زبان و گفتار

اهداف یادگیری:

آشنایی با زبان و گفتار و تفاوت آ ن ها

آشنایی با فواید تمایز میان زبان و گفتار

شاید برایتان سوال ایجاد شود که زبان و گفتار، هریک چه تعریفی داشته و چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟

باید در تعریف آن ها گفت:

دقت کرده اید گاهی در کلام دچار خطا می شویم و بلافاصله آن را اصلاح می کنیم یا آن که سخن نمی گوییم اما در حال فکر کردن نیز از کلمات در ذهن خود استفاده می کنیم، علت این امر آن است که :

در زبان به عنوان یک توانایی ذهنی هیچ گونه سهو و خطایی وجود ندارد و سهو و خطا مربوط به گفتار است؛ آن چه از خطا و اشتباه در کلام ایجاد می شود ناشی از عوامل محیطی همچون خستگی و بی حوصلگی باشد.

اکنون می خواهیم بدانیم فواید تمایز زبان از گفتار چیست؟

اولین فایده ی تمایز زبان از گفتار این است که اشتباه و خطا در گفتار رخ می دهد و اصلاح این اشتباه بر عهده ی زبان است .

فایده ی دوم این تمایز این است که به کمک آن نشان می دهیم کسانی که به طور مادرزاد یا در اثر یک حادثه از قدرت گفتار بی بهره می شوند، بدان معنی نیست که از نعمت زبان نیز محروم باشند بلکه کر و لال ها نیز مانند دیگر افراد از توانایی ذهنی زبان بهره مند هستند و تفاوت آن ها با افراد عادی در این است که به جای استفاده از نمود آوایی یا گفتار از نمود حرکتی ( حرکت دست ها و لب ها ) کمک می گیرند.

فایده ی سوم این تمایز این است که بر اساس آن نشان می دهیم چرا گوناگونی های سبکی و لهجه ای و حتی گویشی به یگانگی زبان آسیب نمی رساند؛ زیرا گوناگونی های یاد شده به گفتار مربوط می شود نه به زبان.

( البته دامنه ی تفاوت گویش ها از زبان نیز فراتر رفته و به زبان می رسد زیرا گویش ها از نظر قواعد دستوری و نوع کلمات نیز با یکدیگر فرق دارند و به همین دلیل است که وقتی یک فرد با گویش جنوبی صحبت می کند ممکن است برخی از واژه های آن را یک فرد شمالی متوجه نشود)

این تمایزها درباره ی زبان و گفتار است، اکنون می خواهیم بدانیم رابطه ی زبان با نوشتار و خط چگونه است؟

زبان و گفتار پدیده ای است که ما آن را بدون آنکه نیاز به معلم داشته باشیم در خانه فرا می گیریم اما خط و نوشتار پدیده ای است که بدون کمک گرفتن از معلم نمی توان فرا گرفت بلکه برای نوشتن باید مدت های طولانی در کلاس و با استفاده از مشق و تمرین آن را یاد بگیریم؛ علت این امر آن است که:

در واقع آن چه داخل کادر آمد اولین تفاوت میان زبان و گفتار با خط و نوشتار است.

خط و نوشتار ساخته ی خود انسان است بنابراین برای یادگیری آن هم چون دیگر امور نیازمند هوش و حافظه هستیم حال آن که استعداد یادگیری زبان و گفتار خدادادی و طبیعی است.

دومین تفاوت میان زبان و گفتار با خط و نوشتار در این است که:

خط و نوشتار از بخش های اصلی زبان و گفتار نیست زیرا زبان و گفتار میلیون ها سال پیش وجود داشته بی آن که اثری از خط و نوشتار بوده باشد؛ پس :

و شاید تفاوت اخیر تنها میان خط و نوشتار با زبان باشد و آن این است که :

خط و نوشتار هم مانند گفتار در معرض خطا و اشتباه و دگرگونی است حال آن که زبان از این اشتباهات مبراست

راز اصلی نیاز به آموختن خط و نوشتار این است که زبان پس از آن که از طریق گفتار به شکل نوشتار درآمد، کم کم شکل نوشتاری از صورت گفتاری خود فاصله گرفته و به مرور زمان شکلی متفاوت و مخصوص به خود می گیرد.

مرکز یادگیری سایت تبیان

تهیه: فاطمه شیرزاده - تنظیم: یگانه داودی