پرچم‌های سفید منامه برای تهران

بحرین در ماه  آگوست سفیر خود را پس از حدود یک سال و نیم غیبت، به تهران بازگرداند سفیر بحرین در مارس سال2011 پس از اوج گیری اعتراضات مردمی در این کشور و  نزاع تبلیغاتی بین تهران و منامه در اعتراض به آنچه که دخالت ایران در حوادث بحرین خوانده شد، محل کار خود را ترک کرده بود. تهران نیز  همزمان در اعتراض به ورود نیروهای سپر جزیره به بحرین اقدام به فراخوانی سفیر خود از منامه کرد. ایرانی ها تاکنون برای اقدام مشابه و بازگرداندن سفیر خود به محل کارش تصمیمی اعلام نکرده اند. حسین امیر عبداللهیان معاون وزیر خارجه ایران گفته است بدلیل ادامه سرکوب معترضان در بحرین، کشورش فعلا تصمیمی برای بازگرداندن سفیر خود به منامه ندارد.

بحرین در اوخر ماه اوت پرچم سفید دیگری را در مقابل تهران بالا برد و وزیر خارجه خود را به اجلاس سران عدم تعهد در تهران اعزام کرد. منابع مطلع به بحرین آبزرور گفتند برای این سفر در سطوح بالای سیاسی بین دو کشور رایزنی شده بود و تهران قول داده بود که در اجلاس عدم تعهد علیه بحرین حرفی زده نشود و احترام مهمان بحرینی حفظ شود. علی اکبر صالحی در حاشیه اجلاس عدم تعهد با وزیر خارجه بحرین دیدار کرد . این دومین دیدار دیپلماتیک بین دو کشور از آغاز بحران بود  بار اول وزاری خارجه دو کشور سال گذشته در نیورک دیدار داشتند. دیداری که باعث شد صالحی در تهران مورد انتقاد رسانه ها و محافل مذهبی قرار گیرد.اما دیدار هفته گذشته در تهران با انتقاد قابل ذکری مواجه نشد .

پس از اجلاس تهران، بخاطر جنجالی که بر سر ترجمه سخنان محمد مرسی رئیس جمهور مصر توسط رادیو تلویزیون ایران صورت گرفت و در ترجمه فارسی سخنان مرسی نام بحرین بجای سوریه بکار برده شد، منامه نیز همچون قاهره اعتراض خود را از کانالهای دیپلماتیک به تهران منتقل و وزیر خارچه بحرین خواستار عذرخواهی ایران شد. اما جدای از این موضوع برخورد تهران با وزیر خارجه بحرین در خلال اجلاس محترمانه و دیپلماتیک بود و مقامهای  ایرانی در سخنرانی های خود در اجلاس عدم تعهد به بحران بحرین نپرداختند. خبرگزاری بحرین نیز در خبری که راجع به ملاقات صالحی و شیخ خالد بن احمد منتشر کرد نوشت که دو طرف راجع به گسترش روابط دو جانبه نیز گفتگو کردند.

با این حال در یک سال و نیم گذشته تبلیغات رسمی بحرین ایران را به دخالت در امور داخلی بحرین متهم کرده است این در حالیست که کمیته تحقیق مستقل معروف به کمیته بسیونی که بدستور پادشاه بحرین برای  بررسی حوادث ماههای نخستین بحران بحرین تشکیل شده بود در گزارش نهایی خود ایران را از دخالت در حوادث بحرین تبرئه کرد و تایید نمود  که شواهدی دال بر دخالت ایران در این حوادث بدست نیاورده است.

در همین حال اخیرا نشانه هایی از تمایل منامه  برای تفاهم با اپوزیسیون ظاهر شده است. شیخ سلمان ولیعهد بحرین ماه گذشته پس از بازگشت از امریکا از نیروهای امنیتی خواست که در برخورد با معترضان خویشتن داری بیشتری نشان دهند . همچنین پس از حدود دو ماه منع شدید تظاهرات، وزارت کشور بحرین به معترضان اجازه داد به خیابان ها بازگردند و روز جمعه 30 اوت همزمان با اجلاس عدم تعهد و حضور وزیر خارجه در تهران، دهها هزار معترض بحرینی با مجوز رسمی تظاهرات مسالمت امیز برگزار کردند.

بنظر میرسد منامه دریافته است که حل و فصل بحرانی که در دو سال گذشته حیات سیاسی و اقتصادی این کشور را فلج ساخته است، بدون آرامش در روابط با تهران  میسّر نیست.از سوی دیگر" الوفاق" اصلی ترین گروه اپوزیسیون بحرین همواره اذعان داشته که تنش در روابط تهران با ریاض و منامه به سود مردم بحرین نیست.

بحرین جزیره ای کوچک با ساختار سیاسی - مذهبی و قومی متنوع است که درگیر بحران بسیار پیچیده ای شده است. حضور و نفوذ بازیگران متعدد داخلی، بین المللی و منطقه ای بر پیچدگی اوضاع در این کشور افزوده است. این جزیره  میزبان قدیمی ترین پایگاه نظامی امریکا در منطقه است،  از سوی دیگر حاکمیت این کشور پیوند های محکم امنیتی و اقتصادی با همسایه بزرگ خود عربستان دارد. ایران نیز در جامعه بحرین دارای نفوذ است و توان تاثیر گذاری دارد. سه قدرت داری تاثیر در بحرین از شروع این بحران تمایل زیادی به دیپلماسی جمعی نداشته اند. بخصوص امریکا و عربستان تمایلی برای دخالت دادن ایران در حل این بحران نشان نداده اند . آیا وقت ان رسیده است تهران وارد راه حلهای دیپلماتیک در بحران بحرین شود.؟ باید دید رهبران ایران چه دعکس العملی به پرچم های سفید منامه نشان خواهند داد و آیا از این فرصت برای ارتقاء نقش دیپلماتیک خود در این بحران استفاده خواهند کرد؟

منبع: بحرین آبزرور / ترجمه : تحریریه دیپلماسی ایرانی