باغ جادویی شیراز

حتی حوض‌ها و فواره‌های بلندشان كه چنگ می‌اندازند به آسمان و آن عمارت قدیمی سرتا پا سپید كه آذین بسته شده است به گچكاری‌ها و آیینه‌كاری‌ها و نقاشی‌ها، منتظرند كه شما این آخر هفته، قدم سر چشم‌شان بگذارید و به دیدارشان بیایید.

پیشنهاد این هفته‌مان را حدس زدید؟ پیشنهادمان باغ ارم شیراز است؛ باغی كه گرچه در سفرنامه‌های قرن‌های دهم و یازدهم هجری به آن اشاره شده است كه یعنی مردم آن روزگار هم به دیدارش می‌آمده‌اند اما به هر حال باغ زیبایی اش را مدیون دوره زندیه است كه نور چشم كریم‌خان زند شد و پس از آن مدتی در دست سران ایل قشقایی و قاجار بود و عمارت داخل آن هم در همان زمان ساخته شد.

باغ ارم بیش از 110 هزار مترمربع مساحت دارد و عمر طولانی‌اش باعث شده است در هر دوره تاریخی گیاهانی جدید در آن كاشته شود و برخی از گیاهان باغ، از كشورهای دیگر به آن آورده شده‌اند و همین تنوع گونه‌هاست كه باعث شده است باغ به نمایشگاهی بی‌نظیر از گل و گیاه تبدیل شود.

در زمان قاجاریه این باغ به مدت 75 سال به دست سران ایل قشقایی افتاد. در این زمان عمارتی در این باغ ساخته شد. اما در زمان سلطنت ناصر الدین شاه قاجار عمارتی دیگر توسط حسین علی خان نصیر الملک پی ریزی شد که با مرگ او خواهر زاده اش ابولقاسم خان نصیر الملک امور باغ ارم را به دست گرفت و عمارت نیمه کاره را تکمیل کرد. این عمارت تا کنون پابرجاست.

شیوه معماری عمارت باغ ارم با ویژگی هایی كه دارد مثل سایر بناهای آن دوره پیرو معماری زندیه و صفویه است. عمارت اصلی باغ ارم در غرب باغ قرار دارد. این عمارت رو به شرق و سه طبقه است، و از لحاظ معماری، نقاشی، حجاری، كاشی کاری و گچ‌ بری شاهكار صنعت و هنر دوره قاجاریه به حساب می آید. طبقه زیرین كه هم ‌سطح زمین است در وسط دارای یك تالار اصلی به نام حوضخانه است. دو طرف این حوضخانه دو راهرو است و در انتهای هر دو راهرو پله‌هایی برای رفتن به طبقه بالا ساخته شده است. در دو طرف راهروها هم دو سالن بزرگ قرار دارد.

کنار سالن ضلع جنوبی آشپزخانه خیلی وسیعی است. طبقه دوم عمارت چنان كه گفته شد در وسط ایوانی بزرگ با دو ستون بلند دارد. در پشت ایوان یك سالن بزرگ واقع است و دو جانب آن دو راهرو است كه بالای آن دو گوشوار قرار دارد و چهار اتاق هم در طرفین راهروهاست.

در دو طرف ایوان بزرگ دو ایوان كوچك رو به مشرق قرار دارد كه پشت آنها ارسی‌ها و درك‌هایی است. این ایوان ها هركدام دارای دو ستون سنگی یكپارچه كوچك هستند. انتهای شمالی و جنوبی عمارت هم دو راهرو است. در ضلع جنوبی این طبقه هم در بالای آشپزخانه طبقه زیرین یك آشپزخانه وسیع و به همان اندازه وجود دارد.

طبقه سوم در وسط دارای یك سالن بزرگ مشابه سالن طبقه دوم است كه پنجره‌های آن به ایوان اصلی باز می‌شود و در دو طرف این سالن دو راهرو واقع است. در جنب راهرو ضلع شمالی عمارت دو اتاق در جنب راهرو ضلع جنوبی یك اتاق و یك سالن بزرگ است. دو ایوان هم در دو طرف همانند ایوانی‌های طبقه دوم و درست بالای آنها قرار دارد. بالای آشپزخانه طبقه دوم در طبقه سوم به صورت تراس ساخته شده.

درهای ورودی باغ ارم در ضلع شمالی قرارداد و به طرف بلوار "ارم" باز می‌شود. سر در ورودی اصلی كه به عمارت نزدیك تر است در سال های اخیر بر جای سر در قبلی آن به طرز زیبایی از آجر ساخته شده است. درگاه دیگری هم در همین سمت و در انتهای باغ قراردارد كه در سال 1344 هجری قمری ایجاد شده است. بر بالای جبهه خارجی این سر در كتیبه‌ای از سنگ مرمر نصب شده و دو كتیبه كاشی نیز در طرفین آن به چشم می ‌خورد.

فراوری: الهام مرادی

بخش گردشگری تبیان

برگرفته از جام جم، همشهری