تبیان، دستیار زندگی
در شهر مقدس قم، قریب به400 امام‌زاده وجود دارد كه تعداد زیادی از آنها فرزند بدون‌واسطه امام معصوم‌اند اما خورشید وجود فاطمه‌معصومه علیهاالسلام آنقدر نورانی‌است كه تمامی این ستارگان را تحت‌الشعاع قرار داده و مردم دنیا فقط وی را می‌شناسند.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : حمید حاج علی
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

كوثر جوشان كویر قم

حضرت معصومه

نوشته حاضر دربردارنده چند نكته مختصر در حد بضاعت نویسنده پیرامون شخصیت والای كوثر جوشان كویر قم، حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها می باشد و سعی شده كه مطالب متكی به أسناد علمی باشد نه فقط به احساس و عواطف .

مقامی از مقامات

به غیر از حضرت عباس علیه السلام تنها امام زاده ای كه دارای زیارتنامه مأثور می باشد حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها است به این معنی كه زیارت هر مۆمنی اگر چه مستحب می باشد لكن در مورد زیارت مۆمنین عادی دستور و آداب خاصی كه مخصوص زیارت آن مۆمن باشد، وجود ندارد و فقط معصومین علیهم السلام هستند كه زیارتنامه های مأثور و منقولی دارند كه خاص هر كدام است و از امامان بعدی صادر شده اما با این وجود در مورد این دو بزرگوار (حضرت معصومه و حضرت عباس علیهماالسلام) زیارتنامه مأثوره داریم كه علاوه بر این كه وسیله زیارت و آموزشِ نحوهِ عرضِ أدب به مقام شامخ آنان می باشد، متضمن جملاتی است كه باعث معرفت نسبت به منزلت آنان می گردد و به عبارت دیگر و صریح تر امام رضا علیه السلام در زیارتنامه ای كه بر حسب نقل به سعد بن عبدالله تعلیم نمودند، فرمودند كه این گونه او را زیارت بنما : «... یا فاطمة اشفعی لی فی الجنة فإن لك عند الله شأنا من الشأن ... .»(1)

طبق این نقل امام رضا علیه السلام به وضوح برای فاطمه معصومه علیهاالسلام مقام شفاعت را بیان داشته اند و برای آن، این چنین دلیل آورده اند كه: «چرا كه برای تو (فاطمه معصومه) در نزد خداوند شأنی از شأن و مقامی از مقامات می‌باشد.» (2)

شرافت زمان و مكان ذاتی نیست . حتی شهری مثل مكه كه خداوند در قرآن از آن به مباركی یاد می نماید شرافت خود را از آن كسی می گیرد كه در آن حلول نموده پس با این توضیح تمام شرافت شهر قم ناشی از نزول اجلال این بانوی مكرمه درآن است !

نكته جالب توجه این جا است كه امام رضا علیه السلام به سعد بن عبدالله می فرمایند: كه برو و از فاطمه معصومه درخواست شفاعت بنما.

حال ببینیم خود سعد بن عبدالله كیست؟

نجاشی كه متبحر در علم رجال حدیث است می گوید : «او بزرگ طائفه شیعیان و فقیه شیعه و آبروی آنان بود.» (3)

و شاید به همین خاطر است كه از امام صادق علیه السلام جمله عجیبی نقل شده است كه : «بزودی در شهر قم زنی از فرزندانم كه اسم او فاطمه بنت موسی است از دنیا خواهد رفت، تمام شیعیان من با شفاعت او به بهشت خواهند رفت» و راوی گوید این فرمایش امام صادق علیه السلام قبل از به دنیا آمدن این بانو بوده است.(4)

حضرت معصومه

خورشید در حلقه ستارگان

در شهر مقدس قم، قریب به 400 امام زاده وجود دارد كه تعداد زیادی از آنها فرزند بدون واسطه برخی از معصومین علیهم السلام می باشند و از لحاظ نسب شناسی از اعتبار برخوردارند اما خورشید وجود حضرت فاطمه معصومه علیهاالسلام آن قدر نورانیت دارد كه تمامی این ستارگان را تحت الشعاع خود قرار داده و مردم دنیا و حتی ایران اسلامی فقط فاطمه معصومه علیهاالسلام را می شناسند ! و این در حالی است كه حتی در كنار مضجع شریف ایشان دختران دیگری از موسی بن جعفر و امام جواد علیهم السلام مدفونند.(5)

نكته شایان توجه این كه قریب به 50 روایت عجیب در فضیلت شهر قم وارد شده (6) و همان طور كه در برخی مقالات قبلی یادآور شدیم، شرافت زمان و مكان ذاتی نیست. حتی شهری مثل مكه كه خداوند در قرآن از آن به مباركی یاد می نماید(7) شرافت خود را از آن كسی می گیرد كه در آن حلول نموده (8) پس با این توضیح تمام شرافت شهر قم ناشی از نزول اجلال این بانوی مكرمه در آن است !

امام رضا علیه السلام به وضوح برای فاطمه معصومه علیهاالسلام مقام شفاعت را بیان داشته اند و برای آن، این چنین دلیل آورده اند كه : « چرا كه برای تو ( فاطمه معصومه ) در نزد خداوند شأنی از شأن و مقامی از مقامات می باشد » . نكته جالب توجه این جا است كه امام رضا علیه السلام به سعد بن عبدالله می فرمایند : كه برو و از فاطمه معصومه درخواست شفاعت بنما

معصومه در کلام معصوم

نكته تعجب بر انگیز دیگر این كه در همان روایت زیارت نامه از امام رضا علیه السلام این جمله نقل شده است: «من زارها عارفا بحقها فله الجنة» (9) هر كس كه او را زیارت كند در حالی كه معرفت به حق او داشته باشد، بهشت برای او خواهد بود !

اگر كسی اهل مراجعه به احادیث باشد، خواهد دید كه این گونه جملات بیشتر در مورد معصومین علیهم السلام صادر شده (10) و در مورد غیر آنها بی سابقه است !

آری، تنها شخصی كه به غیر از چهارده معصوم علیهم السلام، نص بر عصمت او وجود دارد، ایشان می باشند كه در روایتی از امام رضا علیه السلام این مطلب بیان شده است :

«من زار المعصومة بقم كمن زارنی» (11)؛ هر كس كه «معصومه» را در قم زیارت بنماید به منزله این است كه مرا زیارت نموده باشد !

پس با این وجود، منشأ پیدایش لقب معصومه نیز روشن گشت .

در روایات آمده است كه معصوم را فقط معصوم غسل می دهد یا صدّیق را فقط صدّیق غسل می دهد (12) به همین خاطر در مورد حضرت فاطمه معصومه علیهاالسلام وارد شده است كه به هنگام كفن و دفن وی دو نقاب دار آشكار شدند و امور او را عهده دار شدند و بعد، از دیدگان پنهان گشتند ! (13) كه ظاهرا امام رضا و امام جواد علیهماالسلام بوده اند !

پی نوشت :

1- بحار الأنوار ، ج99 ، ص266 0

2- نا گفته نماند كه تنوین كلمه « شأن » دلالت بر تعظیم آن می نماید .

3- رجال النجاشی ، ص177 .

4- بحار الأنوار ، ج57 ، ص 228 .

5- همان ، ص 220 .

6- تعداد زیادی از این روایات در كتاب مستدرك البحار ، ج8 ، ص 260 ، جمع آوری شده است .

7- سوره آل عمران ، آیه 96 .

8- سوره بلد ، آیه 1و2 .

9- رجوع شود به پی نوشت شماره 1 .

10- كامل الزیارات صفحات : 175 ، 262 إلی 285 و كافی ، ج4 ، ص 580 و 581 و 582 .

11- ناسخ التواریخ ، ج 3 ، ص 68 به نقل از كریمه اهل بیت ، ص 32 .

12- علل الشرائع ، ج 1 ، ص 184 .

13- بحار الأنوار ، ج57 ، ص 219 .

                                                                                                                                           حمید حاج علی

                                                                                                                                         مدرس حوزه علمیه

بخش تاریخ و سیره معصومین تبیان

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.