسیار سختی پیش رو داشته است، چرا كه به طور كلی در جهان سیاستمداران محبوب خیلی زیاد نیستند.

نلسون ماندلا رییس‌جمهور سابق آفریقای جنوبی یكی از معدود سیاستمدارانی است كه هم فیلم‌های مختلفی از زندگی‌اش ساخته شده و هم محبوبیتش با این فیلم‌ها دوچندان شده است.

یكی از آخرین ساخته‌ها درباره او فیلم «شكست‌ناپذیر» اثر كلینت ایستوود است. گاندی نیز یكی دیگر از این دسته از سیاستمداران است. ریچارد آتن برو یكی از بهترین فیلم‌های این دسته را از زندگی او ساخته كه بارها از صدا و سیما نیز پخش شده است.

تا چند سال پیش فیلم‌هایی كه بر اساس زندگی سیاستمداران روی پرده می‌رفت با وجود فروش خوب چندان مورد توجه جشنواره‌ها و منتقدان قرار نمی‌گرفت، اما پس از موفقیت چند فیلم در این‌گونه، سینماگران هم به این باور رسیدند كه زندگی این افراد می‌تواند دستمایه قصه‌های جذابی برای به تصویر كشیدن باشد.

موفقیت فیلم‌هایی نظیر سخنرانی پادشاه اثر تام هوپر ـ كه روایت لكنت‌زبان جورج ششم، پادشاه سابق بریتانیا و پدر ملكه فعلی بریتانیا بود ـ یا فیلمی چون بانوی آهنین ـ كه بخشی از زندگی مارگارت تاچر را روایت می‌كرد ـ از این دسته است.

***

این روزها هم فیلمی از باراك اوباما در جدول پرفروش‌های سینماهای آمریكای شمالی قرار گرفته است. فهرست زیر به معرفی 11 فیلم با موضوع ریاست‌جمهوری آمریكا به انتخاب روزنامه واشنگتن پست پرداخته است.

همه مردان رییس‌جمهور ‌/‌ 1976 ـ آلن جی پاكولا

فیلمی از آلن جی. پاكولا درباره تقلب انتخاباتی در زمان ریچارد نیكسون كه به رسوایی واترگیت مشهور شد و استعفای نیكسون را از ریاست‌جمهوری آمریكا در پی داشت. این فیلم نامزد هشت جایزه اسكار بود كه چهار جایزه را دریافت كرد.

سیزده روز‌ /‌ 2000 ـ راجر دونالدسون

فیلم روایت یك جاسوس آمریكایی در كوباست. او در حال انجام ماموریت مهمی است كه به رییس‌جمهور كندی خبر می‌رسد فاجعه‌ای در حال وقوع است و بزودی به 80 میلیون آمریكایی آسیبی جدی خواهد رسید! كندی و اعضای كابینه‌اش دست به كار می‌شوند.

رییس دولت ‌/‌ 2003 ـ كریس راك

چند سال پیش از آن‌كه باراك اوباما به كاخ سفید برود، كریس راك نقش اولین رئیس‌جمهور سیاهپوست آمریكا را بازی كرد. فیلمنامه «رییس دولت» را خود راك نوشت.

رنگ‌های اصلی‌/‌ 1998 ـ مایك نیكولز

جان تراولتا، نقش جك استنتن، یك فرماندار خوش‌برخورد جنوبی را بازی می‌كند كه درگیر مبارزات انتخاباتی برای تعیین نامزد ریاست‌جمهوری است، اما در زندگی خصوصی خود با مشكلات زیادی روبه‌روست. رنگ‌های اصلی بر اساس رمانی ساخته شد كه درباره مبارزات انتخاباتی بیل كلینتون در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریكا در سال 1992 است. این فیلم كمتر از دو ماه بعد از رسوایی مربوط به مونیكا لوینسكی به بازار آمد.

دیو‌/‌ 1993 ـ ایوان ریتمن

كوین كلاین در این فیلم نقش دیو كاویك، مسئول یك آژانس كاریابی را بازی می‌كند كه شباهت زیادی به رئیس‌جمهور آمریكا دارد و گاهی اوقات میان مردم به شوخی ادای او را درمی‌آورد. وقتی رئیس‌جمهور سكته می‌كند، از دیو می‌خواهند نقش او را بازی كند. در نهایت دیو خود وارد عمل می‌شود و برای حضور در شورای شهر دست به فعالیت انتخاباتی می‌زند.

سگ را بجنبان‌/‌ 1997 ـ بری لوینسون

پس از یك رسوایی جنسی كه در آن پای رئیس‌جمهور آمریكا در میان است، مشاور او وینفرد ایمز (آن هیچ) برای سرپوش گذاشتن بر قضیه ـ بخصوص كه انتخابات دوره جدید در پیش است ـ از دكتر كانراد برین (رابرت دنیرو) كمك می‌خواهد. برین برای انحراف افكار عمومی یك جنگ جعلی به راه می‌اندازد و برای این كار از استنلی ماتس، تهیه‌كننده بااستعداد هالیوود (داستین هافمن) می‌خواهد برنامه‌ای میهن‌پرستانه و تبلیغاتی بسازد.

عید مارس ‌/‌ جورج كلونی ـ 2011

مدیر جوان (رایان گاسلینگ) ستاد انتخاباتی یك نامزد ریاست‌جمهوری از حزب دموكرات (با بازی جورج كلونی) در دام سیاست‌های پشت پرده گرفتار می‌شود.

جی اف كی ‌/‌ الیور استون ـ 1991

یكی از مهم‌ترین فیلم‌های الیور استون درباره ترور جان اف كندی، رئیس‌جمهور آمریكاست. كندی از آن دسته سیاستمدارانی است كه زندگی و مرگش دستمایه فیلم‌های مختلفی شده است. اما بدون شك اثر الیور استون یكی از مهم‌ترین فیلم‌ها درباره اوست.

نیكسون ‌/‌ الیور استون ـ 1995

درباره جنجالی‌ترین رئیس‌جمهور آمریكاست كه طی سال‌ها فعالیت سیاسی خود، تأثیر عمیقی بر حوادث قرن بیستم گذاشت. در فیلم، مقاطع مختلف زندگی ریچارد نیكسون بدون رعایت ترتیب زمانی آنها بازسازی شده است.

دبلیو ‌/‌ الیور استون ـ 2008

این فیلم یك رزومه تصویری تقریبا حقیقی است كه با طنز سیاهی آمیخته شده و سرگذشت و بهتر بگوییم كارنامه انسانی را بازگو می‌كند كه جزو معمولی‌ترین آدم‌های روی زمین می‌توانست باشد. فیلم، زندگی جورج دبلیو بوش جونیور را در حد فاصل جوانی تا رئیس‌جمهور شدن او و آغاز جنگ عراق نشان می‌دهد و درصدد روایت این است كه چگونه یك جوان الكلی به عالی‌ترین شخصیت آمریكا یعنی رئیس‌جمهور تبدیل می‌شود.